A ) حملات وحشتزدگی مکرر و غیر منتظره عود کننده . حمله وحشتزدگی هجوم ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی شدید است که ظرف چند دقیقه به اوج خود می رسد و در طول این مدت چهار ( یا تعداد بیشتری ) از نشانه های زیر روی دهد ( بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5 )
هجوم ناگهانی میتواند از حالت آرامش یا حالت مضطرب روی دهد
1- تپش های قلب کوبش قلب یا شتاب سرعت قلب
2- عرق کردن
3- لرزیدن یا تکان خوردن
4- احساس کمبود نفس یا خفه شدن
5- احساس خفگی
6- درد یا ناراحتی در قفسه سینه
7- تهوغ یا ناراحتی شکمی
8- احساس گیجی بی ثباتی منگی یا ضعف
9- احساس سرما یا گرما
اختلال بساوشی ( احساس کرختی یا مور مور )
11- مسخ واقعیت ( احساس عدم واقعیت ) یا مسخ شخصیت ( جدا بودن از خویشتن )
12- احساس از دست دادن کنترل یا (( دیوانه شدن ))
13- ترس از مردن
B ) بعد از حداقل یکی از این حملات پانیک ، فرد به مدت ۱ ماه (یا بیشتر) یکی از موارد زیر یا هر دو را تجربه کرده است:
1- نگرانی مکرر و مداوم درباره دوباره روی دادن حملات پنیک و پیامدهای آنها (مثلاً، از دست دادن کنترل، دچار حمله قلبی شدن، “دیوانه شدن”).
2- تغییرات ناسازگارانه و چشمگیر یا معنادار در فتار که با این حملات مرتبط هستند (مثلاً، فرد رفتارهایی در پیش میگیرد تا از حملات وحشت زدگی اجتناب کند. برای مثال، از ورزش کردن یا از قرار گرفتن در موقعیتهای نا آشنا حذر میکند)
C ) این اختلال را نمیتوان به تاثیر مستقیم یک ماده (مثلاً، مواد مخدر، یا داروهای تجویزی) یا یک عارضه پزشکی دیگر (مثلاً، هایپرتیروئیدیسم، اختلالات قلبی – ریوی) نسبت داد.
D ) این اختلال با اختلال روانی دیگری توجیه نمی شود
علت اختلال وحشت زدگی ( بر اساس سایت هیربد کلینیک )
نظریات روانکاوی برای توضیح نحوه ی پیدایش اختلال پانیک ارایه شده است. در نظریههای روانکاوانه اختلال پانیک را نتیجه ی دفاعی ناموفق در برابر تکانههای اضطراب انگیز میدانند.
حمله های پانیک از نظر نوروفیزیولوژی به منطقه مومیه (لوکوس سرولیوس) مربوط اند، اما شروع پانیک را عموما به عوامل محیطی یا روانشناختی ربط میدهند.
جدا شدن از پدر و بیشتر مادر در اوایل کودکی، سابقهی مورد سو استفاده جسمی و جنسی قرار گرفتن در دوران کودکی (کودک آزاری) از دلایلی است که ممکن است باعث شود شخص به اختلال وحشت زدگی مبتلا شود.
نظریههای بیولوژیک
نقش هایپرونتیلیشن: یکی از ویژگیهای کلی حملات وحشت زدگی است که احتمال دارد جرقهای باشد برای آغاز یک سری واکنشهای خودمختار (واکنش در سیستم عصبی خودمختار) و به یک حمله وحشت زدگی تمام عیار منجر شود.
هایپرونتیلیشن عبارت است از نوعی تنفس زیاده از حد و بیشتر از آنچه بدن نیاز دارد.
اختلال در شبکه نور آدرنالین: یک توضیح دیگر برای اختلال وحشت زدگی، که به تفاوتهای بیولوژیک بین کسانی که از حملات وحشت زدگی رنج میبرند و آنهایی که چنین مشکلی ندارند اشاره میکند، این است که این اختلال ممکن است در اثر فعالیت بیش از حد در شبکه نورآدرنالین به وجود بیاید.
نظریههای روانشناختی
شرطی سازی کلاسیک: در شرطی سازی کلاسیک، یک محرک شرطی با یک محرک غیر شرطی جفت(pair) میشود و سرانجام، باعث آغاز شدن رفتاری میشود که معمولاً با محرک غیر شرطی تداعی همراه بوده است
حساسیت به اضطراب: آنچه درباره ویژگیهای بیماری پانیک آشکار به نظر میرسد این است که افراد مبتلا به آن، وقتی یک محرک (درونی یا بیرونی) را احساس میکنند که ممکن است قریب الوقوع بودن حمله پانیک را نشان دهد، به شدت مضطرب میشوند.
فاجعه انگاری حسهای بدن: با در نظر گرفتن این واقعیت که افراد مبتلا به بیماری پانیک آشکارا درباره عواقب احتمالی عوارض فیزیکی مضطرب میشوند، بعضی روان شناسان معتقدند که حملات وحشت زدگی به این علت روی میدهند که افراد احساسهای فیزیکی خود را به طور فاجعه آمیز تهدید کننده تفسیر میکنند (از کاه کوه میسازند). بسیاری از حسهای بدنی ابهام آمیز هستند.
درمان بیماری پانیک
به علت نشانه های فیزیکی و رنج آوری که اختلال وحشت زدگی به همراه میآورد، اولین درمان دارو درمانی است. هم داروهای ضد افسردگی سه حلقهای و هم بنزودیازپین ها، در کنترل سمپتومها (نشانهها) مؤثر واقع میشوند. با این حال، شواهد زیادی نشان میدهند که مواجهه درمانی استاندارد شده یادرمان شناختی – رفتاری (CBT) نیز به اندازه داروها (حتی بیشتر) در بلند مدت مؤثر واقع میشوند.
لغات کلیدی
panic disorder = اختلال وحشت زدگی ( اختلال پانیک ) hyperventilation = هایپرونتیشن
کیس اختلال وحشت زدگی ( بر اساس مجله روانشناسی )
الى ۲۵ ساله در ۵ ماه اخیر مورد هجوم ترس های ناگهانی و شدید قرار گرفته است.
او در حالی که آرام است ناگهان ضربان قلبش بالا می رود، شروع به عرق کردن می کند، احساس خفگی دارد و درد شدیدی در قفسه سینه احساس می کند.
او در حملات بعدی که کمتر از یک ماه طول می کشد که رخ دهد، ترس شدید دارد که نکند این حملات او را بکشد یا دیوانه کند.
الی به دکتر قلب نیز مراجعه کرده است و هیچ مشکلی از لحاظ قلبی و وی فیزیولوژیکی ندارد.