استعدادیابی کودکان
استعدادیابی کودکان یکی از مهم‌ترین وظایف والدین و مشاوران تحصیلی است به دلیل اینکه این موضوع نقش سازنده‌ای درجهت موفقیت کودک در آینده میتواند داشته باشد و بهداشت جسمی و روانی او را تضمین نماید. در واقع استعداد یابی کمک میکند تا کودک بهترین عملکرد خود را در زمینه‌ای که در آن مهارت و توانایی دارد بتواند به نمایش بگذارد.
با این حال باید خانواده ها دقت کنند که در رشد و سرکوب استعدادهای کودکان نقش مهمی دارند. بعضی اوقات باور ها و رفتار های غلط زندگی کودک را میتواند در مسیری اشتباه قرار دهد. به همین دلیل استعدادیابی کودکان امری بسیار مهم است که میتواند بر جنبه‌های مختلف و از جمله پیشرفت جامعه تاثیرات خود را نیز بگذارد.
سن استعدادیابی کودکان
کودکان بعد از سه سالگی کم کم استعدادهای خود را نشان میدهند و خانواده ها به راحتی میتوانند استعداد فرزند خود را پیدا کنند. در واقع از 3 سالگی شخصیت کودک شروع به شکل گرفتن میکند و به هر آنچه که علاقمند هستند علایق خود را نشان میدهند. از انجا که خانواده ها بیشترین زمان را با کودک میگذرانند باید همه توجه خود را به کودک اختصاص دهند تا متوجه شوند که کودک در چه فعالیت هایی تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهد.
این موضوع را می‌توان در نوع بازی و وسایل بازی کودک متوجه شد. با این حال هر چه سن کودک بیشتر میشود استعدادیابی کودکان راحتر صورت می‌پذیرد ولی تشخیص زود تر همیشه با پیشرفت بهتری همراه خواهد بود.
چگونه استعداد ذاتی کودکان خود را شناسایی کنیم؟
هر کودکی استعداد های مختلفی دارد که خانواده ها باید آن را کشف کرده و در جهت رشد و پیشرفت استعدادها حرکت کنند. استعدادیابی از راه مصاحبه و با انجام آزمون‌های مختلف از جمله آزمون خلاقیت و هوش میتواند انجام شود ولی با این حال خانواده ها نیز میتوانند با راه حل هایی که در ادامه مقاله در رابطه با آن صحبت خواهیم کرد در این راه کمک کننده باشند.
آشنا کردن کودک با فعالیت‌های متنوع
سعی کنید تا فرزندتان در زمینه‌های مختلفی فعالیت داشته باشد تا استعداد های واقعی او را بتوانید پیدا کنید. در واقع امکان دارد خانواده ای که به ورزش علاقمند هستند تمایل داشته باشند که فرزندشان نیز در ورزش پیشرفت کند با اینکه امکان دارد کودک به مفاهیم و هنر آن علاقمند باشد. پس سعی کنید فعالیت کودک خود را به علایق خود محدود نکنید و اجازه دهید کودک در همه زمینه‌ها به دنبال هدف خود برود.
وفق دادن خود با دنیای فرزندان برای استعدادیابی کودکان
همه سعی و تلاش خود را بکنید تا اگاهی نسبت به تفکرات و دنیای کودک پیدا کنید. در واقع کودک شما آن چیزی را که میخواهد در فکر و ذهن خود تصور کرده و یا در رابطه با آن صحبت میکند. پس لازم است هرچه بیشتر خودتان را به کودک نزدیک کنید. به صحبت هایش به خوبی گوش کنید تا متوجه شوید در چه زمینه‌ای دوست دارد فعالیت داشته باشد و یا از چه چیزی متنفر است.
تشویق کردن استعدادهای کودکان
همیشه سعی کنید همه تلاش خود را انجام دهید تا کودکتان را در هر مسیری که قرار دارد تشویق کنید. بیشتر خانواده ها فکر میکنند که فعالیت هایی که کودکشان به آن علاقمند است در شأن و شخصیت خانواده آنها نیست و یا اهمیت ندادن به فعالیت کودک، همه تلاش خود را میکنند تا کودک بی علاقه شده و از راهی که در آن قرار دارد منصرف شود بی خبر از آنکه کودک شاید در آن زمینه بتواند مهارت زیادی کسب کند و به بالا ترین جایگاه برسد.
برای استعدادیابی کودکان به آنها اجازه دهید که رهبر خود باشد
همیشه سعی کنید همه نقاط ضعف و قوت حیطه علاقه کودک را برای او توضیح دهید و با آگاهی کامل هر آن چیزی که در مسیر کودک قرار دارد را آگاه کنید. توجه کنید که لحن صحبت شما نباید آنطوری باشد که از احساسات شما تاثیر بپذیرد پس تلاش کنید به عنوان یک مشاور و راهنما کودکتان را هدایت کنید ولی اجازه دهید خود مسیرش را مشخص کند و شما فقط کنارش باشید و خلاقیت کودکتان را پرورش دهید.
از رها کردن فعالیتی توسط کودکتان نترسید
گاهی کودک در زمینه ای استعداد زیادی دارد ولی به صورت ناگهانی از آن دست می‌کشد و علاقه خود را تغییر می‌دهد. با این حال تا زمانی که متوجه نشده باشید که این اتفاق تبدیل به یک عادت شده و کودک نمیتواند خود تصمیم گیری کند؛ مشکلی نداشته و باز هم از کودک خود جکایت کنید تا به آن چیزی که میخواهد بتواند دست یابد.
چه عواملی مانع رشد استعدادیابی کودکان میشود؟
نگرانی بیش از حد والدین و اتخاذ تصمیمات نادرست
گاهی خانواده ها به صورت آگاهانه یا از روی نداشتن اطلاعات درست مانع از استعدادیابی و پیشرفت کودکان میشوند که این موضوع میتواند منجر به خراب شدن آینده کودک شود. بیشتر خانواده ها علاقمند هستند که کودکشان در زمینه‌ای که آنها می‌گویند فعالیت داشته باشند در صورتی که این باور درست نیست به دلیل اینکه استعداد هر فرد ذاتی است و منحصر به خودش است.
از جهت دیگر نگرانی بیش از اندازه خانواده ها آسیب‌های زیادی را به کودک میواند وارد کند. طبیعی است که هر پدر و مادری نگران فرزندشان باشند ولی توجه داشته باشید که هرچیزی باید در حد تعادل باشد و نگرانی بیش از حد شما آسیب زا خواهد بود.
استفاده بیش از حد از تکنولوژی از موانع رشد استعدادیابی کودکان
بیشتر کودکان متاسفانه بسیاری از زمان‌های مفید خود را صرف اینترنت و بازی میکنند. در صورتی که باید توجه داشته باشید کودک در دوران مهمی قرار داشته و آینده کودک میتواند شکل بگیرد. گاهی خود خانواده ها به قدری در دنیای مجازی به سر می‌برند که از فرزند خود غافل شده و زمانی را نمیتوانند برای فرزندشان در نظر بگیرند.
مقایسه کودک با دیگران
همه ما این کلمات را از خانواده های خود شنیده ایم که فلانی را نگاه کن چقدر بچه خوبی است، چقدر درس می‌خواند ولی تو هیچ تلاشی نمیکنی. خانواده ها اگر بدانند که این صحبت ها تا چه اندازه میتواند تاثیر منفی بگذارد هیچوقت چنین صحبت‌هایی را به زبان نمی‌آوردند. باید بدانید که هر کودک رشد منحصر به فردی دارد و نمی‌توان کودکان را با یکدیگر مقایسه کرد. پس سعی کنید با کلمات خود از رشد استعداد کودک جلوگیری نکنید.
انتظارات غیر منطقی از موانع رشد استعدادیابی کودکان
همیشه زمانی که سعی دارید تا کودکتان را تحت فشار قرار دهید و بیشتر از توانایی هایش از او کار بکشید این سوال را از خود بپرسید که آیا انتظارات شما با سطح توقعات کودکتان برابر است؟ گاهی خانواده ها به قدری به کودک فشار وارد میکنند که کودک علاوه بر اینکه از درس و مدرسه رفتن نیز زده میشود، استعداد هایش هم کور میشود.در صورتی که واقعا قصد و هدفتان این است که کودکتان طبق استعداد هایش به موفقیت تحصیلی برسد انتظارات نامعقولی نداشته باشید.
انواع استعدادها و حیطه‌های استعدادیابی کودکان
استعداد زبانی
افرادی که در این زمینه استعداد دارند، در استفاده به جا از کلمات برای بروز عواطف خود و در مطالعه کتاب توانایی خاصی دارند. این افراد در حوزه شاعری، نویسندگی، روزنامه نگاری و یا سخنوری میتوانند موفق شوند.
استعداد ریاضی
افرادی که استعداد زیادی در بازی با اعداد، حل کردن مسائل ریاضی و درک رابطه بین اعداد، و هوش زیادی در ریاضی دارند.
استعداد تخیل یا هوش فضایی
استعداد و توانایی این افراد در نقاشی و طراحی، خیال پردازی، استفاده از سایه ها، رنگ ها، بافندگی، تقلید و عکس برداری است.
استعداد تفکر عمیق (درون گرایی)
افرادی که درونگرا هستند ، در کشف احساسات درونی خود استعداد خاصی دارند. همچنین میتوانند روی چند موضوع در یک زمان تمرکز دقیق و عمیقی داشته باشند. این افراد، بیشتر اوقات در حال بررسی احساسات، افکار و طرح‌های بقیه هستند و در خیال پردازی استعداد بالایی دارند. این نوع از استعداد، بیشتر در اندیشمندان، فلاسفه، روان شناسان و برنامه ریزان وجود دارد.
این استعداد با هوش هیجانی نیز رابطه مستقیم دارد و تقویت هوش هیجانی به پرورش استعداد درون گرایی نیز کمک میکند.
برای دریافت پاور پوینت هوش هیجانی عاطفی کلیک کنید.
استعداد بدنی-حرکتی
این گروه در استفاده از اندام‌های خود استعداد زیادی دارند. به عنوان مثال در عضلات صورت، دست ها و و دیگر اندام های بدن، حرکت چشم‌ها، توانایی خاصی دارند. در انجام نقش های گوناگون بازیگری توانایی دارند و امکان دارد بعضی از آنها در پانتومیم استعداد خاصی داشته باشند. این نوع استعداد در ستاره‌های معروف ورزشی مثل ژیمناستیک، بازیکنان فوتبال، و… دیده میشود.
استعداد موسیقی و صدا
این افراد، در تشخیص بسیار دقیق صداها توانایی دارند. همچنین استعداد زیادی در آهنگ سازی می توانند داشته باشند. فقط اهمیت دارد که بتوانید در راستای استعدادیابی و کشف استعداد کودکان حرکت کنید.
کلام آخر
همانطور که در مطالب قبل توضیح دادیم شاهده مستقیم رفتار بچهها در محيط خانه كمک زيادی به شناخت استعداد های آنها میتواند کند. یکی از نکاتی که خانواده ها باید توجه داشته باشند، واقع‌بيني در كشف استعداد است. بعضی ها اعتقاد دارند که به بیشتر استعداد های حقیقی کودک اهمیتی داده نمیشود و یا گاهی خانواده ها از فرزندشان انتظارات نامناسب دارند.
به دلیل این است که به طور معمول والدين دوست دارند کودکشان خیلی باهوش باشد و یا در زمينه‌هایی که آنها دوست دارند با استعداد شناخته شوند.
شما به عنوان خانواده آگاه بهتر است بدانید اين کار علاوه بر اینکه ه کودکتان کمکی نمی‌کند، بلکه باعث هدر رفتن استعدادهای واقعی میشود. این نکته را در نظر بگیرید که خداوند با قرار دادن استعدادهای خاص در هر فرد، آنها را از هم متمایز میکند. پس تلاش کنيد استعدادهای ذاتی و حقیقی کودک خود را کشف کنید و آن را پرورش بدهید.
امکان دارد کودکانی داشته باشید که ساعت‌ها سرگرم خراب کردن و ساختن وسايل باشند یا امکان دارد بعضی از آنها علاقمند به گوش دادن موسيقی، کتاب داستان و ديدن برنامه‌های همراه با موسیقی تلويزيونی هستند و بعضی هم عاشق نقاشی کشيدن هستند. دقت کنید که همیشه بچهها در هر چیزی که استعداد داشته باشند، علاقه زیادی نشان خواهند داد. پس تمام تلاش خود را به عنوان خانواده تا بتوانید در این راه به کودک خود کمک کنید.
سوالات متداول
استعدادیابی کودکان از چه سنی شروع می شود؟
طبق مطالعات نشان داده شده استعدادها بیشتر تحت تاثیر اجتماع، فرهنگ، وراثت، و روش فرزندپروری خانواده بروز میکند. به همین دلیل بهتر است خانواده از سنین خردسالی و معمولا 3 سالگی، برای کشف استعدادهای فزرند خود اقدام کرده و برای بروز استعداد آنها زمینه مناسب را فراهم کنید.
مراکز پرورش استعداد چه کمکی می کنند؟
در این مراکز، روانشناسان و متخصصانی حضور دارند تا در شناخت استعداد فرزندتان به شما کمک کنند و با استفاده از ابزار و آزمون، آنها را در مسیر درست هدایت کنند.
