افسردگی پس از زایمان
طبق راهنمای تشخیص اختلالات روانی افسردگی پس از زایمان (PPD)، یکی از نمونه های افسردگی است که بنا به دلایل تغییرات عاطفی، رفتاری و جسمی این امکان وجود دارد که پس از زایمان رخ دهد. 4 هفته بعد از زایمان افسردگی اتفاق می افتد.
فاصله بین شروع افسردگی و فراغت از بارداری به همراه شدت افسردگی، بر روی نشانه های افسردگی بعد از زایمان در زنان و تشخیص آن به صورت مستقیم تاثیرگذار خواهد بود. با توجه به این مسئله که برای مادر و نوزاد این اختلال توانایی اسیب زننده بودن را دارد؛
پیشنهاد میشود که مدیریت بحران هر چه سریعتر آغاز شود، در این مقاله در مورد دلایل، علائم، نشانه‌ها، نحوه تشخیص و درمان افسردگی بعد از زایمان در زنان توضیح داده شده است.
افسردگی پس از زایمان
نمونه ای از افسردگی، افسردگی بعد از زایمان است که طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی را در زنانی که تازه صاحب فرزند شده‌اند، تعریف میکند. بعد از زایمان هورمون هایی که به دلیل افسردگی تغییر میکنند در اثر کاهش سریع هورمون ها در بدن زن، بعد از تولد نوزاد می‌باشد.
با توجه به اینکه رابطه واقعی بین کاهش هورمون ها و افسردگی هنوز مشخص نشده است اما در دوران بارداری سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون افزایش می‌یابد و بعد از زایمان به شدت کاهش پیدا میکنند. حدودا به مدت سه روز پس از زایمان سطح این هورمون‌ها به میزانی که قبل از بارداری بوده برمی‌گردد.
میزان شیوع افسردگی بعد از زایمان در زنان
بیشتر مادران کم و بیش تجربه افسردگی بعد از زایمان را دارند ولی به طور معمول ده درصد آنان افسردگی اساسی و طولانی تری خواهند داشت. تقریبا از هر هزار نفر یک نفر دچار نوع شدید و جدی افسردگی بعد از زایمان (جنون پس از زایمان) خواهد شد.
تقریبا تمامی مادران، افسردگی پس از زایمان را تجربه میکنند اما معمولا ده درصد آنان افسردگی اساسی و طولانی تری خواهند داشت. از هر هزار نفر تقریبا یک نفر دچار نوع شدید و جدی افسردگی بعد از زایمان (جنون پس از زایمان) خواهد شد.
علائم افسردگی پس از زایمان
اکثرا نشانه های بعد از افسردگی شباهت زیادی به تغییراتی دارد که معمولا بعد از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد؛ تغییرات مکرر خلق و خو ، خستگی بیش از حد، کمبود میل جنسی در زن، تغییر اشتها و… از آن جمله‌اند. ولی در مادران افسرده نشانه های دیگری وجود دارد که چندان طبیعی نیست که به موارد زیر میتوان اشاره کرد.
- از دست دادن حس لذت
- احساس بی ارزشی
- ناامیدی
- درماندگی
- افکار خودکشی
- صدمه زن به خود، نوزاد یا اشخاص دیگر
عوامل تشدید کننده ابتلا به افسردگی بعد از زایمان
بسیاری از عواملی که خطر مبتلا شدن به خلق پایین بعد از زایمان را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است.
- سابقه افسردگی:سوابق افسردگی بعد از بارداری یا در زمان بارداری
- بارداری ناخواسته: امکان دارد خانم در رابطه با بارداری دچار شک و تردید باشد و خود برای مادر شدن از آمادگی مطمئن نباشد
- تعداد فرزندان: هر چه مادر دارای فرزندان بیشتر باشد امکان مبتلا شدن او به افسردگی بعد از زایمان بیشتر میشود.
- بیماری مادر: از عوامل مهمی که خطر مبتلا شدن به افسردگی بعد از بارداری را افزایش میدهد بیماری مادر است.
- سایر عوامل: تعارضات موجود در زندگی زناشویی، عدم توجه همسر، تنهایی، سندروم پیش از قاعدگی
انواع افسردگی پس از زایمان
بعد از زایمان سه نمونه از اقسردگی وجود دارد که در ادامه مقاله توضیح خواهیم داد.
افسردگی بعد از زایمان خفیف (عامیانه)
این نمونه از افسردگی بسیار خفیف است و به ان افسردگی بعد از زایمان اصطلاحا گفته میشود. این نمونه از افسردگی دقیقا بعد از زایمان در بیشتر زنان اتفاق می افتد و از نظر درمانگران کاملا طبیعی است. این نمونه از افسردگی به طور معمول در فرد چند ساعت تا چند هفته بعد از زایمان اتفاق می افتد.
آنچه که بیشتر افراد بعد از زایمان به عنوان افسردگی میشناسند، همین نمونه از افسردگی است که برای درمان ان به طور معمول به کمک درمانگر احتیاج ندارند و با ارتباط با مادران دیگر و تعامل با آن‌ها از بین خواهد رفت.
افسردگی پس از زایمان (PPD)
این نمونه از افسردگی از نظر علمی به عنوان افسردگی بعد از زایمان شناخته میشود. اکثرا چند روز تا چند هفته بعد از به دنیا امدن نوزاد اتفاق می‌افتد. این نمونه از افسردگی علاوه بر فرزند اول بلکه برای هر نوبت زایمان رخ میدهد. مادران دچار احساس اضطراب، ناامیدی، غم، اندوه، تحریک پذیری مشابه با افسردگی نوع اول اما با شدت بیشتر و گسترده تر میشوند.
PPD علاوه بر اینکه باعث عقب افتادن شما از کار های روزانه تان میشود، عملکردتان را نیز کاهش میدهد. افسردگی بعد از زایمان مسئله بسیار جدی است و مادر و اطرافیان او نباید نسبت به درمان افسردگی بعد از زایمان بی تفاوت باشند به دلیل اینکه باعث تقویت نشانه های بیماری میشود.
جنون بعد از زایمان
یک بیماری روانی بسیار جدی جنون بعد از زایمان است. نشانه های آن بعد از زایمان در مادران در سه ماه اول مشخص میشود. مادرانی که به جنون بعد از زایمان مبتلا شده اند از واقعیت فاصله می‌گیرند و دچار توهم میشوند. از دیگر نشانه های جنون بعد از زایمان بی قراری،عصبانیت، بی خوابی، احساس سردرگمی و آشفتگی، بی تابی و… است در بعضی از مواقع فرد به بستری شدن نیاز دارد به دلیل اینکه امکان اینکه به خود یا اطرافیانش و حتی نوزاد اسیب بزند وجود دارد.
اختلالات هم آیند با افسردگی بعد از زایمان
علاوه بر نشانه های استرس و اضطراب وسواس نیز بعد از زایمان به ندرت اتفاق می افتد. افرادی که به افسردگی بعد از زایمان مبتلا هستند به طور دائم نگران سلامتی نوزاد خود هستند و نسبت به سلامت نوزاد خود دچار ترس‌های غیر منطقی میشوند. این امکان وجود دارد که فرد بعد از زایمان دچار اختلال هراس همراه با افسردگی نیز بشود.
به دلیل اینکه افسردگی مادر اثرات منفی زیادی در جریان رشدی کودک خود ایجاد خواهد کرد درمان افسردگی و مشاوره روانشناسی حائز اهمیت است.
درمان افسردگی پس از زایمان
درمان افسردگی بعد از زایمان به عوامل مختلفی مثل نوع و میزان شدت افسردگی در بیمار بستگی دارد. از روش های درمانی مثل مشارکت در گروه درمانی، روان درمانی، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب برای درمان افسردگی بعد از زایمان استفاده میشود.
حضور یک حمایت کننده در جهت درمان این نوع افسردگی بسیار تاثیر گذار خواهد بود. از دارو های قوی برای درمان افرادی که به جنون بعد از زایمان مبتلا هستند استفاده میشود و در بیشتر مواقع حتی نیاز به بستری شدن می‌باشد. برخلاف تصورات غالب، استفاده از داروهای مخصوص این اختلالات روانی زیر نظر پزشک مشکلی ندارد و بسیاری از مادران شیرده در طول دوران شیردهی از این داروها استفاده میکنند.
چه زمانی مادر باید برای درمان افسردگی اقدام کند؟
از عوامل خطرناک برای مادر و نوزاد میتوان به سهل انگاری از درمان افسردگی بعد از زایمان و عدم درمان آن اشاره کرد. بعد از بارداری و زایمان نیز افسردگی می‌تواند در خانم وجود داشته باشد، پس حتما در برای اطمینان از این مورد مقاله علائم افسردگی در زنان را بخوانید. اگر چنین نشانه هایی را مشاهده کردید حتما برای درمان باید اقدام کنید.
- ادامه پیدا کردن علائم افسردگی بیش از دو هفته
- پایین آمدن عملکرد فرد به صورتی که قادر به انجام کارهای روزانه و طبیعی خود نیز نباشد
- افکار مبتنی بر صدمه رساندن به خود یا نوزاد
- احساس اضطراب و دستپاچگی زیاد
نکات مهم برای مقابله با افسردگی پس از زایمان
از نکات مهم که باید برای درمان افسردگی بعد از زایمان مورد توجه مادر و اطرافیان قرار بگیرد به موارد زیر میتوان اشاره کرد.
- از توانایی خود و نوزادتان باید انتظاراتی واقع بینانه داشته باشید.
- فعالیت‌های بدنی، ورزش و پیاده روی بسیار برای فرد مفید می‌باشد.
- فراموش نکنید که هر کسی در زندگی روزهای خوب و روزهای بدی را خواهد داشت.
- افسردگی بعد از زایمان در مردان نیز رخ می دهد. زن و شوهر باید برای بهبود رابطه زناشویی و افزایش صمیمیت با همسر خود تلاش کنند.
سوالات متداول
بهترین روش‌های درمانی برای افسردگی پس از زایمان چیست؟
درمانگران برای درمان افسردگی پس از زایمان به طور معمول از روش های درمانی مثل مشارکت در گروه درمانی، روان درمانی، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب استفاده میکنند.
