ترس از رانندگی
ترس از رانندگی یا ویفوبیا از جمله اختلالات اضطرابی است که فرد ترس شدید، افراطی و مداوم از رانندگی دارد. برای این افراد حتی تصور نشستن پشت فرمان نیز با ترس و واکنش شدید همراه است. معمولاً این افراد دارای یک نوع دیگری از فوبیا به نام آگورافوبیا نیز هستند که می‌تواند همراه ترس از رانندگی باشد.
فرد در مواجهه با موقعیت‌هایی که برایش مضطرب کننده است، دچار حمله وحشت زدگی می‌شود و احساس می‌کند به زودی کنترل خود را از دست می‌دهد. خوشبختانه روش‌های درمانی موثری مانند درمان شناختی رفتاری برای این نوع از فوبیا وجود دارد. در ادامه مقاله به بررسی علل، نشانه‌ها و درمان فوبی رانندگی خواهیم پرداخت. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
به طور کلی فوبیا یعنی ترس‌های افراطی، غیر منطقی و مداوم نسبت به یک شیء یا وضعیت خاص می‌باشد. ترس از رانندگی یکی از اختلالات اضطرابی است که دو حالت دارد که شامل موارد زیر است.
- کسانی که بعد از گرفتن گواهینامه به این ترس مبتلا شده‌اند.
- کسانی که قبل از گرفتن گواهینامه به این ترس مبتلا شده‌اند.
در حالت اول فرد دیگر حاضر نیست پشت فرمان بنشیند و در حالت دوم حتی حاضر به گرفتن گواهینامه نیز نیست. افراد مبتلا به فوبیای رانندگی حتی ممکن است از بودن در ماشین نیز اجتناب کنند. فوبیای رانندگی سه بعد دارد که شامل موارد زیر است.
1. شناختی: یعنی تفکراتی که فرد در مورد رانندگی کردن دارد. از دست دادن کنترل، تصادف و صدمه زدن به خود یا دیگران در تصادف رانندگی از تفکراتی است که فرد مبتلا به این اختلال دارد.
2. احساسات: حس ترس و اضطراب شدید و گاها غیر قابل کنترل است.
3. علائم جسمانی: مانند بالا رفتن ضربان قلب، تعریق شدید، مشکل در تنفس، لرزش دست و پا و… از جمله علائم جسمانی هستند.
برای آگاهی بیشتر در زمینه فوبیا کلیک کنید.
علائم ترس از رانندگی
علائم فوبیای رانندگی در افرادی که به آن مبتلا هستند متفاوت است. در حالت خفیف‌تر ممکن است فرد صرفا در هنگام رانندگی در وضعیتی خاص مثلاً ترافیک و مکان‌های شلوغ، رانندگی در شب و یا با سرعت بالا دچار استرس شدید شود و در موارد شدیدتر حتی تصور بودن در اتوموبیل و رانندگی کردن در این افراد استرس شدیدی ایجاد می‌کند. اصلی‌ترین علائم فوبیا رانندگی شامل موارد زیر است.
- اضطراب افراطی در هنگام رانندگی.
- این علائم بیشتر از 6 ماه در فرد ادامه دارند و در عملکرد وی در زندگی اجتماعی و روابط بین فردی و شغلی تاثیر منفی می‌گذارد.
- ایجاد علائم جسمانی و روانی ترس مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شدید بلافاصله بعد از نشستن در پشت فرمان و شروع رانندگی.
- در صورت داشتن گواهینامه فرد به هیچ عنوان رانندگی نمی‌کند و در صورت گواهینامه نداشتن به هیچ عنوان راضی به گرفتن گواهینامه نمی‌شود.
علل ترس از رانندگی
اصلی‌ترین علل به وجود آمدن فوبیای رانندگی شامل موارد زیر است.
- کمبود اعتماد به نفس و نداشتن باور به خود.
- تجربیات ناگوار گذشته مانند تصادف کردن حتی اگر خود فرد راننده نبوده باشد.
- استرس‌ها و مشکلات دیگر در زندگی فرد و نمود پیدا کردن این اضطراب‌ها در ترس از رانندگی.
درمان ترس از رانندگی
درمان فوبیا با روش‌های مختلفی در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام می‌شود، اما در ادامه سه روش درمانی کارآمد برای درمان ترس از رانندگی و یا فوبیای رانندگی را شرح داده‌ایم.
شناخت درمانی
درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از رانندگی است. افراد مبتلا، رانندگی کردن را بسیار خطرناک‌تر از چیزی که هست می‌پندارند و ممکن است به توانایی‌های خود نیز باور نداشته باشند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به رانندگی تغییر می‌دهد.
حساسیت زدایی منظم
حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد که شامل موارد زیر می‌باشد.
الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند. به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا اضطراب آورترین محرک
ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن
ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب‌آورترین، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.
مواجهه درمانی
این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می‌گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می‌کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود.
برای آن که روش‌های درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند. شرکت در جلسات درمانی با روانشناس و متعهد شدن به برنامه درمانی، باعث می‌شود فوبیا رانندگی به راحتی درمان شود. در موارد شدیدتر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی مانند داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی استفاده کرد و سپس بعد از کاهش علائم، روان درمانی را آغاز کرد.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.
نکات مهم در زمینه ترس از رانندگی
- زمانی شروع به رانندگی کنید که تسلط کافی داشته باشید.
- هنگام رانندگی لباس‌های راحت بپوشید و موزیک آرام پخش کنید.
- در مواقع اضطرار مثلاً وقتی که دیرتان شده و ماشین بنزین ندارد رانندگی نکنید.
- گام‌های کوتاه بردارید. ابتدا مدتی فقط پشت فرمان ماشین پارک شده بنشینید.
- می‌توانید با کسی که به رانندگی‌اش اعتماد دارید همراه شوید و به رانندگی او توجه کنید.
- برای درمان موثر بهتر است از مشاوره روانشناسی و روان درمانگری توسط متخصص کمک دریافت کنید.
- به افراد دیگری که در کوچه و خیابان برای شما بوق می‌زنند، بی‌اهمیت باشید و به اصطلاح دست و پایتان را گم نکنید.
سوالات متداول درباره ترس رانندگی
1. بهترین راهکار درمانی برای ترس از رانندگی چیست؟
درمان شناختی رفتاری یا همان CBT از درمان‌های موثر برای انواع فوبیاها مخصوصا فوبیای رانندگی است. البته نوع درمان بسته به شرایط فرد مراجعه کننده نیز دارد. با این حال همه درمان‌های موجود اثربخش هستند.
2. چه موقعی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟
در صورتی که این نوع از فوبیا عملکرد و کیفیت زندگی شما را با تهدید مواجه کرد و باعث مختل شدن زندگی شما گردید بهتر است هرچه زودتر به روانشناس مراجعه کنید تا از بدتر شدن اوضاع پیشگیری شود.
