چرا برخی از افراد مدام افسوس گذشته را می‌خورند؟
ترس از گذشته یا نموفوبیا، به معنای ترس از برخی خاطرات یا ترس از دست دادن حافظه در طی بیماری‌هایی نظیر آلزایمر می‌باشد و همانند سایر اختلالات اضطرابی می‌تواند، استرس شدیدی را در فرد ایجاد کند و عملکرد او را در زندگی تحت تأثیر قرار دهد.
افسوس گذشته در افراد گاه آنقدر شدید است که تبدیل به ترس مرضی و فوبیا می‌شود و گاه افکار خودکشی را در ذهن فرد پرورش می‌دهد؛ بنابراین اهمیت دارد برای درمان آن اقدام کنید. آگاهی از علائم و علل ترس از گذشته به شما کمک می‌کند تا بهترین روش‌های درمانی را انتخاب کنید و سبک زندگی خود را بهبود ببخشید.
ترس از گذشته
ترس از گذشته از انواع اختلالات اضطرابی و به معنای ترسیدن از برخی خاطرات یا ترس از دست دادن حافظه در جریان برخی بیماری‌ها نظیر آلزایمر می‌باشد. مانند بسیاری دیگر از فوبیاها، این ترس از خاطرات بد گذشته ناشی می‌شود. مبتلایان به این ترس تلاش می‌کنند تا از حرف زدن در مورد خاطرات مذکور خودداری کنند. حتی ممکن است به خاطر این مسئله دوستان و اطرافیان خود را نیز رها کنند.
علائم ترس از گذشته
افراد مبتلا به نموفوبیا و یا افرادی که زیاد افسوس گذشته را می‌خورند هنگامی که با صحبت در مورد خاطرات منفی‌شان مواجه می‌شوند، علائم زیر را از خود نشان می‌دهند.
- اضطراب زیاد
- خشکی دهان
- غم و اندوه شدید
- سریع شدن تنفس
- افزایش ضربان قلب
- احساس از دست دادن کنترل
- تمایل برای فرار و ترک کردن محیط
- داشتن افکار خودکشی ازعلائم افسوس گذشته
علل ایجاد ترس از گذشته
ترس از گذشته و افسوس گذشته به صورت بیش از حد می‌تواند به دلیل وقوع رویدادهای آسیب‌زایی باشد که فرد نمی‌خواهد دیگر آن‌ها را به یاد بیاورد. همچنین استرس زیاد در برخی از دوره‌های زندگی نیز می‌تواند به مرور این ترس را ایجاد کند. در مواردی که ترس به مرور زمان شکل گرفته معمولا روانشناس نمی‌تواند دلیل واحدی برای این اختلال بیابد.
در واقع می‌توان گفت که مجموعه‌ای از عوامل هستند که منجر به ایجاد ترس از گذشته شده‌اند. علاوه بر این‌ها نکته مهم این است که تنها عوامل محیطی نیستند که در ایجاد این اختلال نقش دارند بلکه وجود برخی آمادگی‌های ژنتیکی در بدن فرد نیز در بروز آن مؤثر است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه انواع فوبیا کلیک کنید.
درمان نموفوبیا
همانند سایر فوبیاها مواجهه درمانی رایج‌ترین شیوه‌ای است که برای درمان نموفوبیا استفاده می‌شود. در این درمان محرک اضطراب‌آور به تدریج با شدت کم به فرد ارائه می‌شود تا روزی که فرد بتواند به طور کامل رو به رو شدن با عامل اضطراب زا را تجربه کند. در این حین درمانجو به کمک درمانگر یاد می‌گیرد که چگونه پاسخ‌های مناسب را جایگزین پاسخ‌های مرتبط با اضطراب کند.
به این منظور تمرین‌های ریلکسیشن یا آرام‌سازی نیز در کنار مواجهه درمانی به فرد آموزش داده می‌شود. اگر فرد بتواند آنچه در جلسات درمان می‌آموزد را به زندگی عادی خود تعمیم دهد به مرور زمان از شر ترس‌هایش رها خواهد شد. درمانگران برای این امر به مراجع، تکالیف خانگی می‌دهند تا آن‌ها بتوانند تمرین‌های لازم را در محیط خانه نیز انجام دهند.
چگونه می‌توان افسوس خوردن برای گذشته را کنار گذاشت؟
علاوه بر بهره‌مندی از خدمات روان درمانی و مشاوره‌ای می‌توانید برای کمک به خود و بهبود هر چه سریعتر روش‌های زیر را به کار بگیرید و از شر افکار مرتبط با گذشته خلاص شوید.
1. تمرکز کردن بر مسئله‌ای خاص
تمرکز کردن بر زمان حال و بر روی یک چیز به شما کمک می‌کند تا از فکر گذشته خلاص شوید. می‌توانید به طبیعت بروید و بر روی یک گل یا درخت تمرکز کنید و به جزء جزء آن توجه کنید. برای مثال دقت کنید که هر یک از برگ‌های درخت چگونه هستند. تنه‌ی آن چقدر پهنا دارد، چه رنگ‌هایی در آن مشاهده می‌کنید. می‌توانید چشمان خود را ببندید و به صداهای طبیعت گوش کنید. البته این کار در هر جای دیگری نیز می‌توانید انجام دهید.
2. زندگی خود را تماشا کنید
زندگی خود را مانند یک فیلم در نظر بگیرید و به تماشای آن بنشینید. زمانی که سوار اتوبوس یا قطار هستید یا در رستورانی غذا می‌خورید، بر لحظه‌های زندگی خود تمرکز کنید و هر چیزی که در اطرافتان در حال رخ دادن است را تماشا کنید و تنها به آن چیزی فکر کنید. این روش سریع‌ترین شیوه برای زندگی کردن در حال و رهایی از افکار گذشته است.
3. استفاده از تکنیک تمرکز کردن بر اجزای بدن
زمانی که احساس می‌کنید دچار اضطراب شده‌اید و بیش از حد در افکار گذشته غرق شده‌اید توجه خود را به یکی از اجزای بدنتان بدهید. برای مثال سعی کنید تمام تمرکز خود را بر روی کف پایتان بگذارید. چشمانتان را ببندید و سعی کنید پست کف پای خود را حس کنید بدون این که از دستان خود استفاده کنید و تنها با نیروی فکر. انگشت‌ها و قوس پای خود توجه کنید. با این روش از افکار گذشته خارج می‌شوید و بر زمان حال تمرکز می‌کنید.
4. رقصیدن
رقصیدن یکی از کارهای شادی‌آوری است که شما را از فکر گذشته و ترس از آن نجات می‌دهد و علاوه بر آن موجب فعالیت و سلامتی نیز می‌شود. آهنگی که دوست دارید را بگذارید و با آن برقصید. در صورتی که این کار را روزانه انجام دهید بعد از مدتی تأثیرات آن را مشاهده می‌کنید. رقصیدن از راه های آزاد سازی ذهن و پاکسازی آن از افکار منفی است.
سؤالات متداول
1. تفاوت ترس از گذشته با اختلال استرس پس از سانحه چیست؟
افسوس گذشته و خودداری از به یاد آوردن آن، تنها بخشی از مشکلاتی است که فرد در اختلال استرس پس از سانحه تجربه می‌کند. در واقع در این اختلال علائم مهم دیگری نیز وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به داشتن افکار مزاحم در خصوص رویداد آسیب‌زای گذشته اشاره کرد. برای مثال فرد دائما در مورد آن رویداد کابوس می‌بیند یا به طور وسواس گونه، افکار مرتبط با آن در سرش تکرار می‌شوند.
تجربه تکرار رویداد آسیب‌زای گذشته یکی دیگر از مصادیق افکار آزاردهنده محسوب می‌شود. علاوه بر این‌ها از دیگر علائمی که منحصرا در اختلال استرس پس از سانحه وجود دارند، بالا رفتن سیستم برانگیختگی مغز است. در این حالت بیمار دچار گوش به زنگی می‌شود و دائماً بدنش در حالت آمادگی برای واکنش جنگ و گریز به سر می‌برد.
برای دانلود پروتکل درمان شناختی رفتاری اختلال استرس پس از سانحه کلیک کنید.
2. آیا برای درمان اختلال ترس از گذشته باید دارو مصرف کنم؟
دریافت دارو در درمان این اختلال تنها زمانی ضرورت دارد که علائم اضطراب با شدت بالایی وجود داشته باشد. با این حال درمان دارویی به تنهایی نمی‌تواند منجر به بهبود فرد شود. به همین خاطر اگر به این اختلال دچار هستید مهم‌تر از هر چیز این است که جلسات روان درمانی فردی را با یک روانشناس بالینی و یا مشاوره کنترل استرس آغاز کنید. تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن روان درمانی در کنار درمان دارویی اثر درمان را دو چندان می‌کند.
