تکان خوردن جنین در شکم مادر
یکی از تجربه‌های لذت بخش در دوران بارداری تکان خوردن جنین در شکم مادر است. حرکت‌هایی که توسط نوزاد انجام می‌شود و مادر این حرکات را در رحم خود احساس می‌کند می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره سلامت و یا وجود مشکل درباره جنین بدهد. در واقع می‌توان با آن وضعیت نوزاد را تحت نظر داشت. تکان‌های جنین تقریبا از هفته هفتم بارداری آغاز می‌شود اما مادر معمولا آن‌ها را حس نمی‌کند. همچنین این تکان‌ها کم و بیش تا پایان بارداری ادامه دارد. با توجه به اهمیت تکان خوردن‌های جنین در شکم مادر در ادامه به طور مفصل درباره آن صحبت خواهیم کرد.
شروع تکان ها از چه زمانی است؟
جنین شما از هفته هفتم و هشتم شروع به تکان خوردن می‌کند ولی به این دلیل که بسیار کوچک است برخورد او با دیواره‌های رحم احساس نمی‌شود. تکان‌های اصلی او از هفته 16 شروع می‌شود و مادری که قبل از این هم باردار بوده آن را متوجه خواهد شد. اگر تجربه اول بارداری‌تان است این تکان‌ها را از هفته 18 تا 24 حس می‌کنید با این حال اگر بعد از هفته 18 متوجه این حرکات نشدید حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
برای آگاهی بیشتر درباره تفاوت و نشانه های بارداری اول و دوم کلیک کنید.
تکان خوردن جنین باید چگونه باشد؟
مدل‌های حرکتی هر جنین با جنین دیگر متفاوت است اما به طور کلی یک الگوی سلامتی به صورت زیر است. در ادامه درباره تکان خوردن جنین در شکم مادر در ماه‌های مختلف صحبت خواهیم کرد.
هفته 16 تا 19 بارداری
در قسمت شکم خود احساس ضعف می‌کنید و احتمالا متوجه این نمی‌شوید که به دلیل حرکت جنین این حالت‌ها در شما رخ داده است.
هفته 20 تا 23 بارداری
حرکات تکراری جنین، مثل سکسه کردن و لگد زدن را متوجه می‌شوید. با گذشتن چند وقت کودکتان نیروی بیشتری دارد و فعالیتش بیشتر می‌شود. در هنگام استراحت بیشتر جمع شدن، سر و ته شدن و لگد زدنش را متوجه می‌شوید.
هفته 24 تا 28 بارداری
کیسه آمنیوتیک چیزی بالغ بر 750 میلی لیتر مایع را در خود دارد. این شرایط فضای زیادی را برای حرکت کردن کودک فراهم می‌کند. ممکن است حس کنید که کودکتان چقدر تکان می‌خورد و فعالیتش بیشتر شده حتی ممکن است حس کنید که ناگهان می‌پرد.
هفته 29 تا 31 بارداری
حرکات کودک قدرت بیشتری پیدا می‌کند حس می‌کنید که جای او کم شده است و می‌خواهد فضای بیشتری به دست آورد.
هفته 32 تا 35 بارداری
دیگر هیچ تغییری در حرکات کودک احساس نمی‌کنید و همه چیز به صورت یکسان و با یک الگوی خاص بدون هیچ کم و بیشی اتفاق می‌افتد. ضربات کودک خیلی تیزتر و محکم تر از هفته‌های قبل است و به طور واضح حتی گاهی با چشم هم دیده می‌شود.
هفته 35 تا 40 بارداری
کودک شما برعکس می‌شود و سرش به سمت پایین میاید اگر تجربه اول بارداری شما باشد عضلاتتان سفت است پس فشار سر کودک را در کف لگن خود احساس می‌کنید. همچنین فشارهای کودک را در حالی که می‌چرخد حس می‌کنید اما اگر تجربه اولتان نیست ماهیچه‌هایتان ضعیف است و حتی به کودک کمک می‌کند که به حالتی که باید در بیاید و به راحتی بچرخد.
در روزهای انتهایی به دلیل رشد جنین و کمبود جا تقریبا حرکات کمتر می‌شود و ممکن است دیگر چرخش اتفاق نیفتد ولی هنوز لگدها و ضربه‌های کودک احساس می‌شود. توجه داشته باشید که آگاهی از حرکات جنین می‌تواند باعث بی خوابی در دوران بارداری برای شما شود که این مسئله سلامت جنین و شما را به خطر می‌اندازد.
مدل های حرکتی جنین
تا قبل از هفته 9 بارداری جنین الگوی حرکتی خاصی ندارد و بخاطر اینکه حرکات آهسته و آرام هستند و همچنین ضربات جنین به دیوار رحم حس نمی‌شود گزارشی از جانب مادران دریافت نمی‌گردد. همچنین در 9 هفته اول با انجام سونوگرافی نیز الگوی خاصی در حرکات جنین یافت نمی‌شود.
- هفته نهم: کودک می‌تواند دست و پای خودش را تکان دهد، کم کم چیزهایی شبیه به سکسه در او پیدا می‌شود و قادر به بلع و مکیدن است.
- هفته دهم: کودک می‌تواند سرش را تکان دهد، فکش را باز کند و دستش را برای این که صورتش را لمس کند بالا بیاورد.
- هفته دوازدهم: کودک می‌تواند خمیازه بکشد و دهانش را باز نگه دارد که این موضوع می‌تواند نشانه خستگی باشد.
- هفته چهاردهم: حرکات چشم در این هفته ها خودش را نشان می‌دهد.
- هفته پانزدهم: کودک انگشتش را می‌مکد و معمولا انگشت شصتِ یکی از دستان جنین است.
علت تکان خوردن های جنین
از اولین فاکتورهایی که سلامت جنین شما را نشان می‌دهد حرکاتی است که او در طول دوران بارداری دارد و شما باید آن را زیر نظر داشته باشید. اگر ریتم او تغییر کند یا این که حرکاتش کمتر شود اولین نشانه برای این است که وضعیت کودکتان نامناسب و سلامتش در خطر است پس حرکات جنین بسیار مهم هستند.
جنین برای رشد استخوان‌ها و مفاصل به این حرکات نیازمند است. از ماه هفتم اهمیت این حرکات بیشتر می‌شود چون کودک شما باید خودش را برای زندگی در بیرون از رحم آماده کند پس بسیار اهمیت دارد که سلامت او تائید شود.
جنین چندبار در روز تکان می‌خورد؟
خیلی از مادران فکر می‌کنند که الگوهای خاصی برای تکان خوردن جنینشان وجود دارد و برای نشان دادن سلامت آن‌ها باید در طول روز به تعداد معینی که از پیش تعیین شده حرکت کند. این تصور غلط است! زیرا الگوی حرکتی هر جنین با جنین دیگر متفاوت است و شما باید الگوی حرکتی جنین خودتان را تشخیص دهید.
جنین را چند روز زیر نظر بگیرید حرکاتش را بشمارید. در روز حداقل 2 ساعت برای این کار وقت بگذارید و الگوی حرکتی او را کشف کنید. بعد از این کار همیشه جنین را زیر نظر بگیرید و حرکاتش را با الگویی که از او به دست آوردید مقایسه کنید و متوجه شوید که در طول روز چقدر باید حرکت کند.
کنترل تکان خوردن های جنین
در گذشته نمودارهایی برای تکان خوردن جنین ارائه می‌شد که نسبت به آن سلامت جنین را زیر نظر می‌گرفتند. اما این کار دیگر مورد تائید پزشکان نیست. الگوهای حرکتی را در جنین خود در نظر بگیرید و بررسی کنید که تا پایان بارداری همان الگوها تکرار شوند. در این صورت می‌توانید از سلامت او مطمئن شوید و در صورتی که الگوهای حرکتی کودک تغییر کرد به پزشک مراجعه کنید. عموما در طی 2 ساعت که به پهلو دراز کشیده‌اید 10 بار تکان خوردن و حرکت جنین طبیعی است. سعی کنید به شیوه‌ای بخوابید که فشار زیادی به جنین وارد نشود. انتخاب پوزیشن خواب نامناسب باعث افزایش حرکات جنین می‌شود.
تکان خوردن جنین در شکم مادر چگونه حس می‌شود؟
حسی که از حرکات کودک دارید به مرحله رشد او و همینطور کارهایی که او انجام می‌دهد مربوط است. حرکات جنین در اوایل که شروع به حرکت می‌کند مشهود نیست اما بعد از مدتی حسی شبیه به دل پیچه، ضربه کوچک و یا چرخش و تکان خوردن به شما دست می‌دهد. با اضافه شدن هفته‌های بارداری این حرکات واضح‌تر و مشهودتر می‌شود. با رشد جنین، کشیده شدن پوست و کم شدن فضای رحم برای جنین، این حرکات بسیار بیشتر رخ می‌دهند.
علت های متوجه نشدن حرکت جنین
- مشغول بودن: عموما وقتی که سرتان شلوغ است و مشغول هستید متوجه حرکات جنین نمی‌شوید.
- مدل های حرکتی: ممکن است حرکات جنین به قدری آهسته و آرام باشد که درک آن‌ها کار دشواری باشد.
- تعداد بارداری: این که بار چندم است که بارداری اتفاق افتاده بر متوجه شدن حرکات تاثیر دارد و اگر تجربه اول بارداری باشد دیرتر این حرکات را حس می‌کنید.
- اضافه وزن مادر: اگر قطر چربی زیاد باشد مادر می‌تواند این حرکات را حس کند. همچنین پزشک هم گاهی نمی‌تواند در سونوگرافی این حرکات را تشخیص دهید و مشکل ساز می‌شود. برای مطالعه خطرات چاقی در بارداری کلیک کنید.
- فاصله حرکات: در اوایل بارداری این حرکات با فاصله زیاد اتفاق می‌افتند پس تشخیص آن‌ها از زمانی که فاصله‌ها کمتر می‌شود سخت‌تر است.
- مشکلات با همسر: گاهی در طول زندگی آنقدر درگیر مشکلات و مسائل مختلف می‌شوید که از جنین خود غافل هستید. این مسائل علاوه بر اینکه رشد کودک را دچار مشکل می‌کند باعث می‌شود که متوجه حرکات جنین نیز نشوید.
برای اطلاعات بیشتر درباره مدیریت مشکلات زوجین در دوران بارداری کلیک کنید.
علت‌های تکان نخوردن جنین
ممکن است بسیاری مواقع با عدم تحرک در جنین مواجه شوید. توجه کنید که در این صورت نباید دچار استرس و اضطراب شوید چرا که به جنین آسیب می‌زند. عوامل زیر می‌توانند در تکان نخوردن جنین نقش داشته باشند.
- کاهش آمونیاک: با کاهش آمونیاک در بدن حرکت کودک هم کم می‌شود پس بهتر است مصرف مایعات زیاد شود.
- خواب بودن جنین: وقتی که شما تحرک دارید این تحرک باعث می‌شود جنین خواب آلود شود و به خواب برود و تکان نخورد.
- کمبود اکسیژن: گاهی ممکن است که اکسیژن در رحم کم شده و بند ناف دور گردن جنین پیچیده شده باشد.
- اختلال رشد: اختلال خون رسانی به جنین می‌تواند حرکات او را کند کند.
- مصرف مسکن: مصرف مسکن توسط مادر می‌تواند وارد خون شود و حرکات جنین را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر جنین تکان نخورد چه کاری انجام دهیم؟
سعی کنید استراحت کافی داشته باشید. ممکن است جنین خواب باشد پس میان وعده ای سبک بخورید و استراحت کنید و پاهایتان را بالاتر از بدنتان قرار دهید. در این حالت او بیدار می‌شود و تکان می‌خورد. همچنین مصرف یک لیوان آب یخ باعث می‌شود که جنین برای رهایی از سرما شروع به حرکت و فعالیت کند. علاوه بر این جنین حتی در رحم شما هم صدا‌ها را می‌شنود، با صدای بلند با او صحبت کنید و موسیقی گوش دهید حتما عکس العمل نشان می‌دهد و بیدار می‌شود.
چه زمانی باید نگران حرکت نکردن جنین شویم؟
اگر همه کارهایی که گفته شد را انجام دادید ولی جنین حرکت نکرد حتما به پزشک مراجعه کنید شاید مشکلی وجود داشته باشد. علاوه بر این‌ها اگر به پهلو دراز کشیدید و فرزندتان در 2 ساعت کمتر از 10 بار تکان خورد، اگر به تدریج یا به طور ناگهانی ضربه‌های جنین به دیواره رحم کم شد و ریتم حرکتی او تغییر کرد نگران او شوید و به متخصص مراجعه کنید. اگر 24 هفته از بارداری شما گذشته ولی هیچ احساسی مبنی بر تکان‌های جنینتان نداشتید لازم است که بررسی‌های بیشتر نیز انجام گیرد. توجه کنید که استرس‌های دوران بارداری می‌تواند شما را از لحاظ عصبی و روانی به هم بریزد به همین خاطر بهره بردن از یک مشاور و روانشناس در طول دوران بارداری می‌تواند بسیار مفید باشد.
سوالات متداول
1. علت تکان خوردن های جنین در شکم مادر چیست؟
جنین برای رشد استخوان‌ها و مفاصل به حرکات در شکم مادر نیازمند است. از ماه هفتم اهمیت این حرکات بیشتر می‌شود چرا که کودک شما باید خودش را برای زندگی در بیرون از رحم آماده کند.
