علل و راهکارهایی برای جلوگیری از بزهکاری نوجوانان
علل و راهکارهایی برای جلوگیری از بزهکاری نوجوانان از مسائلی که در دوران نوجوانی توجه به آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در واقع یکی از اصلی‌ترین دلایل رفتار بزهکارانه تاثیرپذیری بالایی است که در این دوران از گروه همسالان وجود دارد. علاقه‌ای که نوجوانان به ارتباط با همسالان خود پیدا می‌کنند باعث می‌شود که اگر در میان افرادی قرار بگیرند که الگوهای رفتاری‌شان چندان شباهتی با خانواده ندارد؛ آن‌ها به سمت ارزش‌هایی مغایر با اصول خانواده حرکت کنند. با این حال از آن جایی که رفتارهای بزهکارانه در حال افزایش است، نقش جامعه و والدین در اصلاح رفتار و پیشگیری از این رفتارها باعث خواهد شد تا جامعه به سمتی حرکت کند تا کمتر شاهد اینگونه معضلات اجتماعی باشیم.
بزهکاری یعنی چه
به اعتقاد مراجع قانونی انجام هرگونه عملی که طبق قانون کشور جرم محسوب شده و فرد را تحت پیگرد قانونی قرار می‌دهد بزهکاری نامیده می‌شود. بزهکاران می‌توانند در هر گروه سنی قرار داشته باشند. به اعتقاد روانشناسان اعمال قانون، در مورد نوجوانان می‌بایست تا حدودی انعطاف بیشتری داشته باشد چراکه برخلاف تصور، نوجوانان چندان‌که باید بر روی رفتارهایشان کنترل ندارند. قرار گرفتن در دوره سنی نوجوانی به این معناست که مغز فرد هنوز به‌طور کامل رشد نکرده و این مسئله باعث می‌شود که آن‌ها کنترلی بر روی بعضی از رفتارهایشان نداشته باشند.
برای آگاهی بیشتر در زمینه دزدی نوجوان کلیک کنید.
دلایل بزهکاری در نوجوانان
1. عدم رشد کافی مغز
کنترل رفتار ما به دست دو بخش مجزای مغز قرار دارد. بخشی از مغز به دنبال جستجوی پاداش، هیجان و انجام رفتارهای دلبخواهی هست به عبارتی این بخش از مغز، شما را به انجام رفتارهایی که هیجان و خوشحالی بالایی را برایتان ایجاد می‌کند سوق می‌دهد. ویژگی این بخش از مغز آن است که این هیجان خواهی را بدون توجه به شرایط و مقتضیات محیط یا پیامدهایی که رفتار می‌تواند به دنبال داشته باشد از شما تقاضا می‌کند.
بخش دوم که از آن به‌عنوان رفتار منطقی یاد می‌شود بخشی از مغز است که کنترل رفتار شما را با توجه به شرایط محیطی و همچنین پیامدهای احتمالی رفتار تحت کنترل قرار می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهد که در مغز نوجوانان هر دو بخش همچنان در حال رشد هستند و البته غلبه با بخشی است که شما را به سمت هیجانات سوق می‌دهد. بخش منطقی مغز تا زمانی که فرد به سن ۲۰ سالگی نرسیده باشد تقریباً تسلطی بر رفتار شما ندارد. به همین خاطر این رشد نایافتگی مغزی ممکن است نوجوانان را به سمت رفتارهای بزهکارانه سوق دهد.
2. قرار داشتن رفتار نوجوانان تحت تأثیر مشاهده گرانشان
در یک آزمایش از نوجوانان خواسته شد تا یک تست مربوط به رانندگی را در محیط آزمایشگاهی انجام دهند. مشاهدات نشان می‌داد در صورتی که نوجوانان به‌تنهایی مورد آزمایش قرار بگیرند، به لحاظ رعایت قوانین و شیوه رانندگی، آن‌ها درست مثل بزرگسالان رفتار می‌کنند. اما چنانچه دوستانشان در محیط آزمایشگاه حضورداشته باشند حتی اگر به آن‌ها اجازه هیچ واکنشی داده نشود، نوجوانان در رفتارشان ریسک و خطرپذیری‌های بیشتری خواهند داشت تا جایی که میزان رفتار پرخطر در رانندگی نوجوان دو برابر افزایش پیدا می‌کند.
روانشناسان معتقدند علاقه‌ای که نوجوانان به خوب و مطلوب ارزیابی شدن از جانب گروه همسالانشان دارند، باعث می‌شود تا رفتارهایشان چندان منطقی شکل نگیرد. به عبارتی آن‌ها می‌خواهند به دوستانشان نشان دهند که توانایی انجام رفتارهای هیجان‌انگیزی را دارند.
3. ضعیف بودن بخش پیش پیشانی در قشر خاکستری مغز
به اعتقاد روانشناسان قشر پیش پیشانی مغز، بخشی است که کنترل رفتار را به عهده دارد. این قسمت از مغز در قسمت جلویی یا همان پیشانی قرار گرفته و وظیفه آن کنترل رفتار بر اساس اصول منطقی است. مشاهدات نشان می‌دهد که این بخش از مغز در زمان نوجوانی هنوز رشد کاملی نداشته و به عبارتی نوجوانی زمانی است که این بخش از مغز در حال رشد یافتن و بر عهده گرفتن کنترل رفتار از طریق برقراری ارتباط مؤثر با سایر بخش‌های مغز است. این مسئله که بخش پیشانی در مغز نوجوانان هنوز به حد کافی رشد نایافته است باعث می‌شود تا در برخی از موارد شاهد انجام رفتارهای غیرمنطقی از سوی آن‌ها باشیم.
برای اطلاع بیشتر در زمینه قشر خاکستری مغز کلیک کنید.
انواع جرم‌هایی که از سوی نوجوانان بروز پیدا می‌کند.
1. جرم‌های وضعیتی
جرم‌های وضعیتی گروهی از رفتارها هستند که فرد به دلیل قرار داشتن در زیر سن قانونی اجازه انجام آن‌ها را ندارد. این در حالی است که انجام آن‌ها برای بزرگسالان جرم محسوب نمی‌شود. برای مثال فرار از خانه و یا مصرف الکل زیر سن قانونی، در کشورهایی که مصرف الکل آزاد است می‌تواند از گروه جرم‌های وضعیتی باشد. طبق آمار دختران بیش از پسران مرتکب جرم‌های وضعیتی می‌شوند.
2. جرائم مربوط به ایجاد هزینه‌های اقتصادی
رفتارهایی نظیر سرقت، آتش‌سوزی، تخریب اموال خصوصی یا عمومی از جمله جرم‌های شایع در میان نوجوانان هستند. این جرم‌ها حدوداً یک‌چهارم بزهکاری‌های نوجوانان را شامل می‌شوند و دلایلی ازجمله فقر، خصومت‌های شخصی، ریسک‌پذیری و تمایل نوجوان به نشان دادن خود در مقابل گروه دوستانش دارد.
3. خشونت
جرم‌هایی که در این دسته قرار می‌گیرند دامنه وسیعی از ضرب و شتم تا قتل را در برمی‌گیرد و ویژگی مشترک تمامی آن‌ها وجود خشونت در رفتار نوجوانان است. رفتارهایی نظیر تجاوز جنسی به دیگران، ضرب و شتم، آزار و اذیت بچه‌های کوچک‌تر، همگی در این گروه قرار می‌گیرند. این گروه از جرائم، به‌ویژه در میان پسران بیشتر اتفاق افتاده و طبق آمار، میزان وقوع آن‌ها میان ساعت‌های 3 تا 5 بعدازظهر یعنی دقیقاً زمانی که مدرسه تعطیل‌شده و نوجوان با گروه دوستانش هست بیشتر می‌شود.
چه راه‌هایی برای کنترل بزهکاری نوجوانان وجود دارد
1. وجود سیستم حمایتی قوی در خانواده
نحوه تعامل خانواده با نوجوان، می‌تواند وی را به سمت کانون خانواده جذب کرده و یا از آن فراری دهد. شما به‌عنوان والدین یک نوجوان می‌بایست راه‌های برقراری ارتباط با فرزندتان را به‌خوبی بلد باشید همچنین باید بتوانید از دیدگاه او به دنیا نگاه کنید. همان‌طور که گفته شد نوجوانان توانایی ذهنی بالایی برای انجام تصمیم‌های منطقی ندارند این مسئله نشان می‌دهد که شما به‌عنوان والدین می‌بایست با دقت بیشتری پیامدهای رفتارهای نوجوان را به او تذکر دهید.
بااین‌حال چنانچه این تذکرها به‌صورت امرونهی کردن دربیاید باعث دل‌زدگی نوجوانتان می‌شود. به‌عنوان پیشنهاد توصیه می‌شود که با یک متخصص درزمینهٔ کودک و نوجوان مشورت کنید تا بدانید چگونه می‌توانید شرایط مطلوبی را برای رشد فرزندتان در این دوره فراهم کنید.
2. ورزش برای کنترل بزهکاری نوجوانان
ورزش به فرزند شما این امکان را می‌دهد که انرژی خود را در فعالیت‌های مفیدی تخلیه کند. به همین خاطر بسیاری از روانشناسان توصیه می‌کنند که در این دوره سنی فعالیت‌های ورزشی مناسبی را برای فرزندتان در نظر بگیرید.
3. پر کردن اوقات فراغت
برنامه‌ریزی برای زمان‌های خالی فرزندتان باعث می‌شود که او انرژی و ساعات روزانه خود را در جهت مناسب مصرف کرده و درنتیجه از رفتارهای پرخطر با دوستان نامناسب تا حد زیادی دور بماند.
4. از بین بردن عوامل خطر
عامل خطر به هرگونه شرایط گفته می‌شود که احتمال ارتکاب جرم را در نوجوانان افزایش می‌دهد. برای مثال دوستان نامناسب، تجربه یک اتفاق ناخوشایند نظیر از دست دادن عزیزان، افت تحصیلی و یا هر چیز دیگری که در فرزندتان ازنظر شما می‌تواند عاملی برای ارتکاب جرائم باشد را از بین ببرید.
چکیده کلام
نوجوانی دوره سنی است که فرد قدرت تشخیص گذاری مناسبی بر روی رفتارهای خوب یا بد ندارد. همچنین تشویق‌های گروه دوستان و تمایل نوجوان برای اینکه از جانب دوستانش پذیرفتنی باشد، عواملی هستند که او را به سمت جرائم مختلف سوق می‌دهند. به‌عنوان خانواده مهم‌ترین وظیفه شما در این زمینه این است که در خانه فضای آرام و دوستانه فراهم کنید تا فرزندتان بتواند به‌راحتی با شما صحبت کند. همچنین استفاده از راهکارهایی نظیر پر کردن ساعات اوقات فراغت و کمک گرفتن از یک مشاور باعث می‌شود تا احتمال وقوع جرم در فرزند شما کاهش پیدا کند.
از طرفی می‌بایست در صورت وقوع اشتباه از جانب فرزندتان رفتار چندان سخت گیرانه و نامناسبی با او نداشته باشید اگرچه فرزندتان می‌بایست پیامد رفتار خود را به‌خوبی درک کند بااین‌حال رفتارهای تندی که او را نسبت به خانواده بدبین کرده و باعث شوند که در آینده رفتارهایش را به‌صورت مخفیانه ادامه دهد تبعات سنگین‌تری خواهد داشت. به همین دلیل توصیه می‌شود در برخورد با اشتباهات فرزندانتان پذیرش بالاتری داشته باشید و با خواندن مقاله ویژگی های نوجوان و دوران نوجوانی به شناخت بیشتری از فرزند خود دست یابید.
سؤال
1. چطور می‌توانیم از بزهکاری در نوجوانان جلوگیری کنیم؟
به‌عنوان خانواده نوجوان می‌بایست در محیط زندگی او، شرایط دوستانه و حمایتی ایجاد کنید. ورزش کردن و استفاده از مشاوره نیز می‌تواند بسیار موثر واقع شود.
