درمان اختلال شخصیت وابسته
درمان اختلال شخصیت وابسته به دلیل شیوع بالای آن مورد توجه بسیاری از متخصصان قرار دارد. شخصیت وابسته همیشه نیازمند مراقبت، توجه، تایید و ارتباط اجتماعی است. متاسفانه به دلیل آگاهی کم افراد از اختلالات روانی و عدم وجود علائم آشکار، رفتار اطرافیان با این مبتلایان، نادرست بوده و این رفتارها باعث بدتر شدن وضعیت شخصیت وابسته و سخت‌تر شدن درمان آنان می‌شود. در حالی که با تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع می‌توان شانس درمان را افزایش داد؛ به طوری که روابط بین فردی و کیفیت زندگی‌شان بهبود یابد. شما می‌توانید با آگاهی از روش‌های درمان اختلال شخصیت وابسته و نحوه برخورد با آن‌ها در فرایند درمان به آنان کمک کنید. توجه داشته باشید تمام اختلالات شخصیت درفرایند درمان به کمک اطرافیان نیاز دارند.
مروری بر اختلال شخصیت وابسته
این اختلال یکی از انواع اختلال شخصیت دسته C است. عزت نفس و اعتماد به نفس این افراد بسیار پایین است و برای خوشحالی به دنبال دلایل و محرک‌های بیرونی می‌گردند. این افراد برای سنجش عملکرد خود هیچ معیار شخصی نداشته و خود را بر اساس نظر و حرف دیگران می‌سنجند. مثلا اگر کسی از آن‌ها تعریف کند بسیار خوشحال می‌شوند اما اگر مورد انتقاد قرار گیرند، بسیار ناراحت شده و به تخریب خود می‌پردازند. این افراد از چالش‌ها و مسائل مختلف زندگی فرار میکنند و توانایی حل آن‌ها را در خود نمی‌بینند؛ در نتیجه به صورت افراطی به دیگران وابسته می‌شوند.
از نشانه‌های اختلال شخصیت وابسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- به مراقبت و سلطه افراد دیگر نیاز دارند.
- بدون کمک اطرافیان در تصمیم‌های ساده و روزمره خود دچار مشکل می‌شوند.
- به دلیل بی اعتمادی به خود، همواره دیگران را تایید میکنند.
- مسئولیت زندگی آن‌ها را افراد دیگر باید قبول کنند.
- در هنگام تنهایی دچار احساس درماندگی می‌شوند.
- پس از اتمام یک رابطه به دنبال رابطه دیگری می‌روند تا یک حامی برای خود بیابند.
- در صورت نبود فرد حامی، دچار افسردگی و ناامیدی می‌شوند.
اهداف درمان اختلال شخصیت وابسته چیست؟
معمولا مبتلایان به اختلال شخصیت وابسته هنگام مراجعه به پزشک، شکایت خیلی حادی از وضعیت خود ندارند اما از شیوه زندگی، روابط اجتماعی، بی معنا بودن زندگی و سایر نشانه‌های اختلال شخصیت وابسته رنج می‌برند. نیاز شدید آن‌ها به تایید و توجه دیگران، می‌تواند درمانشان را دشوار کند. آن‌ها معمولا از دردهای جسمانی شکایت دارند و باید در تجویز دارو به شخصیت‌های وابسته، دقت و حساسیت به خرج داده شود. در اهداف درمان اختلال شخصیت وابسته اصلاح روابط بین فردی، افزایش اعتماد به نفس، استقلال و بالا بردن نگاه مثبت به خود در برنامه قرار دارد.
انواع درمان‌های اختلال شخصیت وابسته
جلسات روان درمانی از بهترین گزینه‌های درمان اختلال شخصیت وابسته است. درمان‌های کوتاه مدت روانشناختی و صحبت کردن، بالاترین شانس را برای موفقیت در درمان خواهند داشت. نکته مهم این است که به دلیل احتمال وابستگی تدریجی شخصیت وابسته به درمانگر ترجیحا از درمان‌های کوتاه مدت استفاده می‌شود؛ هر چند که درمان‌های بلند مدت نتیجه بهتری داشته باشد. بنابراین 8 تا 15 جلسه می‌تواند برای درمان اختلال شخصیت وابسته مناسب باشد.
1. درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری به شخصیت وابسته کمک می‌کند تا الگوهای فکری صحیح و دقیق را جایگزین الگوهای شناختی غلط در ذهنش بکند. شناخت همان تفکر است که اگر اشتباه باشد بر هویت، رفتار و عملکرد فرد تاثیر می‌گذارد. درمانگر با استفاده از CBT به عنوان ابزاری برای بازیابی ساختار شناختی و الگوهای ذهنی تحریف شده مراجع، استفاده می‌کند. این بازیابی، به مرور زمان به احساسات و رفتار فرد سرایت خواهد کرد و منجر به درمان اختلال شخصیت وابسته می‌شود.
2. درمان روان پویشی
درمان روان پویشی یکی از درمان‌هایی است که نیاز به تعهد طولانی مدت مراجع دارد، اما یکی از موثرترین رویکردها در درمان اختلال شخصیت وابسته است. در روش روان پویشی درمانگر، مراجع را وادار به بررسی ارتباط بین روان، شخصیت و تفکر می‌کند؛ بدین صورت بر روی ذهن، احساسات و رفتار شخصیت وابسته در سطح ناخودآگاه تاثیر می‌گذارد. همچنین به او نشان می‌دهد که چگونه ساختارهای اشتباه تفکر و شخصیت، به صورت مخفیانه او را از زندگی عادی باز داشته و باعث آزار او شده‌اند.
در روند درمان روان پویشی، مراجع شدیدا ترس از ترک شدن و وابستگی را بیان می‌کند. به گذشته برگشته و متوجه می شود که هرگز توسط خانواده به او اجازه مستقل بودن داده نشده و هرگز لذت‌های خود را نداشته است. به مرور زمان این افکار و احساسات پیچیده‌تر شده و حالا به مراقبت شدید والدین نیاز پیدا کرده است. (این تنها یک مثال است، پس خود را در این قالب تمثیلی قرار ندهید).
هنگامی که مراجع، مسیر و علت مشکلات خود را فهمید و نسبت به آن آگاه شد، می‌بیند که اثرات آن به شدت کاهش یافته و برای انتخاب یک مسیر جدید در زندگی آماده است.
درمان روان پویشی، بسیار سنگین و تخصصی است و همین جریان ذکر شده، ممکن است سال‌ها طول بکشد. بنابراین قبل از انتخاب این روش، ملزومات آن را در نظر بگیرید. از روانشناس متخصص کمک گرفته و آماده شروع یک جریان طولانی مدت باشید.
3. سایر درمان‌های اختلال شخصیت وابسته
از دیگر روش‌ها برای درمان اختلال شخصیت وابسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. درمان‌های میان فردی که به اصلاح الگوهای ارتباطی با دیگران می پردازد.
2. درمان گروهی درمانگر محور، که جمعی از مبتلایان را در یک محیط جمع کرده و درمانگر درمان را به صورت گروهی هدایت می‌کند. این روش در زمینه درمان اختلال شخصیت وابسته، از نظر هزینه و اثربخشی تا حدودی تایید شده است.
3. خانواده درمانی نیز یکی دیگر از درمان‌هایی است که می‌تواند در درمان شخصیت‌های وابسته مفید باشد. بررسی و تغییر الگوهای ارتباطی بین اعضا به روند بهبود بیمار سرعت می‌بخشد. در این جلسات اعضای خانواده برخورد با شخصیت وابسته را یاد می گیرند.
چه زمانی به دارو نیاز است؟
در تمام اختلالات شخصیتی، دارو درمان اصلی نیست و فقط باید برای مشکلات خیلی خاصی مثل اضطراب و فشارهای ناشی از مواجه با واقعیت (که مراجع در طول درمان روانشناختی ممکن است تجربه کند) استفاده شود. سوء مصرف و اعتیاد به دارو در شخصیت‌های وابسته رایج بوده، بنابراین باید با احتیاط بسیار تجویز شوند. با تشخیص روانپزشک، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی برای کنترل علائم و درمان اختلال شخصیت وابسته مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سخن آخر
در نهایت اینکه درمان اختلال شخصیت وابسته با روش‌های درمانی موثر قابل انجام است. اما کمک اطرافیان و حمایت اطرافیان در این زمینه بسیار تاثیر گذار است؛ به طوری که برخوردهای نادرست اطرافیان می‌تواند به بدتر شدن شرایط و کاهش احتمال درمان فرد ختم شود.
برای مشاهده مقاله زندگی با افراد وابسته کلیک کنید.
