18 راهکار روانشناسی برای برخورد با کودک پرخاشگر
پرخاشگری یکی از مسائل رایج در رفتار کودکان است که می‌تواند منجر به پیامدهای منفی فردی و اجتماعی برای کودک و اطرافیانش شود. مشاوره کودکان پرخاشگر یکی از مهم‌ترین راهکارها برای کمک به این کودکان است. مشاوره می‌تواند به کودک کمک کند تا علت پرخاشگری خود را درک کرده و راه‌های سالمی برای بیان هیجاناتش پیدا کند.
عواملی که ممکن است باعث عصبانیت کودکان شوند
در برخی موارد، ما به دلیل پرخاشگری کودکان آنها را سرزنش می‌کنیم. اما باید به یاد داشت که آنها هنوز یاد نگرفته‌اند که چگونه تکانهای خود را کنترل کنند یا به روش‌های قابل قبول اجتماعی درگیری‌ها را حل کنند.
در موارد دیگر، دلیل پرخاشگری کودکان ممکن است مشکلات خاصی باشد که با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند، مانند رویدادهای استرس‌زا در زندگی، مشکلات تنظیم هیجانات عاطفی، کمبود توجه، علائم اوتیسم یا بیش‌فعالی.
با این حال، در همه این موارد، حتی در مواردی که کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری جدی تشخیص داده شده‌اند، والدین می‌توانند تأثیر قدرتمندی برای کنترل پرخاشگری کودکان داشته باشند.
سخنی با والدین کودکان عصبی و پرخاشگر
همه‌ی ما انسان‌ها توانایی رفتار پرخاشگرانه را داریم. این که این کار را انجام دهیم یا نه بستگی به درک ما از جهان دارد.تمایلات پرخاشگرانه در کودکان توسط شرایط محیطی شکل می‌گیرد، مانند فشارها، تهدیدها، فرصت‌ها و پیامدهایی که کودکان تجربه می‌کنند.
با تغییر این شرایط، می‌توانیم رفتارهای پرخاشگری بچه‌هایمان را بهبود بخشیم و مسیر تربیت آنها را تغییر دهیم.این به این معنی نیست که اگر فرزندتان رفتاری غیرقابل قبول داشته باشد، تقصیر شماست.
علت پرخاشگری در کودکان
عوامل ژنتیکی
بعضی از کودکان را عوامل ژنتیکی در معرض خطر بیشتری برای مشکلاتی مانند پرخاشگری، استرس و عصبانیت قرار می‌دهد.
مطالعات نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی برخی از کودکان ما را در معرض خطر بیشتری برای رفتار پرخاشگرانه قرار می‌دهد و اگر کودکان در معرض استرس زیادی در اوایل زندگی قرار گیرند، احتمال بروز مشکلات رفتار پرخاشگرانه بیشتر است.
عوامل محیطی خارج از منزل
پرخاشگری در کودکان نیز تحت تأثیر نیروهای محیطی خارج از منزل است. همسالان، معلمان، محله، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی و عوامل فرهنگی همگی در ایجاد رفتار پرخاشگری در کودک نقش دارند.
مطالعات نشان می‌دهد که برخی از کودکان در پاسخ به موقعیت‌های استرس‌زا، افزایش ترشح غیرطبیعی هورمون استرس کورتیزول را تجربه می‌کنند. این کودکان در معرض خطر بیشتری برای عصبانی شدن و رفتار پرخاشگرانه هستند.
نقش والدین
والدین می‌توانند تأثیر مهمی در پیشگیری از رفتار پرخاشگرایانه کودکان خود داشته باشند. مطالعات نشان می‌دهد که بچه‌های پرخاشگر زمانی که از والدین آموزش عملی و حمایت اخلاقی دریافت می‌کنند، مسیر حرکت خود را تغییر می‌دهند.
راه‌های برخورد با پرخاشگری کودک
در اینجا نکات کلیدی برای مقابله با پرخاشگری کودکان در دو بخش ارائه شده است. بخش اول مربوط به والدین است و بخش دوم حاوی نکات عملی برای کمک به کودکان برای غلبه بر رفتار پرخاشگری خود است.
نکات برای حفظ اعتماد به نفس و چشم‌انداز سازنده برای والدین جهت برخورد با پرخاشگری کودکان
به فرزندان خود بدبین نباشید
هنگامی که فرزند شما به درخواستی عمل نمی‌کند، به شما بی‌احترامی می‌کند. شما نباید به راحتی از کوره به در شوید، این واکنش‌های احساسی، هر چند طبیعی هستند، اما اشتباه هستند.
نکته اول، بچه‌ها احساسات و اطلاعات را به روشی که بزرگسالان انجام می‌دهند، درک نمی‌کنند.
نکته دوم، تحقیقات نشان می‌دهد والدینی که نسبت‌های خصمانه به کودک خود می‌دهند در نهایت پرخاشگری بیشتری را در فرزند خود ایجاد می‌کنند.
انتظارات واقع‌بینانه در مورد توانایی‌های کودک
انتظارات واقع‌بینانه در مورد توانایی فرزندتان در پیروی از قوانین یا درخواست‌های شما داشته باشید. کودکان خردسال دامنه توجه کوتاه‌تری دارند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود. آنها زمان بیشتری را برای پردازش دستورالعمل‌های شفاهی صرف می‌کنند.
بنابراین وقتی دستوری را صادر می‌کنید، نباید انتظار داشته باشید که بچه‌های کوچک به سرعت و کارآمد به آن پاسخ دهند. آنها با سرعت کمتری کار می‌کنند و انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر برایشان سخت‌تر است.شما باید سرعت انجام دستورات خود را با توانایی‌های فرزندتان هماهنگ کنید البته با یادآوری‌های صبورانه و آرام.
انتظارات واقع‌بینانه درباره همدلی کودکان
منتظر بودن از کودکان برای توسعه همدلی و مهربانی، انتظاری واقع‌بینانه است. در طول دوره کودکی، بچه‌ها در حال یادگیری این هستند که چگونه رفتارهایشان را کنترل کنند و احساسات دیگران را درک کنند.
در صورتی که بچه‌ها دنیا را به عنوان یک محیط دشمن‌آمیز یا ناعادلانه می‌بینند، ممکن است به شکل‌های پرخاشگرانه‌ای واکنش نشان دهند. بنابراین، اگرچه رفتارهای آنان ممکن است به نظر خودخواهانه بیاید، اما این به این معنا نیست که رفتار آنان قابل اصلاح نباشد.
راهکارهای ساده برای یادگیری همدلی کودکان
- برقراری روابط ایمن با والدین
- صحبت درباره احساسات خود
- درک سیگنال‌های عاطفی دیگران
- مشاهده الگوهای مثبت
- پاداش برای کنترل خود و همکاری
- تمرکز بر حفظ یک رابطه مثبت
وقتی که بچه‌ها به طور مداوم پرخاشگری نشان می‌دهند، والدین تمایل دارند که تمامی رفتارهای کودکان خود را کنترل کنند. آنها احساس می‌کنند موظف هستند که به هر تخلفی با انتقاد یا تنبیه واکنش نشان دهند و این به یک رابطه پر از تنش و درگیری منجر می‌شود.
این نوع رفتار والدین عواقب منفی دارد. مطالعات نشان می‌دهند که وقتی به بچه‌ها برای اعمال خوب بازخورد مثبت داده می‌شود و برای اشتباهات تهدید و تنبیه نمی‌شود، احتمال یادگیری مهارت‌های اجتماعی بیشتر می‌شود.اما گام اول، تنظیم مجدد اولویت‌ها در رابطه با فرزندان است. حفظ روابط مثبت مهم‌تر از پیگیری اصلاح پرخاشگری است. گاهی اوقات لازم است که اولویت‌ها را انتخاب کنید.
برای خواندن مقاله با کودک لجباز چه کنیم در مجله رابینیا کلیک کنید.
راه‌های مقابله با پرخاشگری
- آرامش روانی خود را فدا نکنید!
- مقابله با استرس را جدی بگیرید.
- ایجاد یک سیستم انضباطی.
- آموزش مهارت‌های عاطفی-اجتماعی.
- بیان انتظارات خود به صورت واضح و آرام.
- تعریف رفتارهای ناپسند برای کودکان.
- پاداش دادن به کارهای خوب کودکان.
با توجه به این راهکارها، میتوانید کودکان را به یادگیری مهارت‌های اجتماعی و کنترل رفتارشان کمک کنید.
کودکان قادرند رفتار منصفانه را درک کنند.برای کودکان، آنچه به نظر می‌رسد پرخاشگری و نافرمانی، معمولاً ناشی از ناتوانی در کنترل تکانه‌ها، کنترل احساسات، عدم رعایت قوانین، عدم پیروی از دستورالعمل‌ها یا زخمی کردن احساسات دیگران است.
بچه‌ها می‌دانند که ما حق داریم بر روی برخی از مسائل اصرار کنیم، مانند قوانین مربوط به خشونت. اما آنها باور دارند که محدودیت‌هایی وجود دارد، و زمانی که ما این محدودیت‌ها را نادیده می‌گیریم، احتمالاً قدرت ما را نامشروع می‌دانند.بنابراین اهمیت دارد که با فرزندانتان منصفانه و با اندازه‌گیری رفتار کنید تا بچه‌ها شورش نکنند.
با فرزندانتان بازی کنید و از طریق بازی‌های مناسب، خودکنترلی و رفتار اجتماعی را تقویت کنید. وقتی با یک کودک نافرمان یا پرخاشگر روبرو می‌شوید، شاید علاقه‌ای به بازی کردن نداشته باشید. اما کودکان از طریق بازی یاد می‌گیرند که با دیگران کنار بیایند.
سعی کنید که کودکان خواب کافی داشته باشند
زیرا خواب بر رفتار و روحیه‌ی آنها تأثیر گذار است. کودکانی که کمتر خواب می‌بینند، بیشترین “رفتار مخالف” مانند پرخاشگری، عصبانیت، مشاجره و کینه‌توزی را نشان می‌دهند و خواب ضعیف باعث بیش‌فعالی و کمبود تمرکز می‌شود.
خونسردی خود را حفظ کنید و مراقب خودتان باشید. وقتی فرزندتان عصبانی می‌شود، سعی کنید آرام بمانید، زیرا استرس شما می‌تواند همه چیز را بدتر کند، از جمله رفتار پرخاشگرانه‌ی فرزندتان.مطالعات روانشناسی کودک نشان می‌دهد که وقتی والدین سطح استرس خود را کاهش می‌دهند، احتمال پیشرفت بچه‌ها بیشتر است.
روابط مثبتی بین خواهران و برادران ایجاد کنید و شرایطی فراهم کنید که این روابط تقویت شوند. بدرفتاری والدین و خواهران و برادران می‌تواند پرخاشگری بچه‌ها را بدتر کند. کودکانی که در معرض خشونت هستند، مستعد ابتلا به اختلالات عاطفی مانند اضطراب یا افسردگی هستند.
پس اگر برادر یا خواهرتان شما را مورد ضرب و شتم یا قلدری قرار دهد، این اتفاق بخشی از روند طبیعی بزرگ شدن نیست؛ و پرخاشگری بین خواهران و برادران همان اثرات منفی سایر اشکال پرخاشگری را بر روی کودکان دارد.بنابراین مهربانی و همکاری باید از خانه شروع شود؛ زیرا وقتی ما اصول بازی جوانمردانه را آموزش می‌دهیم و عمل می‌کنیم، روابط خواهران و برادران بهبود می‌یابد.
به بچه‌ها نشان دهید که چگونه با به یاد آوردن افراد حامی در زندگی، احساسات منفی خود را خنثی کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که این تاکتیک امیدوارکننده‌ای است؛ زیرا ما می‌توانیم به بچه‌ها آموزش دهیم که احساسات منفی خود را با استفاده از فکر و عشق خنثی کنند.
در برخورد با کودک پرخاشگر بهتر است عمل به توصیه‌های زیر را در نظر بگیرید
عدم پرخاشگری در برابر پرخاشگری کودک: از ابزارهای پرخاشگری و سرزنش پرهیز کنید و با آرامش و مهربانی به کودکان برخورد کنید، تا آنها یاد بگیرند که احساسات خود را به شکل مثبت و سازنده‌ای بیان کنند.
صحبت با کودک درباره احساساتش: هنگامی که کودک آرام شد، با او در مورد احساساتش صحبت کنید و به او یاد دهید که چگونه می‌تواند احساسات خود را به صورت مثبت و مؤثری بیان کند.پاسخ مستقیم و فوری به کودک: در صورت بروز رفتارهای پرخاشگرانه، به طور مستقیم و فوری با کودک مواجهه کرده و مرزهای مناسب رفتاری را به او آموزش دهید.
قاطع و ثابت باشید: انتظارات مشخص و قوانین روشن را در خانه تعیین کنید و به کودکان خود بیاموزید که این قوانین را رعایت کنند.
برقراری ارتباط و تعامل: گفتگو با کودکان و بررسی مسائلی که ممکن است به رفتار پرخاشگرانه منجر شود، می‌تواند به کشف دلایل این رفتار کمک کند.
تشویق به رفتارهای مثبت: تشویق به رفتارهای سازنده و ابراز تقدیر و تمجید به جای تنبیه، می‌تواند به تقویت رفتارهای مثبت کودک کمک کند.
مدیریت خشم: آموزش به کودکان درباره تشخیص علایم خشم و یادگیری راه‌های موثر برای مدیریت آن می‌تواند مفید باشد.
حفاظت از خود و دیگران: همواره از حفاظت از خود و سایر افراد خانواده مراقبت کنید و به کودکان خود آموزش دهید که هرگونه خشونت مورد تأیید نیست.
مشاوره حرفه‌ای: در صورت نیاز به کمک، به مشاوره یا روانشناس مراجعه کنید.
اهمیت داشتن یک الگوی مدیریتی ثابت و مثبت برای مدیریت رفتار پرخاشگر کودک بسیار زیاد است. همچنین، توجه به سلامت روانی کودک و ایجاد محیطی پشتیبان‌کننده بسیار اهمیت دارد. این راهنماها به کاهش تنش‌ها کمک می‌کنند و ارتباط مثبت‌تری با کودک پرخاشگر ایجاد می‌کنند.
برای کنترل پرخاشگری کودک، تعیین قوانین محکم و ثابت بسیار اهمیت دارد. این دوره از تربیت فرزندان بسیار حیاتی است و والدین باید مطمئن شوند که تمام مربیان از قوانین تعیین شده پیروی می‌کنند و الگوهای مناسبی را برای فرزندان ارائه می‌دهند.
همچنین شما میتوانید از مشاوران رابینیا به صورت آنلاین وقت مشاوره دریافت نمایید.