معرفی رشته روانشناسی ژنتیک (Genetic Psychology)
روانشناسی ژنتیک که با نام روانشناسی رشد نیز شناخته می‌شود، یکی از شاخه‌های این علم است که رفتار افراد در سنین مختلف را بررسی می‌کند.
روانشناسی ژنتیک به بررسی رفتارهای انسان در تمام دوره‌های زندگی می‌پردازد؛ اما در گذشته در مورد کودکان و نوجوانان اهمیت بیشتری داشته است.
رفته رفته بررسی‌های دانشمندان در این زمینه برای دوران‌های جوانی، بزرگسالی و میان‌سالی نیز ادامه پیدا کرد و برای شناخت تغییرات افراد در دوره‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفت.
روانشناسی ژنتیک جنبه‌های مختلف تأثیرگذار در زندگی افراد را در نظر می‌گیرد. از مهم‌ترین این جنبه‌ها میتوان به مواردی چون ژنتیک، محیط، سبک زندگی و جنبه‌های ارثی را نام برد.
به همین دلیل برای به وجود آمدن این شاخه نیاز به بررسی علوم مختلفی وجود دارد؛ زیست شناسی و ژنتیک، جامعه شناسی و علوم تعلیمی و تربیت مهم‌ترین رشته‌های دخیل در این حوزه هستند.
بدون شک با همین توضیحات مختصر درک کرده‌اید که شاخه روانشناسی ژنتیک تا چه اندازه برای بشر مهم است و می‌تواند در سبک زندگی صحیح در جنبه‌های مختلف تأثیرگذار باشد.
در این مقاله قصد داریم به صورت کامل در مورد این شاخه از علم روانشناسی و تأثیر آن در مراقبت از کودک صحبت کنیم. بدون شک با اطلاع از این علم، نگهداری از کودک و به خصوص کودکانی که در رشد اختلال دارند، ساده‌تر خواهد بود.
روانشناسی ژنتیک چیست
عوامل ژنتیکی و محیطی در رشد موثرند. همانطور که گفتیم روانشناسی رشد نام دیگری برای روانشناسی ژنتیک می‌باشد. اصل این شاخه بررسی تغییرها در حوزه‌های مختلف زندگی انسان است. تغییراتی که در دوره‌های مختلف برای انسان به وجود می‌آیند را میتوان به صورت زیر دسته بندی کرد.
- شناخت: منظور از شناخت این است که محیط پیرامون و اجزای مختلف آن را با توجه به اطلاعات ارائه شده در مورد آن‌ها بشناسیم. به طور کلی میتوان گفت ما در هر لحظه از زندگی خود در حال شناختن دنیای پیرامون خود هستیم. این که چگونه موارد مختلف را می‌شناسیم بحثی است که در روانشناسی رشد مطرح می‌شود.
- انگیزه: هر انسانی باید برای انجام کارهای مختلف انگیزه کافی داشته باشد. با بررسی ساده میتوان دریافت که انگیزه هر شخصی منحصر به خود اوست. بنابراین بررسی انگیزه افراد در برهه‌های زمانی مختلف در روانشناسی ژنتیک بررسی می‌شود.
- روانی- فیزیولوژیک: این مورد شامل رفتارها و ویژگی‌هایی است که در میان تمام انسان‌ها مشترک است و تمام انسان‌های معمولی از آن برخوردار هستند. این ویژگی‌ها نیز در علم روانشناسی بررسی می‌شوند.
- رفتارهای اجتماعی: این مورد یکی از اصلی‌ترین فاکتورهایی است که در علم روانشناسی ژنتیک بررسی می‌شود. با این فاکتور میتوان بهترین تربیت را برای کودکان و نوجوانان پیدا کرد و از آن بهره برد.
به طور کلی میتوان اهدافی کلی برای این شاخه از علم روانشناسی نیز تعریف کرد که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.
- بهبود فرآیند رشد آن‌ها و بهینه سازی این فرآیند در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
- ارائه توضیحات و دلایل منطقی برای تغییرات حاصل از رشد انسان‌ها در بازه‌های زمانی مختلف.
مزیت‌های علم روانشناسی ژنتیک
روانشناسی ژنتیک در بهینه‌سازی روند رشد افراد تأثیر دارد. با توجه به توضیحات ارائه شده در مورد علم روانشناسی ژنتیک می‌توانید درک کنید که استفاده از این علم تا چه اندازه می‌تواند برای افراد در گروه‌های سنی مختلف کارآمد باشد.
با استفاده از این علم پرستاری و نگهداری از کودک و سالمند ساده‌تر خواهد بود و میتوان بهترین نوع رفتار با آن‌ها را بدین وسیله آموخت.
در عصر حاضر که همه کارها سرعت بالایی دارند، بهینه‌سازی فرآیند رشد به خصوص در کودکان و نوجوانان می‌تواند در حال و آینده آن‌ها تأثیر به سزایی داشته باشد.
روانشناسان ژنتیک با توجه به فاکتورهای مختلف از روش‌های متعددی برای پیدا کردن پاسخ سوالات در زمینه رشد و تغییرات انسان‌ها استفاده می‌کنند.
به عنوان مثال برخی از آزمایش‌ها به کمک نمونه‌های آزمایشگاهی و در محیط آزمایشگاهی انجام می‌شود و روش انجام برخی دیگر از آزمایش‌ها در محیط بیرون است.
به کمک این روش‌ها و نتایج آن‌ها، اطلاعات به دست آمده از روانشناسی رشد تا حد زیادی قابل قبول باشد و بتواند راهکارهای کاربردی برای روند رشد و بهینه سازی آن ارائه دهد.
یکی از مهم‌ترین سوالاتی که پیش روی روانشناسان رشد وجود دارد، این است که اهمیت کدام فاکتور بیشتر است؟ ژنتیک یا محیط.
پس از تحقیقات بسیار مشخص شد که تأثیر هر دو عامل در شخصیت روانی افراد مختلف تأثیر دارد. در پاسخ به این سوال مفهومی به نام «سازش» تعریف می‌شود.
انسان موجودی است که باید در تعادل روانی قرار داشته باشد، به همین دلیل برای به دست آوردن تعادل در برخی از موارد محیط پیرامون خود را تغییر می‌دهد و در برخی موارد نیز با محیط سازگار می‌شود. بررسی تغییرات و سازش‌ها در روانشناسی رشد اهمیت دارد.
اطلاع از عوامل محیطی روانشناسی
عوامل محیطی حتی پیش از تولد نیز مهم هستند. بدون شک بشر در فاکتورهای ژنتیکی شناخته شده توسط روانشناسان رشد، دخیل نیست.
اما می‌تواند با فراهم آوردن شرایط محیطی تا حد زیادی در فرآیند رشد و به خصوص رشد کودکان و نوزدان و نوجوانان تأثیر داشته باشد. آیا تا کنون به این نکته توجه کرده‌اید که بچه‌های متولد شده در دهه‌های مشترک، ویژگی‌های مشترکی نیز دارند.
این یکی از مواردی است که تأثیر محیط را بیان می‌کند. بیایید برای تفهیم بهتر، در مورد برخی از عوامل محیطی در زمان پیش از تولد و پس از تولد صحبت کنیم.
فاکتورهای محیطی پیش از تولد:
- سن مادر.
- تغذیه مادر.
- بیماری‌های مادر و داروهایی که توسط او مصرف می‌شود.
- میزان آرامش یا استرس مادر.
فاکتورهای محیطی پس از تولد:
- روش تربیتی پدر و مادر
- سبک زندگی خانواده و وضع مالی
- تغذیه
- تعداد فرزندان خانواده و دوستان کودک.
- روابط و فرهنگ موجود در فضای محل زندگی.
اگر دقت کنید کمابیش به تأثیر تمام این فاکتورها در زندگی خودتان نیز پی می‌برید. بنابراین پدر و مادرهایی که توجه بسیاری نسبت به رشد و تکامل فرزند خود نشان می‌دهند، می‌توانند با استفاده از نکات ارائه شده توسط روانشناسان از بهترین روش‌ها برای تربیت و رشد فرزندشان استفاده نمایند.
پرستاری از کودک خود را به افراد آگاه بسپارید
یک پرستار کودک باید مهارت‌ها و ویژگی‌های بسیاری داشته باشد. آشنایی با مبحث روانشناسی ژنتیک و رشد نیز جزو مواردی است که آشنایی با آن‌ها اهمیت دارد.
البته منظور ما این نیست که برای مراقبت از کودک در منزل حتما باید به دنبال فردی باشید که به صورت تخصصی در زمینه روانشناسی رشد فعالیت دارد.
باید بدانید فردی که با اصول تربیتی و بخش‌های مرتبط با نگهداری و برخورد با کودک آشنا باشد، می‌تواند بهترین پرستار برای کودک شما محسوب شود.