مصرف داروهای مجاز و غیر مجاز در شیردهی
داروها علاوه بر درمان عوارض زیادی هم دارند که در زنان شیرده بیشتر است چون نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند و دارو اثر مستقیمی به روی شیر مادر می‌گذارد. مادران تا دو سال که به فرزند خود شیر می‌دهند، باید در مصرف مواد خوراکی دقت زیادی کنند چون درسلامتی فرزند اثر مستقیم می‌گذارد. بعضی از داروها هستند که برای نوزاد و مادران شیرده عوارضی ندارند ولی برخی نیز خطرناکند در ادامه به توضیح درباره این داروها می‌پردازیم.
مصرف دارو در دوران شیردهی
همه مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند به طور مستقیم از شیر مادر به بدن نوزاد منتقل می‌شود. مصرف دارو و میزان دوز مصرفی در شیردهی نیز بسیار مهم است به این دلیل که نوزاد به تنهایی از شیر مادر تغذیه می‌کند و منبع اصلی تغذیه او است و مصرف داروی مادر ممکن است برای مادر مشکلاتی را به وجود آورد. مصرف دارو در مادران در مواردی بسیار خطرناک است به طور مثال نوزادانی که نارس متولد شده اند و مشکلات کلیوی دارند و از وضعیت جسمی ناپایداری برخوردارند داروهای مصرفی مادر لطمه های جبران ناپذیری را به نوزاد وارد می‌کند. پس از یک سالگی کودک از مکمل‌های غذایی هم استفاده می‌کند و وابستگی او به شیر کمتر است و کمتر از شیر مادر تاثیر می‌گیرد.
داروهای مجاز
پزشک در ابتدا شرایط و وضعیت سلامتی را در شما و کودکتان بررسی می‌کند و طبق آن اجازه مصرف دارو را می‌دهد. مصرف خودسرانه داروها در دوران شیردهی عواقب خطرناکی به همراه دارد. اگر در دوران شیردهی به بیماری خاص و یا آنفولانزای ناگهانی مثل سرماخوردگی مبتلا شدید، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید تا طبق تجویز او از داروهایی که خطری برای نوزاد ندارند استفاده کنید. مصرف برخی از داروها مانند استامینوفن، ایبوپروفن، ناپروکسن، زفلوکونازول، میکونازول و کلوتریمازول، پنی‌سیلین سفالوسپورین، لوراتادین، فکسوفنادین، داروهای ضد بارداری پروژستین از قبیل مینی‌پیل، فاموتیدین، سایمتیدین و دوکوزات در دوران بارداری بلامانع است. با این وجود قبل از مصرف هر کدام از داروها پزشک خود را مطلع سازید.
مصرف داروهای ضدافسردگی
برخی از افراد با بروز فشارهای روحی و روانی از جمله افسردگی به داروهای ضد افسردگی رجوع می‌کنند. افسردگی در بارداری و یا پس از زایمان در بسیاری از زنان اتفاق می‌افتد. در این زمان با مشورت پزشک از داروهایی که کمترین عوارض را دارد مثل: پاروکستین، سرترالین و فلووکسامین استفاده کنید. توجه داشته باشید که برخی از داروهای ضد افسردگی تأثیرات کوتاه‌مدت و عوارض خطرناکی را برای مادر و کودک شیرخواره به همراه دارند؛ به همین دلیل توصیه می‌کنیم برای درمان افسردگی در دوران شیردهی از روش‌های غیر دارویی استفاده کنید.
مصرف داروهای ضد افسردگی در شیردهی
- برای اینکه افسردگی خود را درمان کنید می‌توانید در کنار دارودرمانی از رفتار درمانی و مشاوره روانشناسی استفاده کنید.
- درصورتی که نوزاد شما وزن کمی دارد و یا نارس است، برای مصرف داروهای ضد افسردگی باید از دوز موثر و تعداد کم استفاده کنید.
- اگر روند درمان با داروی معینی موثر و موفقیت آمیز بود، توصیه می‌شود با مشورت پزشک فرایند مصرف دارو را در دوران شیردهی نیز ادامه دهید.
- برای کاهش تأثیرات دارو در بدن نوزاد، بهتر است شیردهی قبل از مصرف دارو انجام شود و بعد از مصرف دارو نیز شیر از دو پستان دوشیده شده و دور ریخته شود.
- اگر افسردگی خفیف داشته باشید می‌توانید با مشورت پزشک در دوران شیردهی، مصرف دارو را قطع کنید و یا از دوز پایین تر استفاده کنید. در صورتی که آگاهی خود را درباره فواید شیر برای کودک بالاتر ببرید متوجه خواهید شد که داروهای ضد افسردگی موجود تا چه میزان می‌‌تواند تاثیرات شیر را از بین ببرد و به رشد کودک آسیب وارد کند.
جدول داروهای مجاز در دوران شیردهی
درجدول زیر برخی داروها و موارد مصرف را برای شما ذکر کرده ایم که می‌توانید از آنها استفاده کنید. تا حد امکان بهتر است از دارو استفاده نکنید.
داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی
برخی از داروها عوارض جبران ناپذیری برای مادر و نوزاد دارد که نباید از این داروها استفاده کنید. برخی از داروها مثل: آمیدوران، داروهای ضد سرطان، کوکائین، داروهای پایین آورنده چربی خون، نمک‌های طلا، متامیزول (دیپیرون) و آسپیرین را اصلا استفاده نکنید و پزشک را در اطلاع بگذارید که به نوزاد خود شیر می‌دهید تا داروی دیگری را جایگزین کند. بعضی از داروهای اعصاب و روان هم در دوران شیردهی خطرناک هستند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
داروهای اعصاب و روان
لورازپام، اگزازپام، سیتالوپرام، دوکسپین، اسیتالوپرام، ونلافاکسین، لیتیوم، اتوسوکزوماید، فنوباربیتال، پریمیدون، آمانتادین و کلوزاپین از داروهای روانی هستند که مصرف آنها در دوران بارداری ممنوع است. برای درمان بعضی از بیماری های اعصاب و روان مثل افسردگی، پارکینسون و اسکیزوفرنی از داروهایی استفاده می‌شود که به شدت در دوران شیردهی آسیب‌زا هستند، حتما به پزشک متخص مراجعه و او را در جریان دوران شیردهی قرار دهید. در چنین مواقعی پزشک دوز پایین‌تر داروها و یا قرص‌های جایگزین را تجویز می‌کند.
داروی نیترازپام نیز برای روان‌پریشی کاربرد دارد و در دوران بارداری فقط در صورتی که نیاز خیلی شدید باشد از این دارو استفاده می‌شود. در دوران شیردهی مصرف این دارو ممنوع است و در زمان مصرف باید از تغذیه نوزاد با شیر مادر جلوگیری شود، زیرا ممکن است باعث بی‌خوابی، اضطراب و ضعف در نوزاد شود.
یکی دیگر از قرص‌های روانی فلوکستین است که برای افسردگی و نگرانی شدید تجویز می‌شود؛ ممکن است پزشک آن را تجویز کند ولی این قرص عوارضی برای نوزاد به دنبال دارد و باعث ایجاد قولنج، استفراغ، کم شدن وزن، کاهش خواب، زود رنجی، بی‌حالی و بهانه گیر شدن او می‌شود.
جدول داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی
بعضی از داروها هستند که کلا در دوران شیردهی ممنوع هستند و در صورت مصرف ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای مادر و فرزند رخ دهد. مصرف این داروها در دوران شیردهی خطرناک است و لازم است حتما قبل مصرف آنها با متخصص مشورت نمایید.
