5 باور غلط در خصوص ویروس کرونا
بسیاری از افراد هنوز پاندمی را با وجود اینکه آمار مبتلایان روز به روز طبق گفته سازمان جهانی بهداشت روبه افزایش است، جدی نمیگیرند. یکی از پروفسورهای بالینی علوم بهداشت روانپزشکی دانشگاه کالیفرنیا به نام “جوزف م پیر” در یکی از گفتگوهای خبری اعلام کرد: «از زمان پاندمی آنفلونزا در سال ۱۹۱۸ که جان ۵۰ میلیون نفر یا بیشتر را در سراسر جهان گرفت، تا به حال هیچ پاندمی در مقیاس ویروس جدیدی مانند کرونا رخ نداده بود. از آنجاییکه تعداد کمی از ما آن دوران را تجربه کرده ایم، و با توجه به پیشرفت‌های علم پزشکی در قالب واکسن پیشگیری و داروهای ضد ویروس، به سختی میتوان تصور کرد که یک بیماری “شبیه به آنفلونزا” تا این حد مخرب باشد.»
عموم مردم با وجود تلاش بسیاری که برای درک کووید 19 به کار برده‌اند امکان دارد در تشخیص اطلاعات به درستی عمل نکنند و دچار مشکل شوند. ما در گروه آموزشی و پژوهشی رابینیا 5 باور غلط در خصوص ویروس کرونا را از زبان متخصصان فعال در این حوزه آورده ایم.
1: کرونا فرقی با آنفلونزا ندارد
آمار فوت‌شدگان آنفلونزا در سالهای اخیر بسیار زیاد بوده ولی به دلیل آگاهی مردم از این بیماری و وجود واکسن، باعث شده تا مردم درک بیشتری نسبت به این بیماری و ویروس داشته باشند. با وجود اینکه هر دو ویروس سیستم تنفسی بدن را درگیر میکنند ولی تفاوت‌هایی بین دو ویروس آنفلونزا و کرونا وجود دارد. پزشک بیمارستان بیماریهای عفونی نورثول واقع در نیویورک، به نام دکتر بروس هیرش اظهار داشت: کرونا و دیگر بیماریهای ویروسی وجه شباهت‌هایی باهم دارند. در ادامه این موضوع هیرش افزود: « تفاوت بین ویروس کرونا و آنفلونزا و ویروسهای شایعتری که هنوز وجود دارند این است که میدانیم ویروس کرونا به گیرنده های تحتانی مسیر هوا متصل میشود و به همین دلیل در اغلب موارد، اما نه همیشه، سرفه ی خشک به همراه تب و خستگی مفرط سه علامت شایع مربوط به ویروس کرونا هستند.»
این پزشک بیان کرد درد و کوفتگی عضلات علائم اصلی آنفلونزا به شمار می‌رود . با این وجود سرفه خشک، تب و خستگی مفرط در بسیاری از بیماریهای عفونی دیده شده ولی آبریزش بینی، عطسه و گلودرد در سرماخوردگی شایعتر است. همینطور هیرش ادامه داد: «در بیماری ویروس کرونا انتظار آبریزش بینی نداریم. درد و کوفتگی عضلات در آنفلونزا شایعتر است. ممکن است در بیماری ویروس کرونا، به خصوص در مراحل آخر، فرد سرفه ی همراه با خلط داشته باشد اما طی چند روز اول سرفه ها خشک است.»
طبق اظهارات سازمان بهداشت جهانی آمار مرگ و میر تفاوت اصلی ویروس کرونا به شمار می‌رود. نرخ دقیق مرگ و میر ناشی از کرونا به زمان زیادی نیاز دارد که بر اساس اطلاعات به‌دست آمده آمار تلفات و فوتی‌ها نسبت به آمار مبتلایان 3و4 درصد گزارش شده است. نسبت تلفات این ویروس نسبت به تعداد افراد مبتلای واقعی کمتر، ولی نرخ تعداد تلفات آنفولانزا کمتر از 0.1% است. هیرش میگوید: «ایده ی آسیب پذیر بودن ما به عنوان یک جامعه دربرابر یک بیماری عفونی چیز جدیدی نیست. مسئله ی جدید موج ناگهانی آن است. به نظر من، این یک مسئله ی جهانی است و همه ی ما از نظر فردی، اجتماعی، اقتصادی و بالینی تحت تاثیر آن قرار داریم. پذیرش و درونی ساختن این واقعیت چالش بزرگی است.»
2: افراد مسن احتمال بالاتری نسبت به ابتلا دارند
طبق گفته سازمان بهداشت جهانی، فقط 14 درصد از مبتلایان به شدت درگیر می‌شوندو در بیمارستان بستری شده و فقط 5% احتیاج به بستری در بخش مراقب‌های ویژه دارند. اکثر افراد مبتلا خفیف و سطحی مبتلا میشوند. افرادی که بیماری زمینه دارند و افراد مسن به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند این موضوع به این معنا نیست که افراد جوان با سیستم ایمنی بالا به این ویروس مبتلا نمیشوند، آنها نیز از این موضوع مستثنی نیستند. براساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالت متحده، 29% از 2500 نفر که به کرونا مبتلا شده بودند سن آنها بین 20 تا 44 بود. هیرش مشغول به مداوای مردی 23 ساله است که در وضعیت حادی دست و پنجه نرم میکند. این افراد جوان دیابت کنترل نشده، اضافه وزن، بیماری قلبی و فشار خون بالا داشتند. به گفته هیرش: «یکی از دلایل آسیب پذیر بودن جمعیت نه تنها معاشرت با دیگر افراد، بلکه استرس زیاد، کمبود خواب و تحت کنترل نداشتن بیماریهای زمینه ای است.» او بیان کرد: «احتمال بروز بیماری شدید در جوانان کمتر است. اما متاسفانه تعدادی از افراد زیر ۶۰ سال (۳۰ تا ۴۰ سال) به این بیماری مبتلا میشوند و بعضی از آنها دچار وضعیت بحرانی میشوند و به تجهیزات تنفسی و مراقبتهای ویژه احتیاج پیدا میکنند.»
تمرکز گزارشات اولیه این پزشک به روی افراد سالمند و افراد دارای بیماری زمینه ای بود به این دلیل که این افراد خیلی بیشتر از دیگران در معرض مرگ ناشی از کرونا قرار می‌گیرند. این بیانات باعث شد تا جوانان امنیت بیشتری پیدا کنند و به زندگی روزمره خود ادامه دهند. دست کم گرفتن خطرات فردی یا همان گرایش به خوشبینی از دیگر عوامل به شمار می‌رود. پیر همچنین بیان کرد: «البته چنین دیدگاهی پتانسیل انتقال کووید-۱۹ توسط کسانی که دچار بیماری خفیف شده اند یا علامتی ندارند به افراد آسیب پذیر را نادیده میگیرد. این خودشیفتگی و در اولویت قرار دادن خود در بین جوانان طبیعی است. بنابراین عوامل زیادی باعث میشود طی مراحل اولیه ی شیوع بیماری مسری جدید خطر را نادیده بگیریم.»
3:کشف و تست واکسن
تولید و تست واکسن کرونا زمان زیادی را در حدود 12 تا 18 ماه دربر میگیرد. البته این قطعیت که با واکسن این پاندمی پایان می‌پذیرد هیچ قطعیتی وجود ندارد. تمرکز به روی دیگر داروها و کاهش علائم ویروس کرونا که واکنش التهاب بدن به این ویروس را تسکین میدهد امری بسیار مهم به‌شمار می‌رود. هیرش: «باید روشهای درمان را طوری مورد ارزیابی قرار دهیم که به دانش ما بیفزاید نه اینکه تمام گزینه های درمان را طوری پیش رویمان قرار دهیم که کمکی به پیشرفت ما در مراقبت از بیماران نکند. متاسفانه شاید این ویروس به آن سرعتی که امیدواریم از بین نرود و داشتن استراتژی موثر بسیار مهم است.»
4: ویروس ساخت دست انسان
به گفته هیرش: برخی ویروس‌ها در خفاش از لحاظ ژنتیکی امکان بروز پاندمی‌های بعدی را ایجاد میکنند. دیگر ویروسهای کرونا که در گذشته افراد را به سارس و مرس مبتلا می‌کرد نیز در انسانها نیز باعث بروز بیماری شده بود. هیرش گفته: «به نظر من این فکر که ویروس جدید کرونا یک سلاح بیولوژیکی است که از کنترل خارج شده یا ساخته ی بشر است نوعی مکانیزم دفاعی روانی است تا بهتر بتوانیم این پدیده را درک، قبول و تایید کنیم. باعث میشود مردم دنیا راحتتر این مشکل را درک کنند، آرامش کاذب به دست آورند و خود را دربرابر کسانی که قرار دهند که به باور آنها این ویروس را ایجاد کرده اند.»
طبق گفته‌های این پزشک متخصص نا انسانها موجودات بیولوژیکی هستیم که در جهان با دیگر موجودات بیولوژیکی زندگی میکنیم که در اکثر مواقع به روی آنها تمرکز نداریم. او میگوید: «خفاش ها کنار انسان و ویروس در بدن خفاش زندگی میکند. کسی که ۱۲۰۰۰ کیلومتر دورتر دچار بیماری میشود، سلامت او مستقیما به سلامت من مربوط است. این دنیایی است که باید با آن روبه رو شویم و باید این واقعیت را بپذیریم که ما با زندگی در این سیاره ی کوچک و پرجمعیت دربرابر برخی عوامل آسیب پذیر هستیم.»
با این اوصاف، احتمال باور داشتن به توطئه‌ی کرونا می‌تواند چندان غیرطبیعی نباشد. بااعتقادات می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که اصلی‌ترین دلیل ریشه در بی اعتمادی است.
پیر گفته است: «اگر افراد (براساس تجارب شخصی، باورهای سیاسی و غیره) به منابع خبری اعتماد نداشته باشند، دربرابر اطلاعات نادرست آسیب پذیر خواهند شد. البته اطلاعات نادرست زیادی در دنیا وجود دارد و تئوری توطئه در فضاهای مختلف، به خصوص فضای آنلاین، شاخ و برگ پیدا میکند.»
او در ادامه افزود: «مایلم بگویم، افرادی که نظریه پرداز این تفکر هستند درواقع بیشتر دنباله رو هستند تا نظریه پرداز. آنها اطلاعاتی را که از قبل وجود دارد براساس پیشفرض ها و جانبداری های خود دستکاری میکنند.» او توضیح میدهد با وجود اطلاعات نادرست فراوان در کنار اطلاعات موثق در فضای آنلاین، جستجو برای پاسخ به صورت آنلاین تبدیل به «سوگیری تایید» شده است.
5: پنهان کردن حقیقت توسط دولت و دانشمندان
هیرش معتقد است، در این زمان بی اعتمادی به سازمان بهداشت جهانی و دولت می‌تواند مشکل ساز باشد. او میگوید: «یکی از بهترین روشهای کنار آمدن با شرایط مراجعه به افرادی است که توانایی درک جنبه های علمی مسئله را دارند تا بتوانیم آمادگی لازم را به دست آوریم و از خود و کشورمان محافظت کنیم.»
او معتقد است که تئوری توطئه به یک جبهه خاص تعلق ندارد. در عین حال تصمیم می‌گیرند که به این باور دست یابند که رسانه کمر به تشدید ترس بسته تا جو اقتصاداقتصاد را به دلایل سیاسی به هم بزند. او میگوید: «همه ی ما نوعی گرایش شناختی نسبت به ارزیابی میزان خطر داریم: درست همانطور که گاهی بیش از حد نسبت به یک مسئله نگران میشویم (مانند ترس از رویدادهای نامکرر ولی فاجعه بار مثل سقوط هواپیما)، تحت بعضی شرایط خطر را نادیده میگیریم (مانند ویروس کرونا).»
او افزود با در نظر گرفتن انشعاباتی که در اثر فاصله گذاری جدی اجتماعی در اقتصاد به وجود آمده، به صورت نظری میتوان گفت درواقع واکنش ما به کووید-۱۹ بسیار زیاد است. پیر گفت: «دانشمندان سلامت جمعی، متخصصان اپیدمی و بیماریهای مسری بر سر این موضوع توافق دارند که برای صاف شدن منحنی و به حداقل رسیدن تاثیر ناشی از کووید-۱۹، به خصوص آمار تلفات فاجعه بار خواهد بود.»
اگر این دیدگاه و احتمال رسیدن آمار تلفات به آنفلونزای سال ۱۹۱۸ را بپذیریم، پس ملحق شدن به جبهه ی کسانی که بیش از حد به این ویروس واکنش نشان میدهند چندان دور از عقل نیست.
پیر میگوید:« اما واقعیت این است که هرچه این فاصله گذاری اجتماعی بی سابقه بیشتر طول بکشد، تاثیر زیان بارتری روی اقتصاد خواهد داشت. احتمالا نحوه ی ایجاد تعادل بین خطر کشتار انبوه دربرابر خطر فاجعه ی اقتصادی چیزی است که در آینده بحث های زیادی پیرامون آن خواهیم شنید.» در بعضی از موارد، تئوری های توطئه از گسترش عمدی اطلاعات نادرست یا عدم گسترش اطلاعات نشات میگیرد.
پیر میگوید: «انتشار اطلاعات نادرست یکی از ابزارهای شناخته شده ی سیاسی است که از گذشته تا به امروز با نام رژیم های مقتدر مانند روسیه گره خورده است… اما در سراسر دنیا، به منظور دستیابی به اهداف سیاسی به کار گرفته میشود. بعضی میگویند نیت از انجام اینکار این است که مردم نه تنها به نهادهای موثق بلکه نسبت به خود مفهوم واقعیت و اعتماد، بی اعتماد شوند به طوری که ما امروز در دنیای “فراواقع” زندگی میکنیم.» به علاوه، او میگوید باور به اینکه ورای رویدادهای جهان حقیقتی نهفته است برای مردم جذابیت دارد.
پیر افزود: «وقتی کسی فکر میکند برخلاف بقیه ی ما انسانهای نادان به یک حقیقت مخفی دست پیدا کرده، به رضایتی میرسد که روانشناسان آن را “نیاز به خاص بودن” می نامند. روایتهای خیالی اغلب جذابتر از واقعیت دنیای مادی یا این حقیقت است که رویدادها، به خصوص اتفاقات وحشتناک، اغلب بدون دلیل مشخص رخ میدهند.»
محافظت از خود
هیرش از مردم میخواهد به توصیه های متخصصان مثل شستن مرتب دستها، دست نزدن به صورت و تمرین فاصله گذاری اجتماعی گوش کنند.با این حال، از آنجایی که ویروس کرونا زمانی منجر به بروز شدیدترین حالت بیماری میشود که بدن سالم نیست و در وضعیت پیش از التهاب قرار دارد، کنترل سلامتی نیز بسیار مهم است. او پیشنهاد میکند از این فرصت برای شروع ورزش و رژیم غذایی، داشتن خواب کافی و پیدا کردن روشهایی برای کاهش استرس استفاده کنیم. اگر دچار بیماری مزمن هستید، تا جای ممکن برای کنترل آن تلاش کنید. شستن دستها، دست نزدن به صورت و تمرین فاصله گذاری اجتماعی بهترین روش برای محافظت از خود دربرابر ویروس جدید کرونا است.
با اینکه آنفلونزا و کرونا هردو مشکل تنفسی ایجاد میکنند، از هم متمایز هستند.
هیرش میگوید: «اگر ما جمعیت سالمتری بودیم، مقاومت بیشتری نسبت به این ویروس و سایر انواع بیماریها نشان میدادیم. به باور من در این صورت میزان افرادی که دچار بیماری حاد میشدند و به مراقبت و تجهیزات زیاد نیاز داشتند، بیمار میشدند و ویروس را به مدت طولانی تر انتقال میدادند، کاهش می یافت.»او میگوید اگر به تئوری توطئه درمورد ویروس کرونا باور دارید یا نه، واقعیت تحت درمان قرار دادن بیماران مبتلا به کرونا ثابت میکند که ویروس جدید کرونا مثل آوار روی زندگی جمعیت فرود آمده است.
او گفت: «چیزی که درمورد تجربه ی کار کردن در بیمارستان، نگرانی بابت تمام شدن ماسک، دستکش و تجهیزات تست طی چند هفته ی آینده آزاردهنده است این است که بعضی از افراد این واقعیت را نمیپذیرند و برای دفاع از دیدگاههای خود باورهای غلط را ترویج میدهند. این رفتار به همه ی ما آسیب میزند. یکی از چالشهای این ویروس این است که عاقلانه خودمان، میرا بودن و آسیب پذیر بودنمان در این دنیا را بپذیریم و بپذیریم که سلامت ما به سلامتی همسایه های جهانی مان در این سیاره بستگی دارد.»
اگرچه افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر بیماری حاد قرار دارند، ممکن است جوانان نیز دچار مشکلات جدی شوند.
سرفه ی خشک، تب و خستگی مفرط سه علامت شایع مربوط به SARS-CoV-2، ویروس کرونایی است که باعث بروز بیماری کووید-۱۹ میشود.
پرسشنامه اضطراب کرونا در اعتباریابی مقدماتی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار علمی و معتبر برای سنجش اضطراب کرونا ویروس استفاده نمود.
