6 راه آموزش شعر به کودکان
حفظ شعر به صورت ذاتی در انسان وجود دارد. همه افراد این توانایی را در وجودشان دارند ولی برای اینکه بتواند این توانایی را از بالقوه به بالفعل تغییر دهد، حتما باید آموزش‌های لازم را ببیند. آموزش شعر و یا هر نوع هنری بی شک اثرات مثبتی در شخصیت و تربیت کودک دارد. در پرورش خلاقیت کودکان نقش هنر نباید نادیده گرفته شود و والدین اید با آگاهی این آموزش را بر عهده بگیرند و پس از آنها مربیان و معلمان این نقش را باید عملی کنند. در ادامه به روش‌های آموزش شعر به کودکان می‌پردازیم.
انواع روش های آموزش شعر به کودکان
کودکان با ساده‌ترین روش‌ها که در ادامه به آنها پرداخته می‌شود می‌توانند شعرهای کودکانه را بیاموزند. والدین در ابتدا باید با شعرهای ساده آموزش را آغاز کنند و پس از تسلط کودک به سراغ شعرهای پیچیده‌تر بروند. والدین قبل از شروع باید آموزش‌های لازم را ببینند سپس آموزش فرزند را شروع کنند. با این روش به بهترین شکل ممکن مراحل آموزش سپری شده و به نتیجه مناسب می‌رسید.
1. آموزش پایه
اولین اقدام والدین برای آموزش به کودکان در حفظ شعر آموزش پایه خواهد بود. در این آموزش والدین باید به طور مرحله به مرحله تلاش کنند .باید به کودک آموزش دهند که چگونه باید شعری را حفظ کند. والدین باید در این راه صبر و شکیبایی به خرج دهند. نباید تصور کنند که کودک می تواند در اولین تلاش خود همه ی اشعار را حفظ کند. این انتظار نادرستی است .کودکان این توانایی را ندارند که در اولین قدم و در اولین تلاش خود برای حفظ کردن اشعار بتوانند شعری را به طور کامل حفظ کنند. در این آموزش که اولین دفعه ی آموزش حفظ شعر به کودک خواهد بود، والدین باید سعی کنند از اشعار بسیار ساده و همچنین از اشعار کودکانه برای آموزش به فرزندان خود استفاده کنند.
2. ضبط شعر
دومین روش آموزش ضبط شعر است. این روش یکی از موثرترین روش‌های حفظ شعر برای کودکان می‌باشد. در این روش والدین می‌توانند در هنگام تکرار و تمرین شعر، نمونه ی کاملی از شعر را با صدای فرزندشان ضبط کنند .به نحوی که ابتدا خود بگویند و سپس کودک آن را تکرار کند . در این صورت والدین می توانند به این ترتیب در مواقعی مشخص و همچنین در مکان هایی مناسب این فایل آموزشی ضبط شده را در اختیار کودک قرار دهند. کودک با گوش سپردن به این فایل ضبط شده و تکرار شعر با خود می تواند شعر را حفظ کند. این اقدام به جز این که در یادگیری شعر کودک موثر است، همچنین می تواند دقت و توجه شنیداری کودک را افزایش دهد . این می تواند در بلند مدت به کمک کودک بیاید .به این وسیله در درس های مدرسه و همچنین در آموزش یادگیری موسیقی که نیاز به دقت و توجه شنیداری دارند،برای او مفید خواهد بود .به این ترتیب این نقش را والدین ایفا می کنند و می توانند دقت و توجه کودک خود را با این شیوه ی آموزشی افزایش بدهند.
3. نوشتن شعر
در روش سوم، شعر را بنویسید و در جایی که دید داشته باشد و در معرض دید کودک نصب کنید. کودک در زمان بازی و تماشای تلوزیون توجهش به آن معطوف می‌شوید. به این ترتیب بهتر و سریع تر شعر را یاد خواهند گرفت . حتی والدین می توانند مواقعی را به تمرین و تکرار شعر با کودک خود بگذرانند. نوشتن شعر و نصب آن در معرض دید کودک ،باعث شود کودک بارها شعر را در ذهن خود مرور کند. کودکان توانایی زیادی در یادگیری دارند. اما دقت و توجه خود را عموما معطوف به بازی کردن می کنند. اگر بتوانند دقت و توجه خود را معطوف به حفظ شعر کنند می توانند شعر ها را به سادگی و به سرعت حفظ کنند. مثلا هنگام خواب کودک می توانند به جای قصه گویی ،شعر را تمرین کنند. در هنگام تمرین شعر قبل از خواب ، والدین نباید انتظار داشته باشند که کودک از حفظ شعر را بخواند .بلکه باید توجه داشته باشند صرف تمرین ،مغز کودک تا صبح در ناخود آگاه خود این شعر را بارها تمرین خواهد کرد .در این صورت بسیار زود تر از حد تصور کودک می تواند شعر مربوطه را کامل و بدون ابهام حفظ کند.
4. آموزش نمایشی
روش چهارم و بهترین روش در آموزش شعر آموزش نمایشی است. والدین با نمایش به فرزند خود شعر را آموزش می‌دهد. در این روش آموزش ،کودکان می توانند به وسیله ی ایفای نقش در یک بازی نمایشی دیالوگ هاو شعر های کودکانه آن را حفظ کنند. در این نوع شیوه ی آموزشی کودکان از این نظر می توانند بهتر به آموزش شعر روی بیاورند.همچنین در این شیوه کودکان می توانند از توجه و دقت دیداری و شنیداری خود استفاده کنند. این روش یکی از موثرترین روش های آموزش است. اگر چه کمی حوصله و خلاقیت را می طلبد. اما نتیجه آن شگفت انگیز خواهد بود.
آموزش نمایشی به جز حفظ شعر در دیگر آموزش‌ها هم تاثیر زیادی در آموزش دارد. کودک در اینجا در نقش خود فرو می‌روند و بالاترین عملکرد را پیاده می‌کنند. در این روش والدین می توانند با تداعی نقش هایی برای کودکان باعث شوند کودکان این نقش ها را با تمام وجود حس کنند و در این مورد به تجربه برسند. در این صورت کودکان می توانند بهتر و بیشتر در بحث آموزش و یادگیری عملکرد خود را نشان دهند و حتی خلاقیت خود را بیش از پیش پرورش دهند
5. آموزش حفظ شعر با تصویر
در روش پنجم آموزش با فایل‌های تصویری است امروزه فایل های زیادی در این زمینه به وجود آمده است .نه تنها صرفا در راستای حفظ شعر برای کودکان ، بلکه می توان به وسیله ی این تصاویر به کودکان موارد بسیاری را آموزش دهند. کاربرد این فایلها به گونه ای است که علاوه بر اشعار و آهنگهای موزون ،از تصاویر انیمیشنی و پویا در جهت آموزش بهره می برند .در این تصاویر ، منظره های رویا گونه ای برای کودک به تصویر کشیده می شود .
وجود این نوع فایل ها کار والدین را بسیار آسان کرده است . والدین تنها می توانند با پخش این فایل ها برای فرزند خویش او را مجذوب این روش آموزشی کنند. در این حالت کودک فکر می کند که فقط انیمیشن تماشا می کند .او بسیار از تماشای آن لذت خواهد برد .اما در واقع این در ناخود آگاه کودک تاثیر گذاشته و می تواند منجر شود که کودک بتواند به این وسیله مطالب و مفاهیم بسیاری را آموزش دیده و مهارت های بسیاری را کسب کند.
6. آموزش شعر همراه با موسیقی
در این نوع آموزش والدین از طریق فایل های صوتی می توانند به کودک خود آموزش دهند.در این روش اشعار ساده موسیقایی برای آموزش انتخاب می شوند. از آن جایی که این اشعار کودکانه ، زیبا و دارای آهنگی موزون هستند، شنیدن و حفظ کردن آنها برای کودکان علاقمندی و اشتیاق ایجاد می کنند .در این صورت کودکان می توانند ساده تر این اشعار همراه با موسیقی را حفظ کنند . مشاهده شده است که حتی بسیاری از روانشناسان متخصص در حوزه های کودک ، مطالب را با موسیقی به کودکان آموزش می دهند .
این راهکار مناسبی برای کودکان ،خصوصا کودکان دیر آموز به شمار می آید . آموزش مفاهیمی مانند مسائل بهداشتی و رعایت بهداشت و همچنین مفاهیم تربیتی و آموزشی، با این روش بسیار نتیجه بخش بوده است و با این روش می توانند این مفاهیم را به سادگی در ذهن کودک ایجاد کنند. برای حفظ شعر نیز والدین می توانند از این روش موثر و کاربردی استفاده کنند.مطمئنا نتایج خوبی حاصل خواهد شد .
نکات مهم در به کار گیری بهترین روش های آموزش شعر به کودکان
حفظ شعر به تقویت حافظه کودکان کمک بسیاری می کند؛ والدین می توانند با تکرار و ممارست با استفاده از روش های گفته شده به کودک خود برای حفظ شعر کمک کنند. اما لازم است در بهره گیری از این روش ها نکاتی را رعایت کنند تا تأثیرگذاری روش ها بیشتر شود. در ادامه این نکات را شرح داده ایم.
1. تذکر مناسب به کودک
در بسیاری از موارد کودکان در حال خواندن شعری که حفظ کرده اند، یک واژه را به دست فراموشی می سپارند. در این صورت والدین باید این نکته را بدانند که برای تذکر به کودک از تذکری مناسب استفاده کنند. به این شیوه که وقتی کودک بخشی و یا کلمه ای از یک شعر را فراموش می کند، والدین نباید به سرعت آن کلمه را برای کودک یاد آوری کنند . بلکه باید به طوری غیر مستقیم آن کلمه را یاد آوری کنند.
آنها باید با راهنمایی کردن و بیان کلمات و جملاتی که نزدیک به واژه ی اصلی است،کودک را راهنمایی کنند.در این صورت کودک با توانایی حافظه ی خود می تواند کلمه ای را که فراموش کرده است ،دوباره به خاطر آورد. به این صورت کودک یاد می گیرد که برای یاد آوری کلماتی که فراموش کرده است باید تلاش کند . به وسیله ی این روش می تواند کلمه ی فراموش شده را با توجه به راهنمایی های والدین دوباره در ذهنش یاد آوری کند.
2. ایجاد علاقمندی در کودک
در روش پایه با توجه به این که اولین مرحله آموزش کودک محسوب می شود ،لازم است در ابتدا دلایل بی انگیزگی در کودکان را شناسایی و برای کودک ایجاد علاقمندی کرد. همچنین پس در نتیجه والدین باید در این مرحله تلاش کنند که با علاقمند کردن کودک خود به شعر بتوانند او را تشویق به یادگیری آن کنند. به هیچ وجه نباید اجباری در کار باشد .در آموزش پایه و یا آموزش قدم به قدم ، آموزش باید کوتاه باشد. والدین باید با صبر بتوانند به فرزند خود آموزش دهند تا کودک مصرع ها را به صورت جداگانه و به ترتیب حفظ کند. به این ترتیب کودک به تدریج می تواند به حفظ کردن شعر عادت کرده و هم این که با علاقه و اشتیاق به این عمل روی آورد.
3. فرصت دادن به کودک برای یادآوری
بسیاری از والدین به دلیل فرصتی که برای تمرین و آموزش با کودک خود ندارند ، به محض فراموشی کلمه ای توسط کودک به سرعت این کلمه را به کودک یاد آوری می کنند .اما این اقدام نمی تواند آموزشی باشد. زیرا کودک را به راحت طلبی برای حفظ شعر آموزش می دهد. این شیوه تنها به حفظ شعر خلاصه نمی شود. بلکه در این صورت کودک نه تنها برای حفظ شعر بلکه در رابطه با هر متن دیگری که در آینده خواستار حفظ آن است، تلاشی نخواهد کرد .این می تواند در آینده برای کودک تا قدری سخت و آسیب زا باشد.
4. تشویق و به کارگیری جملات تحسین برانگیز
غالبا تولید کنندگان فایل های آموزشی با صداگذاری و استفاده از فن گویندگی با لحنی صمیمانه و مهربان ،سعی در جذب کودکان دارند. در این نوع آموزش گوینده با بیان جملات تحسین بر انگیز به کودکان ،باعث ترغیب و تشویق و جذب بیشتر آنها به این نوع شیوه آموزش می شود .به این ترتیب کودکان ناخودآگاه خواهان گوش سپردن و تماشای این فایل های آموزشی خواهند شد . شما هم به عنوان والدین کودک سعی کنید از لحن تحسین برانگیز و تشویق کننده استفاده کنید.
