زمان و مراحل عمل IVF ( آی وی اف ) یا لقاح مصنوعی
عمل لقاح مصنوعی یا IVFنوعی بارداری است که خارج رحم اتفاق می افتد.در این فرایند بارورسازی تخمک توسط اسپرم، خارج از رحم زن و در دستگاه صورت می‌گیرد. این عمل در بسیاری از موارد نا باروری میتواند مشکل زوجین را از بین ببرد و به آنها کمک کند در تولد فرزندانی سالم .کار پزشکان در این روش این است که با انجام مراحلی مانند استفاده از برخی داروها، نمونه برداری از تخمک و نمونه اسپرم به تشکیل رویان در شرایط آزمایشگاهی می‌پردازند و سپس رویان حاصل شده را به رحم مادر انتقال داده و یا عمل کاشت انجام می‌شود.
IVF یا لقاح مصنوعی چیست؟
در شرایط عادی و طبیعی ، اسپرم و تخمک در بدن زن تشکیل زیگوت را می دهد و باروری اتفاق می افتد.
اگر تخمک بارور شده داخل رحم به دیواره رحم بچسبد و لانه گزینی کند رویان شکل می‌گیرد و بارداری اتفاق می افتد . تمامی موارد گفته شده جزئی از فرایند لقاح طبیعی است . ولی این فرایند در بدن برخی از بانوان به سادگی اتفاق نمی افتد
مشکلات پیش رو میتواند عدم باروری تخمک توسط اسپرم باشد و در مواردی دیگر پس از لقاح لانه گزینی به طور طبیعی اتفاق نمی افتد و درنتیجه سقط جنین به صورت مکرر اتفاق می افتد . در صورت وجود این مشکلات پزشکان این عمل را پیشنهاد می دهند
زمان استفاده از IVF :
علل مختلف نا باروری عبارتند از دچار بودن به مشکلات ژنتیکی ، ناتوانی در تولید اسپرم با کیفیت ، کاهش عملکرد تخمدان‌ها ، فیبروئید رحمی و ناباروری های بدون علت است که در این صورت می توان از IVF و یا لقاح مصنوعی استفاده کرد و شانس ناباروری رو به افزایش برود .
چگونگی انجام IVF یا لقاح مصنوعی :
عمل IVF دارای چند مرحله اس که عبارتند از :
مرحله اول : تحریک تخمک گذاری
در این مرحله دارو هایی به خانم ها داده می شود که توانایی بارور شدن آنها را افزایش می دهد و به تخمک گذاری کمک می کند . خانم ها به طور طبیعی در هرماه یک تخمک تولید و آزاد می کنند که مصرف دارو ها تعداد آنهارا افزایش می دهد
در مرحله اول بعد از تحریک ، پزشک به طور منظم تجویز سونوگرافی می کند تا وضعیت تخمک گذاری را بررسی کند و آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون ها را انجام می دهند .
مرحله دوم :بازیابی تخمک
در این مرحله نوعی جراحی جزئی انجام می شود به منظور برداشتن تخمک از رحم زن و این عمل به صورت سرپایی و مطب انجام می شود و دارو های بی حسی نیز به زن داده می شسود تا در طی این مراحل احساس درد نکند و در این عمل از تصویر سونوگرافی به عنوان راهنما استفاده می کنند و به کمک آن سوزنی نازک را وارد واژن کرده و پزشک از طریق تخمدان از تخمک نمونه برداری می کند . بعد از انجام این عمل کوچیک ممکن است تا یک روز بعد درد در ناحیه شکم را احساس کنید .
مرحله سوم :تلقیح و باروری
در مرحله سوم نمونه اسپرم مرد را به آزمایشگاه باروری می دهند و پس از آن پزشکان متخصص اسپرم را درکنار با کیفیت ترین تخمک های دریافت شده از بدن زن قرار داده و تخمک ، اسپرم در نوعی محیط زیستی کنترل شده قرار می گیرند که در این فرآیند اسپرم با گذشت چند ساعت می تواند تخمک را بارور کند . اگر پزشک نیز تشخیص دهد اسپرم ضعیف است به طور مستقیم به تخمک تزریق می شود .
مرحله چهارم : مراقبت از رویان
وقتی تخمک بارور شده شروع به تقسیم سلولی کند به آن رویان می گویند . در طی این مرحله کارکنان آزمایشگاه به طور مرتب رویان را بررسی می‌کنند تا از رشد مناسب آن اطمینان حاصل نمایند. بعد از گذشت حدود 5 روز رویان طبیعی که دارای چندین سلول است به طور فعال تقسیم می‌شوند. اگر زمینه بروز اختلال ژنتیکی برای جنین وجود داشته باشد قبل از کاشت رویان در بدن زن آزمایش‌های ژنتیکی را نیز برای بررسی احتمال اختلالات ارثی روی تخمک بارور شده انجام می‌دهند.
مرحله پنجم : انتقال رویان
با گذشت 3 تا 5 روز پس از لقاح مصنوعی عمل کاشت یا انتقال رویان به رحم مادر انجام می‌شود. این عمل نیز به طور سرپایی و در مطب پزشک صورت می‌گیرد و در جریان آن زن هوشیار است و نیازی به استفاده از داروهای بیهوشی ندارد. در این فرایند سوزن نازکی که حاوی رویان است از طریق واژن وارد می‌شود و تا انتهای رحم پیش می‌رود. در طی انتقال جنین اگر رویان به دیواره رحم مادر بچسبد و لانه گزینی صورت بگیرد بارداری موفقیت‌آمیز خواهد بود. از آنجایی که ممکن است در لقاح مصنوعی همزمان چندین تخمک باور شود احتمال دوقلوزایی یا چند قلوزایی در آن بیشتر از شرایط طبیعی است.
2 سوال متداول درباره این عمل :
-کامل شدن دوره لقاح مصنوعی چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً IVF فرایندی 4 تا 6 هفته‌ای است. بیشترین زمان به رسیدن تخمک‌ها اختصاص دارد. پس از دریافت تخمک 2 تا 5 روز نیز باید برای باروری و لقاح آن با اسپرم در آزمایشگاه منتظر ماند.
– آیا IVF تنها زمانی انجام می‌شود که مشکل باروری از ناحیه زن وجود دارد؟
خیر، گاهی اوقات مشکل باروری به خاطر عدم تولید اسپرم با کیفیت است. عمل IVFبا افزایش احتمال باروری میتواند به مشکل مردان در این زمینه نیز کمک کند.