فرسودگی تحصیلی
فرسودگی تحصیلی به حالتی میگویند که دانشجویان و دانش آموزان به دلیل تحصیل طولانی مدت و عدم انگیزه، دچار حالتی از خستگی ذهنی و هیجانی می‌شوند و نشانه هایی مثل بی‌انگیزه شدن نسبت به دانشگاه، مدرسه یا درس خواندن و کاهش فعالیت در زمینه مسائل تحصیلی را از خود نشان میدهند.
در بیشتر موارد نیز این موضوع منجر به بروز مشکلات روحی و روانی مثل افسردگی در افراد میشود. با این حال فرسودگی تحصیلی در استفاده تحصیلی فرد و شیوه عملکرد او بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل باید بر این موضوع توجه زیادی داشته باشیم. در این جهت راه حل هایی برای تسلط بر این مشکل وجود دارد که در ادامه مقاله به صورت کامل آنها را بررسی خواهیم کرد. همچنین شناخت نشانه‌ها به مداخله درمانی میتواند هرچه سریعتر کمک کند.
برای مطالعه در رابطه با علائم و راه های پیشگیری از فرسودگی تحصیلی کلیک کنید.
فرسودگی تحصیلی چیست؟
فرسودگی تحصیلی به معنای به وجود آمدن شرایط منفی در هیجانات، جسم و توانایی‌های ذهنی فرد است که به دلیل تحصیل طولانی مدت به وجود می آید و در رابطه با مسائل تحصیلی ناامیدی، نداشتن انگیزه، یا خستگی را به همراه دارد. فرسودگی تحصیلی به‌عنوان نتیجه هفته‌ها یا ماه‌ها خواندن مطالب مشابه یا بر روی یک نقشه یا طرح مشخص کار کردن یا حتی به دلیل سال‌های طولانی و مکرر تحصیل در مدارس به وجود می آید.
نشانه‌های فرسودگی تحصیلی
فرسودگی تحصیلی شامل نشانه‌های زیادی مثل تمایل نداشتن به خواندن یک فصل دیگر از کتاب یا خسته شدن و یا شرکت در یک کلاس دیگر است. فرسودگی میتواند منجر به به وجود آمدن مشکلات جسمانی مثل بی خوابی، سردرد و حتی افسردگی شود. بعضی از رایج ترین نشانه‌های فرسودگی تحصیلی عبارتند از:
- خستگی بیش‌ازحدی که با خوابیدن یا استراحت کردن از بین نمی‌رود
- کاهش انگیزه برای توجه به کلاس‌ها یا انجام تکالیف
- بدرفتاری با دیگران، پرخاشگر شدن و افزایش تحریک‌پذیری به دلیل سرخوردگی
- کاهش خلاقیت و توانایی صحبت کردن در بحث‌های کلاسی یا انجام پروژه‌ها
- از دست دادن اعتمادبه‌نفس در مسائل تحصیلی
- ناتوانی در پایان دادن به تکالیف و پروژه‌ها در زمان مقرر
- افزایش مشکلات جسمانی نظیر سردرد، مشکلات مربوط به مفاصل
- احتمال بالا رفتن میزان آسیب‌پذیری و سرماخوردگی با توجه به قرار داشتن در یک استرس مداوم
- افزایش عادت‌های بدرفتاری مانند پرخوری، بیدار ماندن تا دیروقت، جویدن ناخن‌ها یا هر نوع عادت دیگری که هنگام استرس، از آن استفاده میکنید.
- ناتوانی در تمرکز بر روی مسائل مربوط به تحصیل
- احساس اضطراب و افسردگی
- پیشگیری از فرسودگی تحصیلی
در صورتی که شما بعضی از نشانه های بالا را در خودتان مشاهده میکنید زمان آن رسیده است که رفتار خود را در رابطه با مسائل تحصیلی، تغییر دهید. همچنین اگر شما نسبت به اینکه دچار فرسودگی تحصیلی شوید نگران هستید و میخواهید راه حل هایی برای جلوگیری از آن در نظر بگیرید می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید.
زمانی را به فعالیت‌های لذت‌بخش اختصاص دهید
شما باید تعادل را در برنامه زندگی و تحصیل خود بتوانید برقرار کنید. انرژی که برای مطالعه دروستان به آن نیاز دارید از راه کار هایی که به آنها علاقمند هستید دوباره در شما به وجود اید. از این رو در برنامه روزانه خود و یا نهایتاً هرچند روز یک‌بار در برنامه خود، کار هایی که به آنها علاقمند هستید را قرار دهید. توجه کنید که انجام این فعالیت‌ها را نباید صرفاً به آخر هفته موکول کنید.
این مسائل میتواند شامل رفتارهای ساده‌ای مثل خواندن یک کتاب، تماشای یک فیلم، یا قرار با دوستان در یک بعدازظهر شود.
فعالیت بدنی برای پیشگیری از فرسودگی تحصیلی
سعی کنید در هفته حداقل ۳ بار، فعالیت بدنی داشته باشید. همچنین با نوشیدن حداقل 8 لیوان آب روزانه، اندازه آب بدن خود را در حد مطلوب نگه‌داشته و از مواد غذایی سالم استفاده کنید. این شرایط منجر به آمادگی زیاد ذهن و بدن شما برای انجام فعالیت‌های تحصیلی داشته باشد.
گردش در طبیعت
بر اساس مطالعات نشان داده شده گذراندن زمان در طبیعت منجر به کم شدن سطح استرس در فرد شود. از همین رو قسمتی از هفته خود را به حضور در طبیعت یا پارک‌ها اختصاص دهید.
برای انجام فعالیت‌های اجتماعی برنامه‌ریزی کنید
از مهم‌ترین عواملی که میتوانند میزان نگرانی و استرس را در شما کم کنند شامل خانواده و حضور در اجتماع و دریافت حمایت از دوستان است. به همین دلیل در برنامه هفتگی خود حتماً ایجاد برنامه‌هایی با دوستان یا خانواده را قرار دهید. ولی این موضوع فقط به‌قرارهای خانوادگی یا دوستانه ختم نمی‌شود شما می‌توانید در فعالیت‌های اجتماعی نظیر سازمان‌های مردم نهاد یا پویش‌ها شرکت کنید.
ارتباط خوبی با استادان یا معلم‌هایتان ایجاد کنید
داشتن ارتباط خوب با استادان و همین‌طور همکلاسی‌ها منجر به رغبت و علاقه شما برای حضور در محیط کلاسی میشود. و علاوه بر جلوگیری از فرسودگی تحصیلی بتوانید به موفقیت و پیشرفت تحصیلی خود نیز کمک کنید.
ایجاد کردن اهداف منطقی برای پیشگیری از فرسودگی تحصیلی
اهداف شما باید قابل دسترسی و منطقی باشد. مد نظر قرار دادن اهداف سنگین منجر میشود که شما فقط با نرسیدن به آنها بیش از پیش احساس شکست کنید. درنتیجه برای خودتان اهداف مناسب و معقول در نظر گرفته و همچنین زمان رسیدن به آنها را با دقت از روی تقویم مشخص کنید.
درس خواندن را متوقف نکنید
زمانی که شما احساس خستگی و استرس میکنید و یا از لحاظ روحی شرایط مناسبی ندارید اولین فکری که به ذهن هر یک از ما می‌رسد این است که درس خواندن را کنار بگذاریم. بااین‌حال احتمالاً این تجربه را داشته اید که در این شرایط آرامش و استراحت خوبی نخواهید داشت. شما همیشه استرس و عذاب وجدان نسبت به کارهای عقب‌مانده تحصیلی‌تان دارید.
به همین دلیل توصیه میشود که اگرچه بهتر است حجم درس خواندن در این ایام را کم کنید اما انجام آنها را به‌کلی کنار نذارید.
آموزش مدیریت زمان
یکی از مهم ترین مسائلی که شما باید به آن توجه داشته باشید مدیریت زمان است. بیشتر افرادی که دچار فرسودگی تحصیلی می‌شوند مشکلاتی در مدیریت کردن زمانشان دارند. آنها احتمالاً نمی‌توانند دیگر برنامه‌ها و ابعاد زندگی را در برنامه روزانه خود قرار دهند و یا اگر توجه خود را به آنها جلب کنند از برنامه‌های تحصیلی عقب می‌مانند.
این موضوع منجر به تمرکز آنها به‌طور مداوم یا طولانی‌مدت بر روی درس‌هایشان میشود و درنتیجه دچار فرسودگی تحصیلی شوند. در صورتی که درزمینهٔ مدیریت زمان احساس میکنید مشکل دارید بهتر است مطالبی را در این موضوع مطالعه کنید.
چگونه از شرایط فرسودگی تحصیل خارج شویم
زمانی که فرد دچار فرسودگی تحصیلی شده باشد و در این زمینه پیشرفت کرده باشد باید راه حل هایی را برای خارج شدن از این شرایط در نظر بگیرد. برخی از این راه حل ها عبارتند از:
نشانه‌های فرسودگی تحصیلی را در خود بررسی کنید
آیا شما همه یا بیشتر این نشانه ها را دارید؟ اگر جوابتان به این موضوع مثبت است باید قدم‌های بعدی را در نظر بگیرید.
شرایط را انکار نکنید
زمانی که برای تکذیب فرسودگی تحصیلی تلاش میکنید، شرایط روزانه بدتر خواهد شد. شما در یک دوره خراب قرار خواهید گرفت که سعی میکنید با تلاش بیشتر به حدنصاب‌های تحصیلی‌تان برسید و از طرفی به دلیل خستگی بیش‌ازحد توانایی عملی کردن برنامه‌هایتان را ندارید. به همین دلیل مهم ترین قدم این است که قبول کنید شما دچار یک بیماری بسیار شایع شده‌اید و باید هر چه زودتر آن را درمان کنید.
کمک بخواهید
زمانی که شما دچار فرسودگی تحصیلی شده‌اید باید از یک روانشناس، مشاور دانشگاه یا مدرسه کمک بگیرید. به همین دلیل بهتر است که در این زمینه جستجو کنید. همچنین اگر احساس میکنید که باید با یکی از دوستانتان صحبت کنید و می‌توانید راه حل هایی را از او یاد بگیرید در این زمینه اقدام کنید.
سؤالات متداول
چه راهکارهایی برای پیشگیری یا بهبود فرسودگی تحصیلی وجود دارد؟
برای جلوگیری از مبتلا شدن به فرسودگی تحصیلی باید در برنامه‌ریزی هفتگی خود میان درس خواندن و همچنین فعالیت‌های تفریحی و اجتماعی تعادل برقرار کنید. حداقل 3 بار در هفته انجام فعالیت‌های ورزشی پیشنهاد میشود. برای درمان این وضعیت بهتر است به‌جای تلاش برای فعالیت بیشتر و انکار خستگی‌هایتان، شرایط به وجود آمده را قبول کنید و برای ححل کردن آن ز یک مشاور کمک بگیرید.
کم کردن از حجم فعالیت‌های تحصیلی بهترین راه حل برای فعالیت‌های تحصیلی می‌باشد.
