وسواس چک کردن
پس از وسواس شستشو، وسواس وارسی کردن از رایج‌ترین نوع اختلال وسواس به شمار می‌آید. افراد مبتلا دائما در حال چک کردن همه چیز هستند. به طور مثال نمی‌تواند اطمینان داشته باشد که پس از ترک خودرو درب‌های آن را قفل نموده اند یا خیر. بارها چک می‌کنند که آن کار را انجام داده‌اند یا خیر و تا وارسی نکنند، آرام نمیگیرند. خود فرد نیز از این مشکلات به وجود آمده رنج می‌برند و برای رفع آن از افراد دیگر کمک می‌خواهند که چاره این مشکل نیست و بعد از مدتی بیماری به عامل بیرونی غلبه می‌کند و آنها را ناکام می‌سازد. برای درمان وسواس به تنهایی نمی‌توان کاری کرد و مراجعه به روانشناس برای کنترل وسواس بسیار مهم است. در ادامه بیماری وسواس چک کردن را بررسی می‌کنیم.
مدل‌های چک کردن در وسواس
نشانه های وسواس در هر کدام از انواع آن دارای ویژگی‌های به خصوصی است که مدل‌های چک کردن در افراد مختلف به صورت‌های زیر است:
- وسایل همراه (پول و کلید و گوشی تلفن)
- چک کردن چندباره درب خودرو و منزل
- علل بروز وسواس وارسی کردن
- رکعت های نماز
- شیر آب و گاز
از دیدگاه رویکردهای مختلف ریشه‌های وسواس تفاوت دارند. وسواس به معنی مناسک و افکاری است که فرد از روی اضطراب و بالاجبار انجام می‌دهد. وسواس‌ها از دید روانکاوی ریشه در کودکی افراد دارند و معمولا به دلیل تثبیت در مرحله مقعدی اتفاق می‌افتد. از دید روانکاوان وسواس معمولا جا به جا کردن یک فکر اضطراب آور با اعمال یا افکاری است که آن فکر اضطراب آور را خنثی کند. اختلال وسواس چک کردن بیشتر در افرادی که یکی از نزدیکان و یا خانواده به بیماری اضطرابی دچارند. در سابقه خانوادگی این افراد معمولا رفتارهای والدین مثل نگرانی‌های بیش از حد و یا نگرانی توام با بدبینی به چشم می‌خورد.
چرخه‌های وسواس چک کردن یا وارسی کردن
عدم درمان در همه نوع از وسواس به دلیل ماهیت بیمارگونه‌ای که دارد، بیماری را پایدار می‌کند. یک بیمار وسواسی در چرخه بیماری ابتدا یک شک یا فکر وسواسی را خواهد داشت. این فکر وسواسی بدین صورت است که در ابتدا فرد یک شک یا احساس نگرانی را درمورد یک موضوعی احساس می‌کند و این فکر او را رها نمی‌سازد.
وسواس وارسی و ارتباط آن با وسواس عملی
مثلا فرد مدام فکر می‌کند که در خودرو را بسته و یا نبسته است. این فکر آنقدر قدرتمند می‌شود تا حالتی از اضطراب را در فرد به وجود آورد. این اضطراب یک وضعیت مبهم از نگرانی و سردرگمی است و ترس از موضوع مورد نظر را به دنبال دارد. با این مشکل فرد به دنبال رهایی از این حالت می‌گردد که در این مرحله پایه وسواس عملی شروع می‌شود.
وسواس و اضطراب
وسواس نوعی اختلال اضطرابی به شمار می‌رود که استرس زیادی را برای فرد ایجاد می‌کند و در صورتی که افکار وسواس گونه‌اش به عمل تبدیل شود اضطرابش تا حدودی از بین می‌رود. برای مثال فرد بعد از این که فکر کرد که آیا درب خانه بسته شده یا نه مجبور به چک کردن می‌شود. بعد از اتمام رفتار وسواسی حال فرد احساس آرامش و راحتی می‌کند. این چرخه همانطور که مشخص است توسط خود بیماری شروع می‌شود و خود بیماری آن را بهبود می‌بخشد، اما نکته مهم در این است که بیماری پیشرفت خواهد کرد و فرد وسواسی اگر در سال اول بیماری با دو بار چک کردن احساس آرامش می‌کند، حال باید بیش از ۴ بار این کار را انجام دهد تا بتواند نتیجه قبلی را بگیرد.
درمان وسواس چک کردن یا وارسی کردن
برای درمان بهترین روش مراجعه به روانشناس و کمک گرفتن از آن است تا با درمان شناختی رفتاری به شما کمک کند. معمولا افرادی که وسواس چک کردن دارند، در زمان‌هایی که اضطراب آنها بالاتر است، رفتار وارسی را بیشتر نشان می‌دهند. درمانگر برای درمان این افراد باید به روی افکار وسواسی که به فرد حمله می‌کند تمرکز کند. فکر کردن به مسائلی که اضطراب را به وجود می‌آورد باعث می‌شود تا ناخودآگاه این فکرها از بین بروند. مطالعه مقاله درمان وسواس به شما توصیه می‌شود.
درمان وسواس چک کردن با دارو
برای دارو درمانی اختلالات اضطرابی معمولا متخصصین روان پزشک داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین به افراد می‌دهند تا آنها بتوانند همزمان با درمان اضطراب خود کارکرد بهتری داشته باشند و وقتِ کمتری برای رفتارهای وسواسی خودشان صرف کنند. زمانی که اضطراب افراد از بین برود تا حد زیادی بیماری وسواس نیز کاهش پیدا می‌کند. این داروها شامل سرترالین و فلوکستین و سیتالوپرام هستند. همچنین گاها پزشکان برای جلوگیری از اضطراب، داروهای آرامبخش تجویز می‌کند تا افراد کمتر مضطرب شوند و یا اضطراب آنها قابل کنترل‌تر از قبل شوند. توجه داشته‌باشید که داروها عوارض بسیار دارند و معمولا کوتاه اثرند. به همین دلیل توصیه می‌شود از روش‌های غیر دارویی استفاده کنید. از طرفی درمان وسواس به تنهایی امکان پذیر نیست.
