ویروس کرونا و تغییرات آب و هوایی
در تحقیقاتی که تازه به دست آمده حاکی از این است که، با افت دما و رطوبت هوا ابتلا به کرونا افزایش پیدا میکند. همینطور در مناطقی که آب و هوای سرد و خشک دارد افراد بیشتری به کرونا مبتلا شده‌اند. در این بلاگ به شمامی‌گوسسم که در چه نوع آب و هوایی امکان ابتلا بیشتر است. بیماریهای ناشی از آنفلونزا و ویروسهای سینسیشیال تنفسی در مناطقی از جهان که آب و هوای متعادل دارددر فصل زمستان شیوع بیشتری نسبت به دیگر مناطق دارد.
یکی از پروفسورهای ویروس شناسی دانشگاه ریدینگ انگلستان به نام این جونز می‌گوید: «اما حقیقت این است که ویروسهای تنفسی معمولا فصلی هستند. احتمالا به این خاطر که اگر ویروسهایی که از طریق قطرات آب منتقل میشوند سریعتر خشک شوند، سرعت انتقال کمتر خواهد شد و ممکن است دما، رطوبت و اشعه ی فرابنفش خورشید میزان سرعت انتقال را که در حال حاضر با آن روبه رو هستیم آهسته تر کند. متاسفانه، آن روی سکه این است که برعکس این وضعیت در پاییز و زمستان رخ خواهد داد.»
پس از تحقیق و آزمایشاتی که در سال 2003 به روی اولین ویروس SARS-CoV به این نتیجه دست می‌یابیم که آب و هوا در شیوع کرونا نقش به‌سزایی دارد. این نکته را نیز می‌دانیم که میزان گردش این ویروس طولانی نبود که این امکان را داشته باشیم که تا یک الگوی فصلی برای آن ایجاد کنیم. طبق گزارشات مراکز درمانی در هنگ کنگ آمار مبتلایان در دمای زیر 24.6 درجه سانتی‌گراد 18 برابر بیشتر از دمای بالا بوده است. در روزهای گرم و خشک ماه جولای این اپیدمی به پایان رسید ولی استانداردهای سخت و سفت کنترل بهداشت عمومی نیز نقش به‌سزایی در این مورد داشت.
در این زمان دیواره‌های مخاطی بینی خشک شده و در کارکرد پرزچه های بینی اختلال ایجاد میکند. در این حین این ویروس را از پرزچه‌های بینی نمی‌توان پاک کرد. با توجه به مطالعات انجام شده مشخص شده که میانگین میزان رطوبت ایده‌آل برای سلامتی تنفسی 40_60 درصد است. مردم ایالت متحده 87% از عمر خود را در مکان‌های بسته گذرانده و وقتی که هوای سرد و خشک بیرون با هوای گرم محل بسته ترکیب میشود، رطوبت هوا 20% کاهش پیدا میکند. کاهش رطوبت در هوا به گسترش ذرات معلق ویروس کمک میکند و ماندگاری ویروس را افزایش میدهد.
ارتباط بین رطوبت و بارندگی و ویروس کرونا
طبق مطالعات انجام شده توسط محققین، مشاهداتی که به روی بیماران صورت گرفته مشخص شد که رطوبت هوا به روی ویروس SARS-CoV-2 تاثیر می‌گذارد. ذرات معلقی از ویروس کرونا که در آزمایشگاه تولید شده در دمای 23 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 53% ماندگاری بالایی نسبت به بقیه داشت. این ویروس پس از 16 ساعت نیز هنوز از بین نرفته بود و از MERS و SARS-CoV پایدارتر بود. پس به این نتیجه دست پیدا می‌کنیم که گسترس این ویروس به صورت هوابرد است.
رفتار ویروس را در دنیای واقعی لزوما در آزمایشگاه نمی‌توان سنجید. تحقیقی که به روی 17 شهر کشور چین که دارای بیش از 50 مبتلا بود، انجام داده شد مشخص کرد که بین بالارفتن رطوبت و پایین آمدن آمار مبتلایان ارتباط مستقیمی وجود دارد. این گروه تحقیقاتی رطوبت را به عنوان مجموع میزان آب و هوا، رطوبت مطلق اندازه گیری کرد. با هر 1 گرم بالارفتن رطوبت مطلق در هر 1 مترمکعب، پس از 14 روز 67% آمار ویروس کرونا کاهش یافت. متخصصان از ارتباط مشابه بین تعداد مبتلایان و رطوبت در استرالیا، اسپانیا و آمار مبتلایان و تلفات در خاورمیانه گزارش میدهند. تعامل دما و رطوبت ما را به الگوهای مختلف آب و هوا میرساند که به واسطه ی عرض جغرافیایی تعیین میشود.
در زیر اطلاعات آب و هوایی 8 شهر با ویزان بالای گسترش ویروس کرونا مقایسه شده است:
- سیاتل، ایالت متحده
- دئگو، کرهی جنوبی
- مادرید، اسپانیا
- پاریس، فرانسه
- میلان، ایتالیا
- ووهان، چین
- توکیو، ژاپن
- قم، ایران
این شهرها با ۴۲ شهر دیگر در سراسر دنیا که میزان شیوع ویروس کرونا در آنها پایین بود مورد مقایسه قرار گرفت. عرض جغرافیایی هشت شهر اول چیزی بین ۳۰°N و ۵۰°N بود. دمای این شهرها در فاصله ی ژانویه تا مارس ۲۰۲۰ ۵–۱۱°C و رطوبت مطلق آنها ۴–۷ g/m3 بود. محققان این نتایج را گرفتند: «نشاندهنده ی رفتار ویروس تنفسی فصلی است.»
تحقیقات در زمینه ی آنفلونزا نشان میدهد میزان انتقال بیماری در نواحی گرمسیری که بارندگی منجر به رطوبت میشود، در شرایط شرجی و بارانی بیشتر است. محققان آمریکایی میگویند دمای ۱۸–۲۱°C و رطوبت پایینتر از ۱۱–۱۲ g/kg، تقریبا معادل۱۳–۱۴ g/m3، در زمستان باعث شیوع بیشتر بیماری میشود. میزان انتقال آنفلونزا در کشورهای گرمسیری با دما و رطوبت بیشتر از این مقدار در شدیدترین حالت بارندگی، بیشتر از ۱۵۰ mm در ماه، بالاتر بود.
محققان برزیلی میزان بارندگی در سراسر دنیا را مورد بررسی قرار دادند و تایید کردند ابتلا به ویروس کرونا با افزایش بارندگی نیز بیشتر میشود. به طور میانگین هر یک اینچ بارش بیشتر در روز، با افزایش ۵۶ مورد جدید ویروس کرونا در روز همراه بود. هیچ ارتباطی بین بارندگی و مرگ در اثر ویروس کرونا مشاهده نشد.
ارتباط اشعه فرابنفش و نور خورشید با ویروس کرونا
یک تحقیق در اسپانیا بعد از گذشت پنج روز از قرنطینه دریافت هرچه ساعت تابش آفتاب طولانی تر باشد، آمار مبتلایان به ویروس کرونا بیشتر میشود. این ارتباط زمانی رخ میدهد که بین ساعت تابش آفتاب و آمار مبتلایان ۸ تا ۱۱ روز فاصله وجود داشته باشد. قبل از قرنطینه و طی ۵ روز نخست هیچ ارتباطی بین ساعت های تابش خورشید و آمار مبتلایان وجود نداشت.
این ادعا برخلاف نتایج حاکی از تحقیقات در زمینه ی آنفلونزا است که نشان میدهد هرچه میزان تابش نور خورشید طولانیتر باشد، انتقال بیماری پایین تر است. محققان میگویند: «نشانه ی مثبت خورشید مثال دیگری برای سازگاری رفتاری است که براساس آن رعایت دستورات قرنطینه در روزهای آفتابی لزوم کمتری دارد.»
درمقابل، به نظر میرسد اشعه ی فرابنفش خورشید هیچ تاثیری روی ویروس ندارد زیرا طول موج مورد نیاز برای از بین بردن ویروس و باکتری کمتر از ۲۸۰ نانومتر است.
این نوع از اشعه فرابنفش (UVC) به زمین نمیرسد زیرا جذب لایه ی اوزون میشود. اگر این نور به زمین میرسید، پوست و چشم انسانها ظرف چند دقیقه دچار سوختگی شدید میشد.
به منظور توضیح یافته های ضد و نقیض پیرامون انتقال پایین ویروس کرونا در شرایط سرد و خشک با عرض جغرافیایی بالا برخی اثرات جزئی اشعه ی UVB، ۳۲۰-۲۸۰ نانومتر، مطرح شده است. با این حال، سایر عوامل مانند بالا بودن میزان ویتامین دی در بدن افرادی که در این مناطق زندگی میکنند مهمتر است.
رابطه دما و ویروس کرونا
قطعیت و اطمینان کمتری درمورد ارتباط بین آمار مبتلایان ویروس کرونا و دما وجود دارد. بعضی از تحقیقات چین حاکی از ارتباط آمار مبتلایان با دمای محیط است و بعضی این ارتباط را رد میکند. محققان میگویند هیچ مدرکی دال بر تاثیر دما روی انتقال ویروس کرونا و مرگ ناشی از آن در استرالیا، اسپانیا و ایران وجود ندارد.
با این حال، دمای بالا در ترکیه، مکزیک، برزیل و ایالت متحده باعث پایین بودن آمار مبتلایان شده اما ظاهرا سرحد و آستانه ی مشخصی برای آن تعریف شده است. دمای بالا باعث کاهش انتقال ویروس کرونا نمیشود. این موضوع به اختلاف و نظرات ضد و نقیض دامن زده است.
تحقیقات آزمایشگاهی نشان میدهد ویروس کرونا خارج از بدن و در دمای ۴°C بسیار ماندگار است اما در دمای بیشتر از ۳۷°C ماندگاری خود را از دست میدهد.
دیگر نظرات
«تا به حال این ویروس الگوی فصلی از خود نشان نداده است. مسئله ی بارز این است که اگر فشار از روی ویروس برداشته شود، ویروس دوباره حیات خود را از سر میگیرد. واقعیت امر این است.»دکتر مایکل رایان، گفتگوی خبری سازمان جهانی بهداشت، ۸/۱۰/۲۰۲۰
محققان آکسفورد در بریتانیا برای اینکه چرا مردم نباید درمورد تعداد مبتلایان به تحقیقات مشاهدهای و برای تایید فصلی بودن انتقال ویروس کرونا به شرایط جوی مراجعه کنند دلیل می آورند.
به گفته ی محققان ظرفیت تست در بسیاری از کشورها مشکل اصلی بوده که یعنی آمار مبتلایان بسیار بیشتر از گزارش هاست.
بنابراین، هرگونه عامل مربوط به آب و هوا و افزایش احتمال تست باعث میشود فکر کنیم تعداد مبتلایان به آب و هوا مربوط است درحالیکه افزایش میزان تست باعث افزایش آمار مبتلایان شده است.
برای مثال، سایر بیماریهای تنفسی در ماههای زمستان شایع است و افراد را به تست دادن برای ویروس کرونا وا میدارد. موارد خفیفتر قابل تشخیص است که بدون علائم یک ویروس تنفسی دیگر متوجه آن نمیشویم.
به علاوه، سایر بیماریها مانند بیماری قلب و عروق در آب و هوای سرد شایعتر است. احتمال تست گرفتن از بیمارانی که در فصل زمستان به بیمارستان مراجعه میکنند بیشتر است، بنابراین مبتلایان بیشتر مورد تشخیص قرار میگیرند. با این حال، ممکن است مشکل مربوط به سایر بیماری هایی باشد که تحت تاثیر آب و هوا قرار دارند و لزوما ناشی از ویروس کرونا نباشد.
با این وجود، احتمال اشتباه گرفتن تلفات ناشی از ویروس کرونا با تست گرفتن کاهش می یابد، زیرا انتظار میرود کسانی که علائم شدید دارند فارغ از شرایط جوی به بیمارستان مراجعه کنند. بعضی از تحقیقات از ارتباط بین مرگ و میر و تغییر در آب و هوا خبر میدهند.
ویروس جدید طی پاندمی در جمعیتی که هیچکس از مصونیت برخوردار نیست به سرعت شیوع پیدا میکند. آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی در بیانیه ای درمورد شیوع ویروس کرونا بیان کرده اند: «طی بیش از ۲۵۰ سال گذشته ۱۰ پاندمی آنفلونزا رخ داده است. شروع دو پاندمی در نیم کره ی شمالی از زمستان، سه پاندمی در بهار، دو پاندمی در تابستان و سه پاندمی در پاییز بود. همه ی این پاندمی ها تقریبا ۶ ماه بعد از شیوع ویروس در جمعیت انسانی، صرف نظر از زمان معرفی ویروس برای اولین بار، موج دوم داشتند.»
محققان دانشگاه پرینستون و موسسه ی ملی بهداشت انگلستان در بتزدا با استفاده از دو ویروس کرونا شبیه به SARS-CoV-2، که معمولا باعث بروز سرماخوردگی میشوند، مدلی برای شیوع ویروس کرونا براساس شرایط جوی طراحی کردند. نتایج نشان داد احتمالا شیوع بیماری در جامعه آنقدر زیاد خواهد بود که تاثیر جزئی تغییرات جوی، مانند دمای بالا و رطوبت، را خنثی میکند.
با استفاده از این مدل میتوان توضیح داد چرا آمار شیوع در کشورهایی که استانداردهای کنترل بهداشت (مانند عدم برقراری ارتباط نزدیک، اجتناب از فضاهای بسته و شلوغی و استفاده از ماسک) را رعایت نمیکنند، در شرایط جوی گرم و مرطوب تابستان بالاست.
مارتا شاکت، PHD، دانشجوی فوق دکتری، UCLA: «همانطور که ریچل بیکر در مقاله توضیح میدهد، احتمالا فصل روی شیوع بیماری تاثیر دارد اما با توجه به بالا بودن آمار مبتلایان، جلوگیری از شیوع بیماری غیرممکن بود. احتمالا اگر شرایط جوی به نفع ما نبود، میزان شیوع در ایالت متحده بدتر از این میشد و احتمالا با ورود به فصل پاییز و زمستان (و با این پیشفرض که سایر متغیرها یکسان باقی بماند) شاهد شیوع بیشتر خواهیم بود. بعد از واکسناسیون کافی یا بهبود بیماران، احتمالا هر زمستان شاهد شیوع اندک و فصلی ویروس کرونا خواهیم بود که مشابه با سرماخوردگی و آنفلونزاست.»
تحقیقات جدید ارتباط بین آب و هوا و کرونا
گروه بین المللی محققان برای غلبه به مشکل عواملی به جز آب و هوا که تصویر فصلی بودن یا نبودن ویروس کرونا را مخدوش میکند به جای تعداد مبتلایان شدت ویروس کرونا را مورد ارزیابی قرار دادند.
آنها با استفاده از اطلاعات شش بیمارستان در اروپا و ۱۳ بیمارستان در استان ژیجیانگ چین دریافتند هر روز که از پاندمی میگذرد آمار تلفات، میانگین زمان ماندن در بیمارستان و بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه کاهش می یابد.
این نتیجه در اکثر بیمارستانهای اروپا صادق بود اما در بیمارستانهای چین خیر. افزایش پاندمی در چین کاملا طی زمستان رخ داد اما شیوع ویروس کرونا در اروپا طی ماههای زمستان و بهار بود.
با هر درجه افزایش دما، آمار تلفات در بیمارستان های اروپا پایین می آمد ولی در بیمارستانهای چین اینطور نبود. محققان پیشرفت روشهای درمان در فوریه و جولای را نادیده گرفتند و تاثیر استفاده از دگزامتازون را ناچیز پنداشتند.
فرض آنها بر این است که کاهش شدت بیماری به تغییر در مخاط بینی و پاکسازی ویروس توسط پرزچه های بینی در اثر رطوبت مربوط است.
نتایج کاهش شدت بیماری براساس اطلاعات چهار میلیون شهروند ایالت متحده و بریتانیا جمع آوری شد که علائم خود مربوط به ویروس کرونا را گزارش داده بودند. بیش از ۳۷ هزار نفر با همبستگی نزدیک به تست مثبت کرونا دچار مجموعه علائم خاص بودند. طی مدت زمان تحقیق، طول مدت علائم در بین افراد به یک میزان کاهش یافت.
نتیجه تحقیقات
این تحقیق یک مطالعه ی مشاهداتی است که هنوز به مرحله ی چاپ نرسیده است. بنابراین، نمیتواند ارتباطات تصادفی را تایید کند اما تاحدودی می تواند بر عوامل گمراه کننده در تحقیقات اولیه پیرامون ارتباط بین آب و هوا و ویروس کرونا غلبه کند.
اگر ویروس کرونا فصلی باشد، احتمالا متخصصان در سال ۲۰۲۱ یا ۲۰۲۲ و بعد از موج های اصلی پاندمی میتوانند این موضوع را تایید کنند.
در این میان، محققان اهمیت آب رسانی (شامل روش سنتی آبکشی بینی) را به بیماران و افراد جامعه را گوشزد میکنند.
«… مرطوب نگه داشتن هوا برای بیماران طی مراحل مقدماتی بیماری میتواند موثر واقع شود. و … لازم است در شرایط گسترش سریع ویروس کرونا مشوق مرطوب ساختن هوای خشک در تمام فضاهای گرم عمومی و خصوصی باشیم و مرتبا بهداشت و آبکشی بینی را رعایت کنیم.»
خلاصه
- به نظر میرسد اشعه فرابنفش خورشید هیچ تاثیری روی ویروس ندارد.
- ابتلا به ویروس کرونا با افزایش بارندگی نیز بیشتر می شود.
- آمار ابتلا به کرونادر آب هوای سرد و خشک بیشتر است.
- آمار ابتلا به کرونا با دما و رطوبت هوا رابطه عکس دارد.
- بعضی تحقیقات دیگر نتیج ضد و نقیض نشان داده اند.
پرسشنامه اضطراب کرونا در اعتباریابی مقدماتی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار علمی و معتبر برای سنجش اضطراب کرونا ویروس استفاده نمود.
