راه‌های پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان
از دغدغه خانواده‌ها امروزه مقوله اعتیاد در گروه سنی نوجوان است. خانواده ها به دنبال ترک دادن فرزند خود هستند و برخی دیگر به این فکر هستند که فرزند خود را در برابر اعتیاد محافظت کنند. انواع مخدر در بین نوجوانان طرفداران زیادی پیدا کرده که به محیط و تربیت خانوادگی بستگی دارد. در این سنین نوجوان از روی کنجکاوی نیز به این مسیر کشیده می‌شود. اعتیاد آسیب‌های جبران ناپذیری به زندگی نوجوانان گذاشته و نشانه‌های مشخصی دارد. پیشگیری از اعتیاد بهترین و مناسب‌ترین روش محافظت از نوجوانان در برابر اعتیاد است. در ادامه به روش‌های پیشگیری و درمان در نوجوانان می‌پردازیم. ما را در سایت رابینیا همراهی کنید:
دلایل گرایش نوجوانان به مواد مخدر
در نوجوانان اعتیاد بسیار شایع شده و طرداران زیادی پیدا کرده است. با توجه به اعتیاد نوجوانان، خانواده‌ها نیز درگیر مشکلات و آسیب‌های اعتیاد شده‌اند. در ادامه به دلایل گرایش نوجوانان به مواد مخدر اشاره می‌کنیم.
وسوسه‌ها و فشار گروه همسالان
نوجوانان در این سن تاثیرات زیادی را از همسالان خود می‌گیرند. برای پذیرفته شدن در جمع دوستان و همسالان خود دست به هرکاری می‌زنند و تمام تلاش خود را می‌کنند تا خود را با آنها هماهنگ کنند. در این مرحله وظیفه والدین این است که شناخت و نظارت درست نسبت به دوستان فرزند خود داشته باشند. ایجاد رابطه صمیمی بین خانواده باعث می‌شود تا از وابستگی نوجوان نسبت به دوستان خود کم شود.
اعتماد به نفس پایین در نوجوانان
نوجوانی دوره‌ای از زندگی است که فرد از کودکی به بزرگسالی منتقل می‌شود، از این رو تغییراتی از نظر روانی، فیزیکی و اجتماعی برای او به وجود می‌آید که مستقیما به روی اعتماد بنفس او تاثیر می‌گذارد. در دوران بلوغ نوچوانان اعتماد بنفس خود رااز دست داده و گرایش به مواد مخدر پیدا می‌کنند. افزایش وزن در دوران بلوغ در بسیاری از نوجوانان دیده می‌شود که برخی از آنها به سمت مخدر شیشه برای کاهش وزن کشیده می‌شوند که همین مسئله در اعتماد بنفس آنان ارتباط پیدا می‌کند.
اضطراب و استرس در نوجوانان
استرس و اضطراب از دیگر عواملی است که در گرایش نوجوانان به مواد مخدر نقش به‌سزایی دارد. ریشه استرس و اضطراب در نوجوانان علت‌های مختلفی همچون: مشکلات خانوادگی، مشکلات تحصیلی و… می‌تواند باشد. آرامش کاذبی که پس از مصرف مواد به آنها دست می‌دهد باعث علاقه آنها به مواد مخدر می‌شود. والدین با کسب آگاهی از زمینه استرس و اضطراب فرزند خود بهتر می‌توانند به او کمک کنند.
عصبانیت و پرخاشگری
خانواده‌ها باید تلاش خود را بکنند تا خشونت و پرخاشکری فرزندان خود را کنترل کنند و آنان را به آرامش فراخوانند. خشم و عصبانیت در میان پسران بسیار شایع است . اگر این پرخاشگری ها کنترل نشود، نوجوان به سمت مواد مخدر و دیگر بزهکاری‌ها کشیده می‌شود. از آموزش‌های لازم این دوره سنی، مهارت کنترل خشم است.
زمینه خانوادگی اعتیاد
اولین جامعه ای که هر فرد وارد آن می‌شود، خانواده است. فرزندان از خانواده به خصوص والدین خود الگو می‌پذیرند و شخصیتشان بر اساس رفتار والدین می‌سازند. اگر یکی از والدین و یا در خانواده کسی گرفتار اعتیاد باشد، احتمال درگیر شدن فرزند با اعتیاد بسیار زیاد است.
عوارض اعتیاد به مواد مخدر در نوجوانان
مواد مخدر آسیب‌های فراوانی به روان و بدن انسان وارد می‌کند که در دوره نوجوانی بسیار شدیدتر است. در ادامه به شایع‌ترین عوارض اعتیاد اشاره می‌کنیم:
عوارض جسمی
- علائم حیاتی غیر طبیعی
- تضعیف سیستم ایمنی
- بیماری‌های کلیوی
- مشکلات ریوی
- فشار خون بالا
- حملات قلبی
- آسیب کبدی
عوارض روحی و روانی
- اضطراب
- افسردگی
- تحریک پذیری
- پارانویا (شکاکی)
- خشم و پرخاشگری
- مشکل در توانایی‌های ذهنی همچون تمرکز
- تشدید نشانه‌های مشکلات روحی و روانی موجود
عوارض اجتماعی
- مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
- تغییرات شخصیتی منفی
- از دست دادن دوستان
- مشکلات درسی
- مشکلات قانونی
نشانه های اعتیاد در نوجوانان
نشانه‌های اعتیاد در افراد مختلف شبیه به هم نبوده و متفاوت است. علائمی که در زیر به آن اشاره می‌کنیم بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود.
- تحریک پذیری
- فرار از مدرسه
- قرمزی چشم‌ها
- دروغ گفتن‌های مکرر
- دوره های پیش فعالی
- گشادی مردمک چشم
- مشکلات انضباطی در مدرسه
- تغییرات شدید رفتاری و شخصیتی
- افت شدید درسی و مشکلات تحصیلی
- استفاده زیاد از عطر برای پوشاندن بوی مواد مخدر
- رفتاری‌های منفی همچون دزدی (برای خرید مواد مخدر)
نکته ضروری: توجه داشته باشید که وجود این علائم لزوما به معنی اعتیاد نوجوان نیست و ممکن است ناشی از تغییرات دوران بلوغ و حتی استرس شدید باشد. برای اطمینان از اعتیاد نوجوان خود و تشخیص آن تست اعتیاد ضروری است.
محبوب ترین مواد مخدر در میان نوجوانان
در دسترس‌ترین مواد مخدر همیشه در بین نوجوانان محبوب‌تر است. از جمله این مواد مخدر که می‌توان به آن اشاره کرد: اکستازی، کوکائین، ماریجوانا، شیشه، ترامادول و مشروبات الکلی می‌باشد. موادی که محرک هستند و باعث توهم می‌شوند بیشتر مورد علاقه نوجوانان قرار می‌گیرند.
راه های پیشگیری از اعتیاد در نوجوانان
بهترین روش برای حفظ نوجوانان از خطرات اعتیاد، پیشگیری است. در ادامه به راه‌های پیشگیری از اعتیاد نوجوانان می‌پردازیم.
افزایش آگاهی در نوجوانان
از اصلی‌ترین دلایل این که نوجوانان به سمت مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند، عدم آگاهی است. آنها از خطرات و آسیب‌هایی که مواد مخدر دارد بی اطلاع هستند. بسیاری از آنها معتقدند که ماریجوانا اعتیادآور نیست و یا تریاک به دلیل دارا بودن مورفین فقط برای درمان استفاده می‌شود. زمانی که فرد از عوارضی که مواد مخدر برای او می‌تواند داشته باشد آگاهی لازم را کسب نکند، آسیب‌های جبران ناپذیری به او وارد می‌شود. پدرومادر موظفند از قبل از دوران بلوغ فرزند خود را آگاه کنند و آگاهی های کافی را به او بدهند. مدرسه و معلمان پرورشی نیز در شفاف‌سازی برای نوجوانان نقش بسیاری دارند. مشاوره روانشناسی در زمینه آگاه‌سازی نوجوانان روش‌ها و آموزش‌های کاربردی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
رابطه صمیمانه با نوجوان
مشکلات رفتاری نوجوانان به تربیت والدین بستگی دارد. ایجاد رابطه صمیمی بین والدین و فرزند باعث می‌شود تا در زمان ایجاد مشکل، فرزند سریعا به پدرومادر خود اطلاع دهد و کمک بخواهد. اگر این صمیمیت وجود نداشته باشد، فرزند پس از بروز مشکل به سمت دوستان ناباب و مواد مخدر کشیده می‌شود تا مشکل خود را حل و یا فراموش کند. همراهی والدین با فرزند خود از جمله عواملی است که از خطرات اعتیاد می‌کاهد. با فرزند خود صحبت کنید و گوش شنوا برای صحبت‌های او باشید.
افزایش مسئولیت پذیری
به فرزند خود با توجه به توانایی‌های او مسئولیت بدهید. زمانی که به نوجوان خود مسئولیتی می‌دهید، او یاد می‌گیرد که هرکاری که انجام می‌دهد عواقبی دارد. سپردن مسئولیت به فرزند باعث می‌شود تا زندگی‌اش از یکنواختی خارج شده و برای کسب هیجان به سمت مواد مخدر کشیده نمی‌شود.
افزایش اعتماد به نفس
افزایش اعتماد به نفس به تربیت و رفتار خانواده به اندازه زیادی بستگی دارد. اگر بدانید که چگونه با فرزند خود رفتار کنید، اعتماد بنفس و عزت نفس او افزایش پیدا می‌کند که این موضوع در کاهش خطر گرایش به مواد مخدر تاثیر زیادی دارد. اعتمادبنفس فرزند خود را از کودکی افزایش دهید.
درمان اعتیاد
اگر متوجه شدید که فرزندتان به دام اعتیاد گرفتار شده است، در ابتدا آرامش و خونسردی خود را حفظ کنید و از تنبیه و یا سرزنش کردن او جدا خودداری کنید. اگر شما رفتار نامناسبی داشته باشید، ارتباط صمیمی بین شما از بین می‌رود و اوضاع وخیم‌تر می‌شود. در این زمان فرزندتان با شما برای ترک مواد همکاری نمی‌کند. با فرزندخود حرف بزنید و به او ایناطمینان را بدهید که در هیچ شرایطی او را تنها نخواهید گذاشت، او را حامیت کرده و تا انتهای مسیر همراه او هستید. به نوجوان خود اجبار نکنید که مواد را خودسرانه قطع کند. روش‌های سنتی و خودسرانه احتمال بازگشت را افزایش می‌دهد. امروزه روش‌های بسیاری برای ترک اعتیاد وجود دارد اما پیش از هر اقدامی لازم است با یک مشاوره ترک اعتیاد صحبت کنید.
