پیشگیری از بارداری
استفاده از روش‌های مناسب پیشگیری از بارداری برای برقراری یک رابطه جنسی با کیفیت و دوری از عوارض ناخواسته اهمیت به سزایی دارد. امروزه افراد در بازار با انواع روش‌های جلوگیری از بارداری مواجه هستند. هر کدام از این روش‌ها دارای معایب و مزایایی است. اطلاع از ویژگی‌های هر یک از روش‌های پیشگیری به زوجین برای انتخاب بهترین گزینه یاری می‌رساند.
روش‌های جلوگیری در روابط جنسی قبل ازدواج اهمیت بیشتری برای افراد پیدا می‌کند. چرا که در صورت بارداری فرد مجبور به تحمل فشار‌های روانی زیاد یا مجبور به سقط جنین می‌شود. در این مقاله به اختصار درباره انواع روش‌های پیشگیری از بارداری صحبت کرده ایم.
روش‌های متنوعی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد. هر زوجی با توجه به اولویت‌ها و شرایط خود مبادرت به استفاده از یکی از آن‌ها می‌کند. هر روش جلوگیری از بارداری مزایا و معایب مرتبط با خود را دارد. در هر کدام درصد خطایی برای بارداری ناخواسته وجود دارد. در واقع شما برای اینکه روش مناسبی برای پیشگیری انتخاب کنید، باید با توجه به میزان خطر حاملگی هر کدام و مزایا و معایبشان تصمیم بگیرید. البته در صورت داشتن شرایط خاص مشورت با پزشک ضروری به نظر می‌رسد.
90درصد زنانی که به لحاظ جنسی فعال هستند، اگر طی یک سال از هیچ روش پیشگیری استفاده نکنند، باردار می‌شوند. قطعی‌ترین روش برای پیشگیری از بارداری، نداشتن رابطه جنسی است که مشخصا این روش، روش مناسبی نمی‌باشد. عدم استفاده از روش‌های پیشگیری در روابط جنسی گاه زوجین را وادار می‌کند تا در صورت بارداری از سقط جنین استفاده کنند؛ به همین دلیل آگاهی از این روش‌ها و به کار بردن آن‌ها اهمیت دارد.
انواع روش‌های پیشگیری از بارداری
روش‌های پیشگیری از بارداری به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند. روش‌های انسداد کردن، روش‌های هورمونی، روش‌ها و ابزارهای درون رحمی و دیگر روش‌های پیشگیری برای جلوگیری از بارداری وجود دارند. همچنین برخی از روش‌ها برای جلوگیری از بارداری برای بعد از رابطه جنسی غیر محتاطانه وجود دارد. در ادامه انواع این روش‌ها را شرح داده‌ایم.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رابطه جنسی کلیک کنید.
1- پیشگیری از بارداری با روش‌های انسداد کردن
روش‌های انسداد کردن، روش‌هایی هستند که مانع رسیدن اسپرم به تخمک می‌شوند. این روش‌ها خود شامل موارد زیر هستند:
- کاندوم مردانه: کاندوم‌های مردانه که عموما از لاتکس ساخته می‌شوند بیشتر از 80 درصد در پیشگیری از بارداری موثر هستند. علاوه بر این مانع انتقال عفونت‌های جنسی را هم می‌شوند.
- کاندوم زنانه: کاندوم زنانه مشابه کاندوم‌های مردانه هستند، تقریبا 79 درصد قدرت پیشگیری دارند.
- دیافراگم: دیافراگم یک ابزار انسداد ورود اسپرم است که داخل واژن قرار می‌گیرد و هر بار قبل استفاده از اسپرم کش روی آن استفاده می‌شود. استفاده از دیافراگم و اسپرم کش تقریبا 90 درصد احتمال بارداری را کاهش می‌دهد.
- کلاهک رحم: کلاهک رحم یک کاپ سلیکونی است که در انتهای واژن قرار می‌گیرد. در واقع این کلاهک دهانۀ رحم را می‌پوشاند تا اسپرم به تخمک‌ها نرسد. این روش بین 70 تا 85 درصد از بارداری پیشگیری می‌کند.
- اسفنج ضد بارداری: اسفنج ضد بارداری که حاوی اسپرم کش است مانند کلاهک انتهای واژن جای داده می‌شود تا مانع رسیدن اسپرم به رحم بشود. استفاده از اسفنج بین 76 تا 88 درصد قدرت پیشگیری دارد.
- اسپرم کش: اسپرم کش یک ماده شیمایی است که اسپرم را غیرفعال می‌کند. میزان تاثیر اسپرم کش 71 درصد می‌باشد.
1) روش استفاده ازکاندوم مردانه در پیشگیری از بارداری
کاندوم را باید روی آلت در حالت نعوظ کشید و با فشار دادن آن هوای داخل آن را خارج کرد. سپس کاندوم را تا انتهای آلت باز کرد. بعد از اتمام رابطه جنسی و انزال با نگه داشتن قسمت پایین کاندوم، آلت را از واژن خارج کنید و کاندوم را دور بیندازید.
اگر به لاتکس حساسیت داشته باشید، نوعی از کاندوم برای کسانی که به آن حساس‌اند، ساخته شده است. همچنین در صورت استفاده از لوبریکانت‌ها، دقت کنید با جنس کاندوم سازگار باشد و کاندوم را حین رابطه جنسی پاره نکند.
2) روش استفاده از دیافراگرم در پیشگیری از بارداری
فرد دیافراگم را ساعاتی قبل از رابطه جنسی در واژن قرار داده و تا 6 ساعت بعد از رابطه جنسی باید در واژن نگه دارد ولی بعد از 24 ساعت حتما باید خارج شود.
3) روش استفاده از اسپرم کش در پیشگیری از بارداری
اسپرم کش‌ها حداقل 10 دقیقه قبل از رابطه جنسی باید در واژن استفاده شوند و برای 60 دقیقه مؤثر باقی می‌مانند. اسپرم کش نوعی ماده‌ی شیمیایی است که به صورت کف، ژل و کرم در دسترس است.
2. روش‌های پیشگیری از بارداری با هورمون
روش‌های هورمونی روش‌هایی هستند که باروری زنان را متوقف می‌کنند. باروری در واقع آزاد شدن تخمک از تخمدان است. این شکل از پیشگیری تاثیری در پیشگیری از عفونت‌های جنسی ندارد.
1) قرص‌های ضد بارداری
این قرص‌ها یکی از روش‌های رایج در میان مردم برای پیشگیری می‌باشند. قرص‌های ضد بارداری انواع مختلفی دارند و تا حدود 95 درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارند.
برخی قرص‌های ضد بارداری شامل استروژن و پروژستین می‌باشد. این قرص‌ها به شکل روزانه و مطابق با راهنمای داخل جعبه مصرف می‌شوند. برخی از قرص‌های داخل پک، بدون هورمون هستند که باعث می‌شوند سیکل ماهیانه ادامه پیدا کند. برای اطلاع بیشتر از قرص های ضد بارداری کلیک کنید.
انواع دیگر قرص‌های ضد بارداری، قرص‌هایی است که فقط حاوی پروژستین بوده و فرد باید هرروز راس ساعت مشخصی آن را مصرف کند. در این حالت ممکن است سیکل ماهیانه از نظم و حالت عادی اش خارج بشود.
2) پچ های پوستی (چسب)
این روش از پیشگیری اگر صحیح انجام شود تا 99 درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارد. چسب‌های پیشگیری در قسمت‌های مختلف بدن می‌تواند کار گذاشته شوند. هر پچ برای 3 هفته در یک قسمت قرار داده می‌شود و سپس برای یک هفته برداشته می‌شود تا در آن زمان پریود اتفاق بیفتد.
- تزریق: این روش پیشگیری توسط پزشک تجویز شده و هر 12 هفته یک بار استفاده می‌شود. اگر از این روش درست استفاده شود و تزریق‌ها به موقع باشد، قابلیت پیشگیری بالای 90 درصد می‌باشد.
نکته: زوج‌هایی که از روش ترزیق استفاده کرده‌اند، بعد از مدتی مایل به بارداری باشند، حدودا 10 ماه طول می‌کشد تا باروری به حالت نرمال باز گردد.
3) حلقه‌های واژنی
این روش پیشگیری از بارداری در صورت استفادۀ صحیح بالای 99 درصد قابلیت پیشگیری دارد ولی در صورتی که خطاهای انسانی رخ دهد، 95 درصد می‌تواند موثر باشد. حلقه کوچک پلاستیکی برای 3 هفته داخل واژن قرار داده می‌شود تا هورمون‌هایی به داخل بدن آزاد کند و برای 1 هفته خارج می‌شود تا پریود اتفاق بیفتد.
3. ابزارهای داخل رحمی
این روش‌های پیشگیری از بارداری روش‌های طولانی مدت پیشگیری هستند. آن‌ها بالای 99 درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارند. این روش‌ها هم مانند روش‌های هورمونی قدرت پیشگیری نسبت به بیماری‌های عفونی ندارند.
1) آی یو دی (IUD)
آی یو دی ابزار کوچکی است که توسط پزشک داخل رحم قرار داده می‌شود و دو نوع هورمونی و مسی دارد. نوع هورمونی آن تا 5 سال داخل رحم می‌تواند باقی بماند. آی یو دی هورمونی به شکل کامل سیکل قاعدگی را از بین نمی‌برد بلکه از طریق زخیم‌تر کردن مخاط دهانه رحم مانع ورود اسپرم به رحم می‌شود. نوع مسی آن با تخریب اسپرمی که می‌خواهد وارد رحم شود جلوی بارداری را می‌گیرد و تا 10 سال داخل رحم باقی می‌ماند.
2) ایمپلنت‌ها
پزشک یا پرستار یک ایمپلنت به شکل میله را در بازوی فرد متقاضی قرار می‌دهد تا از بارداری جلوگیری کند. این ایمپلنت هورمون پروژستین را داخل بدن آزاد می‌کند که از تخمک گذاری جلوگیری می‌کند. این ایمپلنت‌ها بالای 99 درصد توانایی پیشگیری دارند و هر سه سال یکبار تعویض می‌شوند.
4. روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری
روش‌های دیگری هم برای پیشگیری غیر از سه دسته گفته شده وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:
1) برنامه ریزی خانگی طبیعی بر اساس روزهای تخمک گذاری
در این روش با محاسبه چرخه قاعدگی زن، در دوره تخمک گذاری که احتمال بارداری هست، از رابطه جنسی اجتناب می‌شود. چنین روشی تا 76 درصد کارایی دارد. در این دوران ترشح واژن بیشتر از مواقع دیگر است. اغلب دوره تخمک گذاری بین 12 تا 16 روز از عادت ماهیانه است. از آن جایی که قرص‌های ضد بارداری و اورژانسی دارای عوارض هستند بهتر است تنها در موارد محدود از آن‌ها استفاده کنید و به طور طبیعی از برقراری رابطه جنسی در دوران تخمک گذاری بپرهیزید تا مجبور به استفاده از قرص‌ها نباشید.
برای اطلاع بیشتر در زمینه روش محاسبه چرخه قاعدگی کلیک کنید.
2) پیشگیری اورژانسی
این روش که به آن قرص اورژانسی می‌گویند، در صورتیکه رابطه جنسی پر خطر رخ دهد و هیچ روش پیشگیری استفاده نشود یا مثلا کاندوم حین رابطه پاره بشود، استفاده می‌شود. این قرص شامل هورمون پروژسترون مصنوعی است. این قرص با تغییر هورمون‌های بدن فرآیند تخمک گذاری را مختل کرده یا آن را به تعویق می‌اندازد. برای اطلاع بیشتر از قرص اورژانسی کلیک کنید.
فراموش نکنید که عوارض قرص اورژانسی لزوم مصرف آن را محدود می‌کند. از جمله عوارض آن ایجاد حالت تهوع، افزایش حساسیت سینه‌ها، تشدید علائم سندروم ملال پیش از قاعدگی است.
- استفاده از آی یو دی مسی: تا 5 روز بعد از رابطه پر خطر با استفاده از آی یو دی تا 99.9 درصد می‌توان جلوی بارداری را گرفت.
3) عقیم سازی
عقیم سازی هم در مورد زنان و هم مردان انجام می‌شود. عقیم سازی بالای 99 درصد قدرت پیشگیری از بارداری دارد. برای مردان عمل وازکتومی و زنان عمل بستن لوله رحم را انجام می‌دهند.
- وازکتومی: در این روش طی عمل جراحی کوچکی، پزشک مسیر عبور اسپرم‌ها را مسدود می‌کند؛ بنابراین از رسیدن آن‌ها به تخمک‌ها جلوگیری می‌شود. این جراحی نیاز به بستری شدن ندارد و عمل پیچیده‌ای نیست. بعد از عمل وازکتومی احتمال باروری وجود ندارد و یا بسیار اندک است.
- بستن لوله رحم: در این روش لوله‌های فالوپ بسته می‌شود و امکان بارور شدن تخمک‌ها وجود ندارد. این عمل همچنین خطر ابتلا به سرطان تخمدان‌ها را کاهش می‌دهد. در این جراحی دو سر لوله‌های رحم بسته می‌شود و بخیه زده می‌شود. معمولا این عمل در دوره نقاهت بعد از زایمان به تشخیص پزشک صورت می‌گیرد.
4) روش‌های خانگی پیشگیری از بارداری
در این روش از داروهای گیاهی استفاده می‌شود و چون تأثیرات بیشتر و طولانی مدت بر بدن می‌گذارند، باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند. دم کرده زعفران جهت سقط جنین در ماه اولیه بارداری تأثیرگذار است و می‌توان از بارداری ناخواسته جلوگیری کرد. گیاه پونه و برگ و عصاره‌ی بنفشه هندی در پیشگیری از بارداری مؤثر است و از گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته.
همچنین می‌توانید برای جلوگیری از بارداری ریشه کوهوش آبی را دم کنید و روزانه سه بار از آن را مصرف کنید. برای انتخاب بهترین روش‌های پیشگیری از بارداری و حل تعارضات جنسی لازم است به مشاوره جنسی مراجعه کنید.
