اختلال شخصیت اسکیزوئید

تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید در بیمارانی مطرح می‌شود که الگوی همیشگی زندگی‌شان انزوای اجتماعی بوده ‌است. آنچه در آنها بسیار مشهود است، این است که از تعامل‌های انسانی حتی گاهی با اعضای نزدیک و خانواده‌شان هم ناراحت می‌شوند. درونگرا هستند و حالت عاطفی‌شان کند و محدود است، به‌طوری که ممکن است افراد غیرمتخصص و عادی آنها را خشک و بی‌احساس تلقی کنند. دیگران معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید را نامتعارف، عجیب و غریب، منزوی و تکرو می‌دانند.

معمولا بارزترین مشخصه‌های آنها چیست؟

آنها معمولا تمایلی به برقراری رابطه نزدیک با دیگران (حتی فامیل) ندارند و از آن لذت نیز نمی‌برند. این افراد در صورت امکان اتاقی مجزا به خود اختصاص می‌دهند و به جز تماس‌های معمولی و ضروری، ارتباطی با دیگران برقرار نمی‌کنند. آنها حتی‌الامکان در هیچ مراسم و جمعی شرکت نمی‌کنند و به همین علت است که دیگران به اشتباه برچسب خجالتی بودن به آنها می‌زنند.

چنین افرادی تقریبا همیشه دنبال فعالیت‌های انفرادی هستند (کار با رایانه، کشیک یا نگهبانی شبانه و…). البته این بدین معنی نیست که به چنین فعالیت‌هایی علاقه دارند، بلکه به‌واسطه آنها می‌توانند از دیگران دوری گزینند و خود را مشغول کنند. در کل کارهای انتزاعی و مشاغل مرتبط با وسایل بی‌جان برایشان لذت‌بخش‌تر است. (ریاضیات، ستاره‌شناسی، مشاغل مرتبط با فلز، چوب و…) نکته مثبت در این اشخاص این است که آنها توانایی تحمل درجه بالایی از تنهایی و استرس را دارند، بنابراین برای شغل‌های سختی مانند کار در یک ایستگاه تحقیقاتی دورافتاده افراد بسیار مناسبی هستند.

این افراد اصلا دوست صمیمی و نزدیک ندارند و دوست معمولی هم بسیار کم دارند که آن هم به‌واسطه اجبار است و با اعضای خانواده نیز ارتباط سطحی برقرار می‌کنند. میل جنسی ندارند و حتی اگر ازدواج کنند در حد تکلیف و یک نوع فعالیت به آن می‌نگرند، نه اینکه به معنی واقعی از آن لذت ببرند. آنها نسبت به انتقاد یا تعریف تقریبا بی‌تفاوت هستند و واکنشی نشان نمی‌دهند

از نظر احساسی به معنی واقعی بی‌روح و بی‌احساس هستند. گفتار و حرکاتی یکنواخت و آرام دارند و تقریبا نمی‌توان دریافت در هر لحظه چه احساسی دارند. یخ و بی‌روح هستند و هیجان و احساساتی از خود بروز نمی‌دهند. در بسیاری از زمان‌ها در رویا و خیال به سر می‌برند و به همین دلیل حتی در روابط ساده نیز ناشیانه عمل می‌کنند.

این افراد از بعد بی‌ثباتی احساسی و عدم پذیرندگی در سطح بالا و از نظر برونگرایی، سازگاری و تعهدپذیری در سطح پایینی قرار دارند. رفتار و گفتار این افراد مانند آدم آهنی است و مولفه‌های هیجانی و احساسی ندارند و از آنجا که نسبت به محرک‌های اجتماعی بی‌تفاوت و کرخت هستند، حتی با از دست دادن فرد مورد علاقه‌شان، خیلی دلمرده و افسرده نمی‌شوند.

این اختلال در مردان بیشتر است یا زنان؟

شیوع شخصیت اسکیزوئید کمتر از 1درصد افراد جامعه و در مردان شایع‌تر از زنان است. مانند سایر اختلالات شخصیتی علت خاصی برای آن شناخته نشده، ولی هر دو عامل ژنتیکی (سابقه خانوادگی) و محیطی (خانواده ناامن و بدون گرمی و صمیمیت و محبت) در آن نقش ایفا می‌کنند. این افراد از زندگی خود راضی هستند و کمتر به مشاور مراجعه می‌کنند بنابراین این کار باید از طرف خانواده فرد انجام گیرد. اختلال معمولا اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود.
تفاوت شخصیت اسکیزوئید با شخصیت اجتنابی چیست؟
شخصیت اجتنابی خواهان برقراری روابط با دیگران است، اما به‌دلیل ترس از طرد شدن و عدم پذیرش از طرف دیگران از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می‌کند، اما شخصیت اسکیزوئید اصولا به برقراری روابط علاقه‌ای ندارد و به تنهایی تمایل دارد.

وجه تمایز اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوفرنی چیست؟

اختلال شخصیت اسکیزوئید به‌راحتی با تشخیص اسکیزوفرنی اشتباه گرفته می‌شود. اسکیزوفرنی بیماری روانی شدیدی است که در آن فرد مبتلا ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهد و نوعی جنون محسوب می‌شود، در حالی که افراد مبتلا به اختلال شخصیت نوع اسکیزوئید نیز ممکن است دچار دوره‌های کوتاهی از جنون همراه با توهمات و پندار غلط شوند که طول مدت زیاد یا شدت زیاد مانند آنچه در اسکیزوفرنی دیده می‌شود را ندارند.

دیگر کلید تشخیصی این اختلال و تفاوت آن با اسکیزوفرنی این است که افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به تفاوت میان واقعیت و افکار تحریف‌شده آگاه هستند، ولی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب تحت‌تاثیر توهمات خود قرار می‌گیرند. با وجود این تفاوت‌ها، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌توانند با درمان‌هایی که برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی گذاشته می‌شود، بهبود یابند و از آنها استفاده کنند.
مبتلایان اختلال شخصیت اسکیزویید افراد منزوی هستند که با هیچکس رابطه ندارند یا روابط انها بسیار محدود است.
انها هیجانات عادی نشان نمیدهند و از فعاليت های مختلف لذت روحی یا فیزیکی زیادی نمیبرند.
اسکیزویید ها ترجیح میدهند بیشترین وقت خود را تنها باشند و به مشاغل و تفریحاتی بپردازند که ملزم ب تمایل با دیگران نباشند.
این افراد اگر تماس اجتماعی نسبتاً اندکی داشته باشند میتوانند در شغل های خود موفق و موثر باشند با این حال ترجیح میدهند از دیگران دور باشند و شغل های انفرادی پیشه کنند.
نه تحسین و نه ایرادگیری انها را تحت تاثیر قرار نمی دهد و فعاليت های فکری و مکانیکی مثل بازی های ریاضی یا کامپیوتری را به تجربه های زندگی ترجیح میدهند.
بعضی روانشناسان بالینی اعتقاد دارند که بین سمپتوم های اوتیسم و اختلال شخصیت اسکیزویید رابطه وجود دارد.
برای مثال بی تفاوتی هیجانی و تمایل ب انزوا و عدم مراوده ی اجتماعی به سمپتوم های اوتیسم شبیه است و بعضی شواهد نشان میدهد که بین اوتیسم و اختلال شخصیت اسکیزویید ممکن است رابطه ژنتیک وجود داشته باشد.
اصطلاع اسکیزویید اندکی قدیمی است:اویگن بلولر در سال 1924 از این کلمه برای توصیف کسانی استفاده کرد که تمایل دارند به درون خود مراجعه کنند و از نیای بیرون روی گردان هستند.

نوشته شده توسط کیوان قهقایی