اشتباهات کودکان و برخورد با آن ها

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین، نحوه برخورد با اشتباهات کودک است. کودکان با رفتارهای اشتباه خود بزرگ می‌شوند و شخصیت خود را شکل می‌دهند. همچنین کودکان با اشتباه کردن، رفتارهای درست را یاد می‌گیرند اما رفتارهای والدین در این زمینه بسیار مهم و تاثیر گذار است و موجب یادگیری درست یا غلط در کودک می‌شود.

رفتارهای غلط، آسیب‌های جدی بر شخصیت کودک وارد می‌کند که یکی از آن‌ها کمبود اعتماد به نفس است. برخورد با اشتباهات کودکان، اصولی دارد که با رعایت آن‌ها می‌توانید به بهترین نحو به کودک خود پاسخ دهید و او را تربیت کنید. در ادامه مقاله به بررسی کامل برخورد با اشتباهات کودکان می‌پردازیم.

اشتباه کردن یک امر معمول و عادی برای رشد و پرورش کودکان است. هیچ کودکی نیست که کارهایش را مطابق انتظار والدین انجام دهد و همه آن‌ها اشتباهاتی انجام می‌دهند. اما آنچه که اهمیت دارد، نحوه برخورد والدین با اینگونه اشتباهات است چرا که باعث عبرت آموزی و تغییر رفتار صحیح کودکان می‌شود.

مغز کودکان پیام‌های منفی را درک نمی‌کند. مثلا وقتی که به کودک می‌گویید “جیغ نزن” به ندرت حرف گوش می‌دهد و ممکن است احساس کنید که با شما لجبازی می‌کند. در حالی که این طور نیست و لازم است که نحوه بیان خود را تغییر دهید. مثلا می‌توانید در برخورد با جیغ زدن کودک از جمله “لطفا آروم تر صحبت کن” استفاده کنید.

تنبیه و فریاد زدن ممنوع

فریاد زدن بر سر کودک به اندازه تنبیه بدنی و کتک زدن مخرب است و آسیب جدی بر شخصیت و اعتماد به نفس کودک می‌زند. این کار تاثیر آن چنانی نیز ندارد و حتی والدین نیز متوجه می‌شوند که داد زدن نتیجه معکوس می‌دهد و کودک توجه چندانی به آن نمی‌کند. کودکانی که در مقابل اشتباهات کوچک تنبیه می‌شوند دچار کمبود اعتماد به نفس می‌شوند و و با احساس گناه و سرزنش، رشد پیدا می‌کنند.

در این زمینه می‌توانید به مقاله‌ تنبیه در تربیت اسلامی مراجعه کنید.

نحوه صحیح برخورد با اشتباهات کودک

اشتباه در کودکان یک امر عادی است و آنها بدون اشتباه کردن، بزرگ نمی‌شوند و یاد نمی‌گیرند. برخورد با اشتباهات کودک، اصولی دارد که با رعایت آن‌ها می‌توان اشتباهات کودکان را به درستی تصحیح کرد و گامی بزرگ در جهت تربیت صحیح کودک برداشت. این اصول موارد زیر را در بر می‌گیرد.

داد نزدن

بهتر است که قدرت خود را از طریق تحکم صدایتان به کودک نشان دهید و از فریاد کشیدن خودداری کنید چرا که فریاد کشیدن علاوه بر تاثیرات منفی باعث بی توجهی کودک نیز می‌شود. محکم و با قدرت صحبت کنید اما هرگز فریاد نکشید. همچنین در هنگام برخورد با اشتباه، بهتر است که خم شوید تا به قد کودک برسید. بالای سر کودک نایستید چرا که ترکیب بلندی قد و محکمی صدایتان برای او ترسناک است.

برخورد با کودک به اندازه اشتباهش

دقت داشته باشید که متناسب با اشتباه کودک به او پاسخ دهید. مثلا اگر اشتباه کودک این است که روی تخت می‌پرد، نیازی نیست که به سختی با او دعوا کنید. تنها یک تذکر کوچک برای این اشتباه کافی است. برخوردهای بزرگ و جدی باعث می‌شود که کودک در مقابل آن‌ها مقاوم شود و زمانی که لازم است تا با جدیدت با او برخورد شود، فایده‌ای نداشته باشد.

تشکر از کودک

زمانی که کودک به حرف شما گوش می‌دهد و کار خود را متوقف می‌کند، از او تشکر کنید. به این صورت متوجه می‌شود که کار درست نیز به اندازه کار اشتباه پیامد دارد و از انجام آن لذت می‌برد. همچنین تشکر از کودک باعث افزایش اعتماد به نفس او می‌شود.

خودداری از هشدارهای متعدد

اگر کودک به حرف شما گوش نداد و کار خود را تکرار کرد، هشدارهای خود را تکرار نکنید چرا که بسیاری از کودکان دوست ندارند مورد امر و نهی واقع شود و پس از مدت کوتاهی از شنیدن هشدار، کار خود را متوقف می‌کنند. در صورتی که شما هشدار خود را ادامه دهید، کودک نیز از انجام کار خود دست نمی‌کشد و شما نیز لحظه به لحظه عصبی تر می‌شوید.

پذیرفتن عذرخواهی کودک

زمانی که کودک پس از کار اشتباه خود از شما عذرخواهی کرد، عذرخواهی او را بپذیرید و موضوع را تمام کنید. ممکن است فکر کنید که با نبخشیدن، او را بیشتر تنبیه می‌کنید و باعث می‌شود که از کار اشتباه خود بیشتر عبرت بگیرد. اما این کار به غرور کودک لطمه می‌زد و به تدریج باعث فراری شدن کودک از عذرخواهی می‌شود و احساس می‌کند که عذرخواهی کردن هیچ فایده ای نخواهد داشت.

قبول اشتباهات کودک

توجه داشته باشید که به هیچ وجه اشتباهات کودک را بر گردن دیگران نیندازید. مثلا نگویید که “نه پسر من نبود و پسر همسایه این کار را انجام داد” ممکن است که شما به دلیل محافظت از کودک خود یا آرام کردن او از این عبارات استفاده کنید اما توجه داشته باشید که این برخورد باعث می‌شود کودک مسئولیت پذیر نشود و هیچ گاه نتواند مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرد.

سخن آخر

به طور معمول، والدین زمانی ناراحت و عصبی می‌شوند که احساس کنند کودک شان رفتار بی ادبانه‌ای انجام داده و بی احترامی کرده است و یا زمانی که کاری مطابق با میل آن‌ها انجام نداده باشد. در این زمان‌ها باید با خود این طور فکر کنید که کودک شما هنوز رشد پیدا نکرده است و کارهایش از سر بی ادبی نیست و قصد ندارد که شما را خجالت زده کند. دلیل این کارها این است که مغزش به طور کافی رشد پیدا نکرده است. با این طور فکر کردن، می‌توانید انتظار خود را پایین بیاورید و کمتر عصبی شوید. همچنین کمک گرفتن از مشاوره کودک به شما کمک می‌کند که سبک های فرزند پروری را بیاموزید و نحوه تربیت بهتری را برای خود انتخاب کنید.

سوالات متداول

1. بهترین شیوه برخورد با اشتباهات کودک چیست؟

والدین لازم است از هرگونه تنبیه بدنی و فریاد زدن بر سر کودک خودداری کنند. توجه کنید که رفتار شما باید با توجه به نوع رفتار اشتباه کودک باشد. سعی کنید یک ارتباط عاطفی قوی میان خود و فرزندتان شکل دهید تا کودک نیز حرف شنوی بیشتری از شما داشته باشد. در صورتی که کودک اشتباه خود را پذیرفت شما نیز رفتار درستی را با کودک داشته باشید. علاوه بر این کمک گرفتن از یک مشاوره کودک در راستای برخورد صحیح با اشتباهات کودک کمک کننده است.