مکانیسم انکار

مکانیسم انکار

انکار یکی از انواع مکانیسم‌های دفاعی می‌باشد که زیگموند فروید پدر علم روان شناسی اولین بار به طور مفصل در نظریه خود به توضیح در مورد آن‌ها پرداخت. فروید معتقد بود عواملی که اضطراب را تشدید می‌کند، تهدیدی برای ایگو یا همان خود به حساب می‌آید. به همین جهت به روی مکانیسم‌های دفاعی اثر گذاشته تا بتواند تنش‌هایی که در محیط پیرامون وجود دارد را مدیریت کند.

در این میان انکار به هرگونه مقاومت در برابر پذیرش واقعیت یا هر اتفاق ناخوشایند گفته می‌شود. ما در ادامه در خصوص این مکانیسم دفاعی، تعریف و عملکرد آن توضیحات بیشتری را به شما کاربران وب سایت آموزشی و پژوهشی رابینیا گردآوری کرده‌ایم همراه ما تا انتها باشید.

مکانیسم دفاعی چیست؟

بر اساس تعریف فروید مکانیسم‌های دفاعی به رفتارهایی گفته می‌شوند که فرد را از افکار، احساسات و رویدادهای ناخوشایند جدا می‌کنند، به طوری که فرد به کمک آن‌ها می‌تواند اضطراب‌های خود را فرو بنشاند و از هیجان‌های آزارنده‌ای نظیر شرم و احساس گناه فاصله بگیرد.

برای اینکه مکانیسم دفاعی بهتر درک شود باید با ساختارهای روانی مطرح شده در نظریه روان کاوی آشنا شوید. فروید ساختار روانی انسان را به 3 قسمت اید، ایگو و سوپر ایگو تقسیم بندی کرد.

او معتقد است که ایگو بین خواسته‌های نامعقول اید و فشارهای اخلاقی سوپر ایگو میانجی گری می‌کند و در نتیجه سلامت روان فرد به کیفیت عملکرد ایگو بستگی دارد. مکانیسم‌های دفاعی در حالت معمول از ایگو در برابر فروپاشی محافظت می‌کنند اما استفاده مکرر و افراطی از آن‌ها نیز می‌تواند منجر به بروز مشکلات روان شناختی شود.

مکانیسم دفاعی انکار چیست؟

یکی از انواع مکانیسم‌های دفاعی، مکانیسم انکار است که برای اولین بار در نظریه روان‌کاوی فروید مطرح شد. به واکنشی که طی آن فرد به طریقی از پذیرفتن یک واقعیت دردناک یا رویدادی آزاردهنده سر باز می‌زند مکانیسم دفاعی انکار گفته می‌شود. به عبارت دیگر فرد در این موقعیت حوادث ناخوشایند را از ذهن خود بیرون نگه می‌دارد و تلاش می‌کند تا از مواجهه با آن‌ها اجتناب کند.

مثلا چنین واکنشی در افرادی که عزیزی را از دست داده‌اند نسبت به دیگر موقعیت‌ها بیشتر است. در واقع انکار زمانی رخ می‌دهد که که فرد وان رویارویی با حقیقت را نداشته باشد. در نتیجه او از طریق این واکنش تلاش می‌کند تا از تجربه احساسات شدید غم، اندوه، خشم، اضطراب و احساس گناه دوری کند.

ارتباط واکنش دفاعی انکار با سرکوب

از مکانیسم‌های رایج و ابتدایی که در همه افراد وجود دارد می‌توان له انکار و سرکوب اشاره کرد. طبق نظر روانکاوان، این مکانیسم‌های دفاعی با یکدیگر بیش از همه ارتباط دارند. بعضی اوقات واکنش‌های مربوط به هرکدام را از یکدیگر به سختی می‌توان تشخیص داد، چرا که در مکانیسم سرکوب فرد سعی می‌کند از فکر کردن و مواجهه با رویداد ناخوشایند دوری کند و در انکار نیز با نپذیرفتن واقعیت‌های موجود سعی در اجتناب از آن‌ها دارد. از این رو می‌فهمید که انکار و سرکوب بسیار به هم شباهت دارند و در بسیاری از مواقع هردو باهم رخ می‌دهند.

نحوه ابراز مکانیسم انکار

از دیدگاه روانکاوانی نظیر آنا فروید (دختر زیگموند فروید) مکانیسم دفاعی انکار می‌تواند به 4 روش خود را بروز دهد:

1. در روش اول فرد به انکار واقعیت دست می‌زند یعنی آنچه در واقعیت رخ داده را انکار می‌کند و به گونه‌ای رفتار می‌نماید که انگار اصلا آن‌ها را ندیده است.
2. در روش دوم فرد برای فرار از آنچه در دنیای واقعی وجود دارد به دنیای خیال روی می‌آورد و با خیال پردازی سعی می‌کند حقایق دلخواه خود را بیافریند.
3. در روش بعدی فرد به جای توجه به رویدادها تنها به کلمات توجه می‌کند. برای مثال ممکن است زنی با شواهد گوناگون مشاهده نماید که همسرش به او خیانت کرده است اما تنها به گفته‌های او در مورد وفاداری توجه کند و تمامی شواهد واضح را انکار نماید.
4. در روش آخر که به آن انکار در عمل می‌گویند فرد می‌کوشد با انجام اعمالی متضاد، واقعیت موجود را نادیده گرفته و به هر نحوی آن را تغییر دهد حتی اگر هیچ راهی برای تغییر آن وجود نداشته باشد.