انواع مواد توهم زا
مواد توهم زا از انواع مواد مخدر به حسای می‌آیند که باعث تحریف عمیق در ادراک واقعیت می‌شوند، این مواد در جامعه با نام روانگردان نیز شناخته می‌شود. از گذشته تا کنون به دلیل حالات عجیب و متفاوتی که ایجاد می‌کند، بسیاری از افراد به مصرف آنها علاقه دارند. تا به امروز وابستگی جسمی و علائم ترک این مواد گزارش نشده ولی از لحاظ روانی فرد را به شدت تحت تاثیرات روانی قرار می‌دهد. تغییرات به وجود آمده در رفتار با گذشت مدت زمان طولانی قابل مشاهده است. اکثر افرادی که در دام اعتیاد مواد توهم زا قرار می‌گیرند، فقط از روی کنجکاوی اقدام به مصرف می‌کنند و پس از مشاهده حالات به وجود آمده و کسب تجربه جدید نمی‌توانند از این مواد دست کشیده و گرفتار می‌شوند. ما در سایت رابینیا به معرفی انواع مواد توهم‌زا می‌پردازیم همراه ما باشید:
انواع و اشکال مواد توهم زا
از جمله مهمترین مواد توهم زا می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
1. دکسترومتورفان
دکسترومتورفان نوعی داروی ضد سرفه است که در طبقه بندی داروشناختی در دسته آگونیست‌های گیرنده اپیوئید قرار می‌گیرد. این دارو از جمله مواردی است که متاسفانه به دلیل داشتن ساختار مشابه با مواد مخدر می‌تواند از سوی افراد مورد سوءمصرف قرار بگیرد. خوردن دکسترومتورفان در مقادیر زیاد، بدون توجه به تجویز پزشک می‌تواند منجر به بروز علائم ناخوشایندی نظیر گیجی، توهم، ضعف تنفس و گشاد شدن مردمک چشم شود. همچنین در موارد حاد افرادی که دچار اوردوز با دکسترومتورفان می‌شوند در معرض خطر تشنج، کاهش هشیاری و کما نیز قرار می‌گیرند.
2. گل یا ماریجوانا
ماده مخدر گل از گیاهی به نام شاهدانه به دست می‌آید. THC ماده شیمایی اصلی در ماده مخدر گل یا ماریجوانا است که باعث تحریک مغز مصرف کننده می‌شود. ماده مخدر گل در فرد احساس سرخوشی و نشئگی، افزایش میل جنسی، شهوت و آگاهی بیشتر از محرک‌های درونی و بیرونی ایجاد می‌کند. افراد آن را بیشتر به شکل سیگار در آورده و دود آن را به داخل ریه‌ها می‌کشند. لازم به ذکر است که گل در اصل در دسته کانابیس‌ها قرار دارد، ولی به دلیل مشابهت اثرات آن با مواد توهم زا ما در این بلاگ به آن اشاره کردیم.
3. قارچ (ماشروم)
سیلوسین ماده‌ای است که در برخی قارچ‌ها یافت می‌شود. جهت مصرف، قارچ را دم می‌کنند یا با غذایی دیگر ترکیب می‌نمایند. مصرف قارچ مانند LSD باعث می‌شود عملکرد سیستم خودمختار بدن، بازتاب حرکتی، رفتار و ادراک در شخص تغییر کند. همچنین ممکن است توهمات و تغییر درک زمان و ناتوانی در تشخیص دادن خیال از واقعیت نیز رخ دهد.
4. مسکالین
از دسته مواد توهم زاست که از گیاه کاکتوس به نام پیوت استخراج می‌شود. از عوارض مصرف این ماده علاوه بر توهم می‌توان به گسست از واقعیت، هذیان و گیجی و منگی اشاره کرد. افراد معمولا پس از مصرف مسکالین ادعا دارند که در حالتی رویاگونه قرار می‌گیرند و احساس سرخوشی و لذت مفرطی را تجربه می‌نمایند. همین مسئله آنها را نسبت به تجربه مجدد این مواد ترغیب می‌کند که در نهایت به شکل گیری اعتیاد می‌انجامد. مسکالین همانند سایر مواد توهم زا باعث بروز مشکلات جسمانی خاصی در افراد مصرف کننده ایجاد می‌کند، مثل: گشادی مردمک چشم، ناهماهنگی حرکت، بالا رفتن ضربان قلب، عرق سرد، سردرد، تهوع و استفراغ.
5. حشیش
از دیگر مواد توم زا که توانایی بالایی در ایجاد توهم دارد حشیش است. این ماده از صمغ گیاه شاهدانه تهیه شده که عوارض کوتاه و بلند مدتی را برای فرد به وجود می‌آورد. در صورت مصرف حشیش آن هم تنها برای مدت 6 هفته، عوارض آن تا دو سال همراه شما خواهد بود. این ماده عملکرد شناختی و ادراکی را دچار اختلال می‌کند و مشکلات جسمی گوناگونی را برای فرد به دنبال خواهد داشت.
6. قرص X
ماده شیمیایی موجود در اکستازی یا همان قرص X شبیه به مسکالین و متامفتامین است. در اثر مصرف، فرد احساس زیاد از انرژی، سرخوشی، صمیمیت هیجانی، تحریف در درک زمان و تجربیات لامسه‌ای غیر عادی را تجربه می‌کند. انتقال دهنده عصبی اصلی در این ماده سروتونین می‌باشد که با تاثیر بر سیستم پاداش مغز اثر می‌گذارد. در اکثر موارد این ماده به شکل قرص و کپسول مصرف می‌شود. مصرف این قرص بی آبی شدید را به همراه دارد که ممکن است مصرف کننده با یکبار مصرف به کام مرگ کشیده شود.
7. کتامین
کتامین نوعی ماده هوشبر استنشاقی است که اثرات ضد افسردگی بسیار قوی دارد. در واقع این دارو می‌تواند باعث ایجاد سرخوشی کاذب شود و در صورتی که به صورت وریدی تزریق گردد اثرات آن تا یک هفته باقی خواهد ماند. به دلیل عوارض جانبی بسیاری که در پی مصرف کتامین ایجاد می‌شود استفاده از آن غیر قانونی است. از جمله مهم ترین عوارض کتامین می‌توان به ناتوانی در تشخیص واقعیت از خیال و تجربه توهم و فراموشی اشاره کرد.
8. LSD
اسید لیسرجیک دی اتیلامید (ال اس دی) بیشتر به صورت قرص و کپسول و گاهی به صورت مایع می‌باشد. بعد از مصرف فرد در احساسات و هیجاناتش تغییرات شدیدی را متوجه می‌شود که در هر لحظه احساسات متفاوتی را تجربه می‌کند یا همچنین، به سرعت از هیجانی به هیجان دیگر تغییر حالت دهد. مصرف زیاد ان ماده هذیان و توهم دیداری را به دنبال دارد. زمانی که فرد ال اس دی مصرف می‌کند، بدن او نسبت به مصرف ال اس دی بعد از مدتی دچار تحمل می‌شود یعنی فرد برای رسیدن به حالت نشئگی باید میزان مصرف خود را بالا ببرد. این افزایش در مصرف می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به طوری که بر عملکرد بدن تاثیر گذاشته و باعث افزایش دمای بدن، فشار خون و ضربان قلب، عرق کردن، از دست دادن اشتها، خشکی دهان، بی خوابی و رعشه می‌شود. با مصرف هرچه بیشتر احتمال اوردوز نیز بالا می‌رود.
9. PCP
فن سایکلیدین یا پی سی پی به عنوان داروی بی حسی تولید شد و به صورت وریدی مورد استفاده قرار می‌گرفت اما امروزه مصرف پزشکی ندارد چرا که این دارو عوارض بسیاری دارد و بیماران را دچار بی قراری، هذیان، و تحریک پذیری می‌کند. این ماده در بازار به شکل کپسول، قرص و یا به شکل گرد سفید رنگ عرضه می‌شود. پی سی پی به صورت دود کردن مصرف شده و از مواد اعتیادآور و وابستگی را به دنبال دارد. با مصرف پی سی پی فرد احساس جدایی از محیط و جدا شدن از خویشتن را تجربه می‌کند.
مواد توهم زا و روش‌های مصرف آنها
بیشتر مواد توهم زا به شکل پودر و یا قرص بین مصرف کنندگان ارائه می‌شود. مواد قرصی به صورت خوراکی و مواد پودری از راه استنشاقی و از راه بینی مصرف می‌شود. زمانی که مصرف از طریق بینی باشد به دلیل اینکه به سرعت به مغز وارد می‌شود، تاثیر سریع تری گذاشته و بسیار مخرب است. همینطور مصرف هم زمان این مواد با سایر داروهای روانگردان می‌تواند منجر به ایجاد تاثیرات مضاعفی شده و مشکلات رفتاری و جسمانی خطرناک تری را ایجاد نماید.
علل گرایش به مصرف مواد توهم زا
یکی از دلایلی که افراد تمایل دارند تا از این مواد استفاده کنند این است که به دنبال هیجان طلبی و جویای تنوع هستند. در واقع بسیاری از افرادی که درگیر اعتیاد به توهم زاها می‌شوند در ابتدا نسبت به آثار ناشی از مصرف آنها کنجکاو هستند و می‌خواهند حالات روانی خاص ناشی از آنها را تجربه نمایند. نداشتن آگاهی از عوارض مواد توهم زا باعث می‌شود تا فرد به سمت این مواد گرایش پیدا می‌کنند. حقیقتا عقاید غلطی وجود دارند که تاکید می‌کنند این مواد روانگردان اعتیاد آور نبوده و می‌توانند باعث بروز آثار مثبتی نظیر افزایش خلاقیت شوند. همین عقاید غلط در بسیاری از موارد مسئول اعتیاد به مواد توهم زا و گرایش نسبت به آنها هستند.
عوارض و پیامدها
افرادی که تحت تاثیر مواد توهم زا قرار دارند از نظر رفتاری دچار تغییرات گسترده‌ای می‌شوند. آنها در این شرایط نمی‌توانند بین واقعیت و خیال تمایزی قائل شوند. از همین رو ممکن است با موجوداتی خیالی صحبت کنند و به گونه‌ای رفتار نمایند که انگار افرادی را در پیرامون خود می‌بینند و یا صداهایی را می‌شنوند. همچنین آنها اغلب رفتارهای تکانشی یا بدون تامل زیادی از خود نشان می‌دهند و بیشتر تحت تاثیر هیجانات شدید خود عمل می‌کنند. علاوه بر تغییرات رفتاری وجود برخی علائم ظاهری نیز می‌تواند به تشخیص مصرف مواد توهم زا در افراد کمک نماید. از جمله این علائم می‌توان به گشادی بیش از حد مردمک چشم‌ها، تعریق زیاد، تنفس سریع، بالا بودن ضربان قلب، افزایش دمای بدن، تعریق زیاد و بروز علائم اضطراب و استرس شدید و بروز علائم مشابه اسکیزوفرنی، کاهش وزن و افسردگی اشاره کرد.
بازگشت
همانگونه که در ابتدا اشاره کردیم، مواد توهم زا وابستگی جسمی به وجود نمی‌آورد ولی سلامت روان را به شدت درگیر می‌کند. ممکن است این آثار مخربی به اندازه ای باشد که فرد به بهبودی دست پیدا نکند و اما بازگشت که در اثر مصرف بیشتر مواد توهم زا ایجاد می‌شود، حالتی است که مدت‌ها پس از مصرف ماده ایجاد می‌شود و دقیقا اثرات بعد از مصرف توهم را برای شخص به صورت ناگهانی به وجود می‌آورد. این حالات که بسیار آزار دهنده هستند ممکن است بسیار کوتاه باشند و یا بیشتر از چند دقیقه طول بکشد. به هیمن خاطر برای رهایی فرد از این مشکلات لازم است که فرآیند ترک و درمان هرچه سریع تر آغاز شود.
ترک و درمان مواد توهم زا
جوانان باید از خطرات و عوارض مصرف این دارو آگاه باشند و خانواده‌ها با در نظر گرفتن این موارد می‌توانند جوانان خود را از گرفتار شدن به توهم زاها دور نگه دارند. از آنجا که زیربنای اصلی استفاده از این مواد کنجکاوی و کسب هیجان است می‌توان با شناسایی علل و خواسته‌های افراد مصرف کننده به آنها در ترک و پرهیز از این مواد یاری رساند. همچنین مشاوره روانشناسی برای کمک به فرد برای ترمیم آسیب‌های روانی ناشی از مصرف مواد توهم زا ضرورت دارد.
