تفاوت مشاوره و روان درمانی
شما هم ممکن است کلمات مشاوره و روان درمانی را زیاد شنیده باشید. هرکدام از این کلمات معنا و مفهوم جداگانه‌ای دارند که در بعضی موارد درست به کار برده نمی‌شود. اصطلاح مشاوره و روان‌درمانی ممکن است در بعضی مواقع به جای یکدیگر استفاده شوند.
بهتر است بدانید مشاوره و روان‌درمانی از جهات مختلفی مانند برگزاری جلسات، اهداف، زمان و تعداد برگزاری جلسات با هم تفاوت‌هایی داشته باشند.
در ادامه به تفاوت‌های اصلی این دو اصطلاح می‌پردازیم. همراه ما در سایت آموزشی و پژوهشی رابینیا باشید.
مشاوره و روان درمانی چیست؟
روان درمانی یا همان درمان روان شناختی توسط یک درمانگر مجرب با هدف تغییر رفتار و یا بهبود در مشکلات و وضعیت فرد برگزار می‌شود. روان‌درمانی، روشی آگاهانه و عمدی است که فرد با کمک این فرایند می تواند مشکلاتش در رفتار، شخصیت، افکار و شناخت‌هایش را بهبود ببخشد.
در تعریفی از روان‌درمانی اشاره به فرایندی می‌شود که در آن به معالجه مشکلاتی با ماهیت عاطفی افراد پرداخته می شود و این فرایند با برقراری رابطه همدلانه مراجع و روان‌درمانگر انجام می‌پذیرد. درمانگر شخصی دوره دیده است که آگاهانه و هدفمند، وارد رابطه مراجع‌درمانگر می‌شود و هدفش تعدیل و کند کردن نشانه‌های آشفتگی و همچنین رشد و تعالی و ایجاد تغییرات مثبت در شخصیت مراجع است.
مراجع معمولا به دلایل مختلفی مثل افسردگی، وسواس، اضطراب‌های قطعی همانند اضطراب امتحان، انواع ترس و فوبیا، احساس غم و اندوه زیاد، کنترل خشم و مواردی مثل این ها به روان‌درمانگر مراجعه می کند و تحت درمان قرار می گیرد.
اما مشاوره یک رابطه دو طرفه که با هدف یادگیری ایجاد می شود. در این جریان، مشاور با داشتن مهارت‌‌ها و صلاحیت های علمی و حرفه‌ای، تلاش می کند که با روش‌هایی مطابق با نیازهای مراجع، به او کمک کند تا خودش را بیشتر بشناسد و آگاهی مورد نیازش را که از مشاور می‌گیرد، در زمینه هدف های معین خویش به طور مؤثر استفاده کند.
هدف از برگزاری جلسه مشاوره، پیشنهاد راهکار یا کمک به مراجع است و مراجع در انجام آن مختار است. جلسه مشاوره ممکن است یک جلسه بیشتر به طول نینجامد.
انواع روان‌درمانی
1. درمان شناختی رفتاری یا سی بی تی
در این نوع درمان، درمانگر به مراجع کمک می کند نگرش غير واقعی اش نسبت به خود، دنيا و آينده را بشناسد. پس از درمان شناختی رفتاری، مراجع الگوهای رفتاری و فکری جديدی پيدا می‌کند و درمانگر او را به سمت زندگی بهتر هدایت می کند.
2. درمان مراجع محور (متمرکز بر مراجع)
در این روش، درمانگر وظیفه دارد به حرف های مراجع گوش دهد و به او کمک کند تا احساساتش را بهتر و دقیق تر بشناسید.
3. نقش گذاری روانی یا پسیکودرام
اين نوع درمان برای بیان تعارضات پنهان مراجع کاربرد دارد. از فرد خواسته می‌شود که نقش اشخاص مختلف زندگی شان را بازی کنند و خود شان را به جای آن ها قرار دهند. اين روش به صورت گروهی یا دو نفره انجام می‌شود.
لازم است بدانید که روان‌درمانی ممکن است جلسات محدودی داشته باشد و یا طی سال های زیادی برگزار شود. اين مسئله به وسعت مشکلات شما بستگی دارد. مراجع بايد به طور جدی درباره این که چه مدت زمانی باید تحت درمان باشد، اطلاع داشته و تصميم بگيرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پسیکودرام کلیک کنید.
4. درمان روان پویشی
درمانگردر اين روش بدون استفاده از روانکاوی تعارضات ناهشیار مراجع را به قسمت هشیار آورده و به تعبیر و تفسیر آن می پردازد. در این نوع درمان، مراجع هر چه که به زبانش می‌آید را بیان و چیزی را سانسور نمی کند.
5. روانکاوی
در روانکاوی، هدف درمانگر یا روانکاو کشف تجربه‌ها و احساسات نیمه هشیاری که مربوط به دوره کودکی است می‌باشد. هدف روانکاوی، انتقال نیمه هشیار و ناهشیار به هشیار و درمان مشکلات است. در زمان روانکاوی، مراجع باید درمانگرش را هر هفته چهار بار يا بيشتر ملاقات کند. البته این روش، هزینه زیادی دارد و درمانی زمان بر است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تاریخچه روان درمانی وجودی کلیک کنید.
انواع مشاوره
مشاوره انواع مختلفی دارد که به شرح زیر هستند:
1. مشاوره فردی
مشاوره فردی از نظر نحوه برگزاری به سه دسته تقسیم می شود؛ مستقیم؛ غیر مستقیم و انتخابی.
2. مشاوره گروهی
در بین همه انواع مشاوره، مشاوره گروهی از اهمیت زیادی برخوردار است. مشاوره گروهی به چند دسته تقسیم می شود:
3. چند مشاور و یک مراجع
چند نفر مشاور وظیفه دارند در حل مشکل به یک مراجع کمک کنند. این نوع مشاوره اغلب در کارهای اداری، اجتماعی و سیاسی استفاده می‌شود. مشاوره های مدیران شرکت های مختلف یا رئیس‌جمهورها در امور کاری مهم جزء این دسته محسوب می‌شود.
4. یک مشاور و چند مراجع
در این نوع مشاوره، چند مراجع که دارای مشکل یا مسائل شبیه به هم هستند، توسط یک مشاور مورد مشاوره قرار می‌گیرند.
5. چند مشاور و چند مراجع
این نوع از انواع مشاوره، کاربرد کمتری دارد اما درباره مشکلات حاد اتفاق می افتد. برای مثال، وضعیتی را در نظر بگیرید که پدر، مادر و تعدادی از اعضای خانواده، در برابر ناسازگاری فرزند خود، از مجموعه‌ای از متخصصان روانی و تعلیم و تربیت کمک گرفته و نظر جمعی آنها را می خواهند. اعضای این گروه با هم مشورت می کنند تا برای سازگار کردن کودک به اعضای خانواده او کمک کنند.
اصلی‌ترین تفاوت‌های مشاوره و روان درمانی
- یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های مشاوره و روان‌درمانی، از جهت موضوع است. افرادی که تحصیلات در زمینه مشاوره و روانشناسی دارند می توانند مشاوره بدهند اما فقط کسانی که تحصیلاتی در زمینه روانشناسی دارند کار روان‌درمانی را می‌توانند انجام دهند.
- خدمات مشاوره اغلب در مدرسه ها و سازمان های تربیتی-اجتماعی داده می شود ولی معمولاً سروکار روان‌درمانی با مشکلات روانی است و این کار در بیمارستان ها انجام می شود.
- در روان‌درمانی برای ارزیابی و تشخیص معمولا از مصاحبه بالینی استفاده می کنند اما مشاور خیلی کمتر از تست و وسایل روان سنجی استفاده می کند.
- مشاوره درباره مسائل عادی است و روان‌درمانی درباره مسائل غیرعادی، مرضی، درگیری‌ها و ناسازگاری‌های شخصیتی و به صورت عمیق توجه دارد.
- مشاوره بیشتر از روان‌درمانی، سعی در شناخت مراجع دارد و بر خلاف روان درمانی، تعارضات عاطفی شدید را کمتر مورد بررسی قرار می دهد.
- روان‌درمانی در پی دستیابی به هدف های بازسازی می‌باشد اما مشاوره در تلاش برای رسیدن به هدف‌های بازپروری است.
- در مشاوره، مسائل هشیار مراجع مورد بررسی قرار می گیرید اما در روان‌درمانی، به ناهشیار مراجع توجه می شود.
- کمک‌های خلاقانه، در حیطه کاری مشاوران است و درمان اختلال‌های روانی، حوزه کار روان‌درمانگر است.
- مشاوره درباره تصمیمات و آینده فرد می‌باشد ولی روان‌درمانی درباره تعارضات و گذشته مراجع است.
- هدف در مشاوره، پیش گیری است ولی هدف روان‌درمانی، درمان و معالجه است.
- مشاوره، تعداد جلسات و زمان صرف شده کمتری نسبت به روان‌درمانی دارد.
نکته نهایی
و در آخر باید گفت که هم مشاوره و هم روان درمانی در جهت افزایش سلامت روان انسان فعالیت می کنند. امروزه می توان گفت که اکثر افراد جامعه به استفاده از خدمات روانشناسی نیاز ضروری دارند.
توجه داشته باشید که تنها افراد مبتلا به اختلالات حاد روانی نباید از روانشناسان کمک بگیرند و افراد عادی و سالم نیز برای افزایش سلامت روحی و روانی خود باید از این خدمات بهره مند شوند.
اما امروزه افراد به دلیل درگیری های شغلی، زمان کافی برای شرکت در جلسات حضوری را ندارند و یا مشکلات اقتصادی این اجازه را به آن ها نمی دهد.
