داروهای ضد روان پریشی
آنتی سایکوتیک‌ها یا همان داروهای ضد روانپریشی توسط روانپزشک به منظور کاهش علائم سایکوز تجویز می‌شود، همچنین در درمان اختلالات روانی هم کابرد دارد. این داروها به دو دسته نسل اول و نسل دوم تقسیم می‌شود.
هر دو نوع این داروها به خوبی عمل می‌کنند، اما تاثیر آنها در شدت عوارض متفاوت است.داروهای نسل دوم در مقایسه با داروهای نسل اول از عوارض حرکتی، جنسی و عضلانی کمتری برخوردارند. تنها عارضه داروهای نسل دوم افزایش وزن است.
این داروها خاصیت درمانی ندارند و فقط علائم را کاهش می‌دهند. به دلیل عوارض گوناگون داروهای آنتی سایکوتیک در دراز مدت، بیمار از خوردن آنها امتناع کرده و نشانه‌های بیماری با شدت بیشتری عود می‌کند. بیماران دارای سایکوز (هذیان و توهم) علاوه بر دارو درمانی نیاز به روان درمانی و کسب مهارت‌هایی جهت حفظ کارکردهای خود در زندگی دارند.
انواع داروهای ضد روان پریشی
روانپریشی (سایکوز) وضعیتی است که در آن بیمار ارتباطش با واقعیت را از دست می‌دهد. این حالت اغلب شامل توهم و هذیان است. در زمانی که توهم تجربه می‌شود معمولا بیمار صداهایی می‌شنود که در واقعیت وجود ندارد؛ که به آن توهم شنیداری گفته می‌شود.
در حالی که هذیان‌های بیمار شامل باورها و احساساتی است که بر اساس واقعیت نبوده و اگر درباره این باورها با او صحبت کنید به شدت بر صحت آنها پافشاری خواهد کرد.
در درمان بیماری‌های شدید روانی و دیگر شرایط عاطفی از داروهای ضد روانپریشی استفاده می‌شود. در برخی روش‌های درمانی و یا درمان سکسکه و کاهش درد هم توسط پزشک تجویز می‌شوند.
داروهای ضد جنون بر انتقال دهنده‌های عصبی مانند دوپامین، نورآدرنالین و سروتونین در مغز تاثیر می‌گذارند. افزایش سطح این انتقال دهنده‌ها در مغز منجر به تغییرات شناختی می‌شود. تجویز دارو توسط روان پزشک به شکل قرص یا شربت صورت می‌گیرد و چند هفته زمان میبرد تا اثرات این داروها مشخص گردد.
تاثیرات دارو های ضد روان پریشی
اسکیزوفرنی و افسردگی به واسطه داروهای ضدروان‌پریشی درمان نمی‌شوند. ولی علائم را تا اندازه‌ای کاهش و کنترل می‌کنند. علائمی که در زیر آمده با این داروها کاهش پیدا می‌کند و باعث می‌شود تا فرد مشکلات زندگی خود را کاهش دهد.
- شیدایی (انرژی خیلی زیاد که در اختلال دو قطبی بیشتر مشاهده می‌شود)
- توهمات و هذیان‌ها مانند شنیدن صدا و یا هذیان شک و تردید
- اضطراب و آشفتگی جدی (احساس تهدید)
- گفتار نامفهوم و تفکر ناخودآگاه
- رفتار خشونت آمیز یا تهاجمی
- گیجی
استفاده از داروهای ضد روان پریشی در انواع بیماری ها
اگر چه اسم این داروها ضد روان پریشی است، اما تنها برای این اختلالات استفاده نمی‌شود و کاربرد گسترده‌ای در درمان انواع بیماری‌ها دارد. بعضی از بیماری‌هایی که در درمان آنها از داروهای ضد روان پریشی استفاده می‌شود شامل موارد زیر هستند.
- برخی از انواع اختلالات دوقطبی
- اسکیزوفرنی(جنون جوانی)
- اختلال اسکیزوافکتیو
- افسردگی حاد
بعضی از داروهای ضد روان پریش نیز ممکن است برای درمان اختلالات زیر استفاده شود.
- مشکلات جسمی مانند سکته‌های مداوم، مشکلات تعادل و حالت تهوع (احساس درد)
- اضطراب شدید (اما فقط در مقادیر بسیار کم)
- اختلال شخصیت مرزی
- رفتارهای تکانشگری
- مشکلات خواب
انواع داروهای ضد روان پریشی و عوارض آن ها
داروهای ضد روان پریشی به دو دسته نسل اول و دوم تقسیم می‌شوند.
داروهای نسل اول
1. هالوپریدول: این دارو بیشتر برای کاهش علائم اختلال اسکیزوفرنی، اختلال تورت و تیک‌های آوایی تجویز می‌شود و به صورت قطره، آمپول و قرص نیز موجود است. باید توجه داشته باشید که این دارو عوارض زیادی نیز با خود به همراه دارد.
2. پرفنازین: بیشترین تاثیرات پرفنازین بر قسمت هیپوتالاموس مغز است و برای بیماری‌هایی مثل اسکیزوفرنی، اسکیزو افکتیو و اختلال دو قطبی تجویز می‌شود. این دارو به صورت قرص و آمپول نیز وجود دارد.
3. تری فلوپرازین: به اشکال قرص و آمپول و برای کاهش علائم هذیان و توهم در اختلال اسکیزوفرنی و همچنین برای درمان اضطراب به کار می‌رود. توجه داشته باشید که مصرف طولانی مدت این دارو می‌تواند باعث اختلالات جدی مانند اختلال حرکتی شود.
همچنین سایر داروهای این نسل شامل داروهای دروپردیول، فلوفنازین، تیوریدازین، فلوپنتیکسول، پیموزایدتری، فلوپرازین، کلرپرومازین، تیوتیکسن و پرومتازین است. عوارض جانبی داروهای نسل اول شامل موارد زیر هستند.
- دیسکینزی (کندی حرکتی و حرکات غیر ارادی)
- تفکر، درک و احساس آهسته و کند
- خشکی مفاصل و لرزه در اندام‌ها
- اختلال در عملکرد جنسی
- بی قراری
داروهای نسل دوم
1. ریسپریدون: از جمله داروهای ضد روان پریشی نسل اول است که برای درمان اسکیزوفرنی در بزرگسالی و اوتیسم کودکی به شکل قرص و محلول خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نقش این دارو این است که به ایجاد تعادل روانی در افراد کمک می‌کند.
2. الانزاپین: الانزاپین تنها به صورت قرص مصرف می‌شود و برای درمان اختلالات روانی از جمله اسکیزوفرنی و دوقطبی کاربرد دارد. همچنین با این دارو در کنار سایر داروها می‌تواند به درمان افسردگی کمک کند.
3. آریپیپرازول: این دارو در درمان علائم بیماری‌های روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی نوع یک و اختلالات طیف اوتیسم مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دارو برای جلوگیری از تغییرات خلق و خو و ایجاد ثبات عاطفی نیز کاربرد دارد.
همچنین از دیگر داروهای نسل دوم می‌توان به بارنوتیل، زوتپین و کلوزاپین اشاره کرد. عوارض نسل دوم داروها به شرح زیر است.
- دیسکینزی خفیف که می‌تواند در سینه‌ها و پاها و همچنین چهره ظاهر شود.
- لرزش در اندام‌ها (هنگامی که دوزهای بالا مصرف می‌شود)
- خواب آلودگی و آرامش عمومی
- افزایش خطر ابتلا به دیابت
- اختلال عملکرد جنسی
- افزایش وزن
این نکته قابل ذکر است که این داروها عوارض جانبی دارند اما تحقیقات نشان داده اند که فواید مصرف آنها از عوارضشان بیشتر است. اغلب بیماران به دلیل مشکلات جنسی که با همسر خود دارند مصرف داروها را ترک می‌کنند، برای بر طرف کردن این قبیل مشکلات بهتر است زوجین مشاوره جنسی دریافت کنند.
مدت زمان مصرف دارو
شرایط بیمار به مدت زمان درمان بستگی دارد. مثلا در بیماران اسکیزوفرنی که فقط یک علائم دارند، به احتمال 25% ممکن است دوباره غیرعادی شود. پس دائما نمی‌شود از دارو استفاده کرد ولی در درمان اختلال دو قطبی که وضعیت بیمار دائمی است، درمان دارویی ادامه دارد.
اگر بیمار بدون تجویز پزشک داروی خود را قطع کند، نشانه‌ها دوباره بازمی‌گردند. بیمار پس از گذشت زمان فکر می‌کند که دیگر نیازی به مصرف دارو ندارد. داروها فقط علائم بیماری را می‌کاهند و برای آن که فرد در طولانی مدت عملکردی مطلوب داشته باشد؛ باید تحت نظر روانشناس و روانپزشک به صورت همزمان باشد.
