معرفی رشته روانشناسی خانواده (Family Psychology)
روانشناسی خانواده تخصصی در حوزه روانشناسی حرفه ای است که روی عواطف، افکار و رفتار افراد، روابط زوج ها و خانواده ها و محیط های بزرگ تری که فعالیت می کنند، تمرکز کرده است.
این شاخه از روانشناسی بر این باور است که پویایی خانواده، نقش حیاتی در عملکرد روانشناختی اعضای خانواده دارد.سابقه خانواده و محیط فعلی(بعنوان مثال فرهنگ قومی، جامعه، مدرسه، سیستم مراقبت بهداشتی و …)در روانشناسی برای خانواده مورد توجه قرار گرفته است.
روانشناسان تلاش می کنند تا موضوعاتی که توسط افراد بیان می شوند را از طریق شناخت زمینه هایی که این مسائل در آن توسعه پیدا کرده، درک کنند.
روانشناسی خانواده درمانی
خانواده درمانی نوعی از درمان است که به بررسی موضوعات خاصی که روی عملکرد و وضعیت سلامت یک خانواده اثر میگذارد می پردازد. در روانشناسی خانواده درمانی یکسری از اشخاص جای می گیرند که ممکن است با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کنند.که شامل زوجین،خانواده ها، گروه های کاری، گروه های اجتماعی مختلف و سیستم های سازمان یافته می باشد.
مشکلات بالینی که روانشناس های خانواده موظف هستند آنها را برطرف کند بصورت موردی در زیر بیان شده است.
- مسائل مربوط به رابطه بین زوج ها
- مشکلات مدرسه ای جوانان
- مشکلات رفتاری کودکان یا نوجوانان
- مشکل والدین
- چالش های مراقبتی یکی از اعضای خانواده که دچار مشکل جدی روانی یا مزمن در سلامتی است
- مشکلات مربوط به کار یک یا چند بزرگسال در خانواده
- مدیریت مشکل پیری یکی از اعضای خانواده یا بستگان
- مشکلات در روابط بین زیر مجموعه ی اعضای خانواده
- مشکلات در ارتباطات بین دو یا چند نفر
- اختلالات در روابط بدلیل سوء برداشت ها
- افسردگی
- بیش فعالی جوانان
- اختلالات رشد
- خیانت و خشونت شریک زندگی
- اختلالات دوقطبی
- سوء استفاده جنسی
هدف از خانواده درمانی چیست؟
برای اینکه دنیا نظم داشته باشد اول باید مردم را منظم کنیم.برای نظم بخشیدن به مردم ابتدا باید خانواده را مرتب کنیم و برای داشتن یک خانواده خوب هر فرد باید زندگی شخصی خودش را پرورش دهد.
بطور خلاصه، هدف از خانواده درمانی این است که برای بهبود مشکل روحی، عاطفی یا روانی که باعث شده یک خانواده ازهم بپاشد، با هم همکاری کنید.
روانشناس خانواده چه وظیفه ای دارد؟
روانشناس خانواده توانایی حل طیف گسترده ای از مسائل و همچنین مشکلات رابطه ای را دارد و محدود به دسته خاصی از مشکلات نیست. روانشناسان خانواده وظایف متنوعی را بر عهده دارند.
ارزیابی خانواده، زوج و خانواده درمانی، آموزش و پرورش، انجام تحقیقات در مورد زوجین و خانواده ها و سیاستهایی که خانواده ها را تحت تاثیر قرار می دهد از جمله کارهایی است که آنها انجام می دهند.
روانشناسان خانواده درباره مساله ای که بیمار با آن مواجه شده خوب فکر می کنند و آنرا با کمک خود مراجعه کننده حل می نمایند.
روانشناسی خانواده موفق
تحقیقاتی که در زمینه روانشناسی خانواده موفق صورت گرفته است نشان میدهد که در خانواده های مهربان، قدرشناس، و منسجم اعضای خانواده مرتب با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
آنها فرزندانی تربیت می کنند که خودشان خانواده های موفقی را تشکیل می دهند. البته نه اینکه آنها بدون مشکل باشند و هیچ چالشی در زندگی نداته باشند.
بسیاری از این خانواده های موفق، با مسائل مالی، سلامتی و … مواجه شده اند اما آنها با شرایط سازگاری دارند و به روشی سازنده بحران های پیش آمده را حل می
خانواده های قوی و سالم چه مشخصاتی دارند؟
روانشناسی برای خانواده یکسری ویژگی های ساختاری و رفتاری را برای خانواده های موفق مد نظر گرفته است. با وجود اینکه دیدگاه های مختلفی در این خصوص وجود دارد اما همه در مورد ابعاد اساسی یک خانواده سالم اتفاق نظر دارند.در این خانواده ها خصوصیات زیر وجود دارد:
- ارتباطات
- تشویق افراد
- ابراز قدردانی
- تعهد به خانواده
- جهت گیری مذهبی / معنوی
- پیوند اجتماعی
- توانایی سازگاری
- نقش های روشن
- زمان با هم بودن
همیشه گفته اند که جلوی ضرر و از هرجا بگیری منفعته بنابراین وقتی با مشکلات مختلفی در خانواده برخورد می کنید فکر نکنید که فقط شما اینطوری هستید و زندگی بقیه خیلی عالیه.
خیلی از این مسائل ممکن است سوء تفاهم باشد و براحتی حل شود اما برای مشکلات جدی تر بهتر است با مراجعه کردن به روانشناس خانواده و کمک گرفتن خیال خودتان را راحت کنید و با راهکارهایی که به شما ارائه می شود چالش ها را حل کرده و یک خانواده شاد و قوی را کنار هم نگه دارید.
چطور خانواده ای سالم و شاد داشته باشیم؟
همه ی ما میخواهیم که زندگی خانوادگی سالم و شادی داشته باشیم. هر خانواده ای متفاوت است چرا که هر فردی با فرد دیگر فرق دارد بنابراین شاید لازم باشد که متناسب با نیازها و خواسته هایی که دارید زندگی تان را به مسیر شاد و دوست داشتنی هدایت کنید.
در اینجا ۴ نکته را برای رسیدن به این خواسته بیان می کنیم:
از یکدیگر لذت ببرید
وقتی پدرمادر یا فرزندان وارد خانه می شوند باید با روی خوش از یکدیگر استقبال کنند. همه چیز به رفتارهای شما بستگی دارد اینکه از دیدن همدیگر خوشحال می شوید و از بودن کنار هم لذت می برید را با برخوردتان به همدیگر نشان دهید.
تمام مشکلات بیرون را پشت در بگذارید
وقتی وارد خانه می شوید مسائل کار و بیرون از خانه را وارد نکنید. همه چیز را رها کنید و با آغوش باز از همسر و فرزندانتان استقبال کنید.چیزی که به زندگی خانوادگی آسیب می زند خستگی است.
خستگی باعث اختلال در کار، روابط و … میشود و در نهایت کاری میکند که فرزندانتان بخواهند بیشتر وقتشان را با دوستان بگذارنند تا خانواده.
داستان های خوب و وقایع عالی روزتان را با هم به اشتراک بگذارید و مسائل منفی را دور بریزید.
سیستم سازی کنید
در خانواده باید هرکسی مسئولیتی داشته باشد و آنها را به نحو احسن انجام دهد.اینطوری مجبور نیستید که بار سنگینی به دوش بکشید و دچار استرس شوید. با اینکار اهمیت مسئولیت پذیری را هم به فرزندانتان می آموزید.
ارتباط موثر
شما باید راهی برای ارتباط با هرکدام از فرزندانتان پیدا کنید. بیشتر آنها را بشناسید ببینید از چه کارهایی لذت می برند؟ با چه کسانی رفت و آمد می کنند؟و…با این کار، آنها احساس راحتی بیشتری با شما خواهند داشت و رابطه تان نزدیکتر می شود.
بهتر است که جلسات خانوادگی بگذارید و دلنگرانی ها و خواسته های خود را مطرح کنید.ماهی یکبار جداگانه با فرزندانتان بیرون بروید.مادر و پسر، پدر و دختر و بالعکس.
ویژگی های یک روان شناس خانوده خوب
یک روان شناس خانواده خوب باید مهارتهای کلیدی مختلفی داشته باشد تا بتواند بصورت موثر به زوج ها کمک کند.
ارتباط
روان شناس خانواده باید از مهارت های ارتباطی قوی برخوردار باشد. آنها باید بدون اینکه قضاوت کنند به صحبت های اعضای خانواده گوش بدهند و در صورت لزوم برای کسب اطلاعات بیشتر سوالات مناسب را بپرسند.
روانشناس خانواده باید بستری را برای اعضای خانواده و مخصوصا آنهایی که خیلی تمایل به صحبت ندارند فراهم کند تا آنها بتوانند براحتی در مورد مشکلات صحبت کنند.
درک و همدلی
مسلما هر کدام از اعضا یک نقشی در ساختار خانواده ایفا می کنند و روان شناس باید به اندازه کافی فهیم باشد تا بتواند نظرات آنها را درک کند و خودش را از نظر ذهنی جای آنها بگذارد. مثلا اگر یکی سلطه گر باشد و دیگری صلح طلب روانشناس به آنها کمک می کند تا در کنار هم زندگی کنند.
حل تعارضات و مشکلات
هنگامی که مشکل مشخص شد روان شناس خانواده باید به طرفین کمک کند تا یک راه حل موثر پیدا کنند طوریکه به نفع کل خانواده باشد.او باید مهارت لازم را داشته باشد تا بتواند مزایا و معایب هر روش را توضیح دهد.
آموزش و رهبری
خانواده هایی که بدنبال روان شناس هستند اغلب برای حل و فصل مسائل سردرگم می شوند. روان شناس باید برای متقاعد کردن اعضا جهت انجام یکسری کارها مهارت رهبری داشته باشد و به انها آموزش دهد که الگوهای رفتاری منفی را اصلاح کنند.
روانشناسی بالینی خانواده
روانشناسی بالینی خانواده یک تخصص در روانشناسی حرفه ای است که بر احساسات، افکار و رفتار افراد، زوج ها و خانواده ها در روابط و در محیط های وسیع تری که در آن فعالیت دارند متمرکز است.
این یک تخصص است که بر اساس اصول تئوری سیستم ها بنا شده است و خانواده به عنوان اولین سیستمی است که هر فرد در آن شکل می گیرد.
مشکلات بالینی که روانشناسی خانواده به آنها می پردازد عبارتند از:
- مسائل مربوط به روابط بین افرادی که زوج هستند
- مشکلات تحصیلی نوجوانان و جوانان
- مشکلات رفتاری کودکان یا نوجوانان
- مشکل فرزند پروری
- چالش های مراقبت از یک عضو خانواده که مشکل جدی روانی یا مزمن سلامتی دارد
- مشکلات مربوط به کار افراد خانواده
- مدیریت مشکل پیری یکی از اعضای خانواده یا خویشاوندان
- مشکلات در روابط بین اعضای خانواده
- اختلالات روابط بر اساس تصورات نادرست
