اسکیزوفرنی

اسکیزوفرنی

روان‌گسیختگی،(اسکیزوفرنی یا شیزوفرنیبه انگلیسی: Schizophrenia یک بیماری روانی است که با رفتار و گفتار غیرعادی و کاهش توانایی درک واقعیت اختلال در واقعیت سنجی) نمایان می‌شود
ناتوانی در اندیشیدن، عاطفه ضعیف، انجام رفتارهای نامعقول و ناتوانی در درک واقعیت از ویژگی‌های بارز آن است. نشانه‌های دیگر ممکن است باورهای نادرست، آشفتگی اندیشه، شنیدن صداهایی که وجود ندارند، خوابگردی ، کاهش تعامل اجتماعی،کابوس های پی در پی، ابراز نکردن عاطفه و بی‌انگیزگی باشد. کسانی که دچار به اسکیزوفرنی اند اغلب دارای مشکلات بهداشت روان دیگری مانند اضطراب، افسردگی یا اختلالات مصرف مواد هستند. علائم معمولاً به تدریج بروز می‌یابد، در بزرگسالی شروع می‌شود و در بسیاری موارد هرگز برطرف نمی‌شود. (جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر نهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۱۸-۴)
عوامل محیطی و وراثتی در بروز اسکیزوفرنی دخیل اند .عوامل محیطی احتمالی شامل پرورش یافتن در شهر، استفاده از ماری‌جوآنا در دوران نوجوانی، برخی عفونتها، سن والدین فرد و تغذیه نامناسب در دوران بارداری است.عوامل ژنتیکی شامل انواع مختلف ژنتیکی رایج و نادر است. تشخیص مبتنی بر رفتار مشاهده شده، تجارب و گزارشهای مربوط به سایر افراد آشنا با فرد است. در هنگام تشخیص، فرهنگ فرد نیز باید در نظر گرفته شود. از سال ۲۰۱۳، هیچ آزمون عینی وجود ندارد.اسکیزوفرنی به معنای «شخصیت شکافته» یا اختلال تجزیه هویت نیست، شرایطی که اغلب با آن در ادراک عامه اشتباه گرفته می‌شود.
پایه اصلی درمان، داروهای ضد روانپریشی به همراه مشاوره، آموزش شغلی و توانبخشی اجتماعی است. هنوز روشن نیست که داروهای ضد روان پریشی معمول یا غیر معمول بهتر هستند. در کسانی که با سایر داروهای ضد روانپزشکی بهبود نمی‌یابند، ممکن است کلوزاپین تجویز شود. در شرایط جدی تر که خطر برای خود شخص و دیگران وجود دارد، ممکن است بستری شدن در بیمارستان لازم باشد، اگرچه اقامت در بیمارستان در حال حاضر کوتاه‌تر و کمتر از گذشته‌است.
حدود ۰٫۳ تا ۰٫۷ از مردم در طول زندگی خود تحت تأثیر اسکیزوفرنی قرار دارند.در سال ۲۰۱۳، حدود ۲۳٫۶ میلیون مورد در سطح جهان وجود داشته‌است.مردان بیشتر مبتلا می‌شوند و سن شروع آن در مردان به‌طور متوسط زودتر از زنان است.حدود ۲۰٪ از افراد سرانجام خوب عمل می‌کنند و تعداد معدودی نیز کاملاً بهبود می‌یابند.حدود ۵۰٪ دچار نقص مادام العمر هستند. مشکلات اجتماعی مانند بیکاری طولانی مدت، فقر و بی خانمانی شایع است. متوسط امید به زندگی افراد مبتلا به این اختلال ۱۰–۲۵ سال کمتر از جمعیت عمومی است. این پیامد افزایش مشکلات سلامت جسمی و میزان خودکشی بالاتر (حدود ۵٪) است. در سال ۲۰۱۵، تخمین زده می‌شود ۱۷۰۰۰ نفر در سراسر جهان در اثر رفتاری که مربوط به اسکیزوفرنی یا ناشی از آن است جان خود را از دست داده‌اند . بیشتر روانپزشکان و روانشناسان به آن سرطان خاموش نیز می‌گویند.
روان گسیختگی وخیم‌ترین و شدیدترین بیماری روان‌شناختی است و معمولاً خود را به گونه ای از توهمات شنیداری، توهم‌های جنون آمیز یا عجیب و غریب، یا تکلم و تفکر آشفته نشان می‌دهد، و با اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی قابل توجهی همراه است و فرد را از همه جوانب زندگی عقب می‌اندازد. آغاز نشانه‌ها و علائم معمولاً در دوران نوجوانی رخ می‌دهد، بدین معنی که نوجوانی سن ابتلا به اسکیزوفرنی است که با یک شیوع در طول زندگی جهانی در حدود ۰٫۳–۰٫۷٪.تشخیص بر اساس مشاهده رفتار و تجارب گزارش‌شده بیمار است. روانپزشکان و روانشناسان آن را نوعی جنون می‌دانند. به باور بسیاری از رواندرمانگران فرد مبتلا به اسکیزوفرنی دارای هذیان‌ها و توهمات بسیاری از جمله توهم‌های شنیداری و دیداری است. توهم کاپگراس نمونه ای بارز از توهمات فرد روانگسیخته است.
به نظر می‌رسد ژنتیک، محیط اولیه، نوروبیولوژی، و فرایندهای روانی و اجتماعی از عوامل مهم مؤثر باشند؛ ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی چپ دست بوده‌اند. به نظر می‌رسد برخی از مواد مخدر تفریحی و داروها باعث ایجاد یا بدتر شدن علایم می‌شوند. پژوهش حاضر بر روی نقش نوروبیولوژی متمرکز شده‌است، اگر چه هیچ علت ارگانیک مجزایی یافت نشد. ترکیب بسیار محتمل علائم بحث‌هایی را در مورد اینکه آیا تشخیص نشان دهنده یک اختلال واحد است یا تعدادی از سندرم‌های گسسته، برانگیخته شده‌است. با وجود اینکه ریشه لغت
نقطه اتکای درمان، داروهای ضد جنون است، که عمدتاً فعالیت گیرنده دوپامین (و گاهی اوقات سروتونین)را سرکوب می‌کنند. روان‌درمانی و توان بخشی حرفه‌ای و اجتماعی نیز در درمان مهم هستند. در موارد جدی‌تر – که امکان ایجاد خطر برای شخص بیمار و دیگران وجود دارد – ممکن است به بستری اجباری نیاز باشد، اگر چه ماندن در بیمارستان در حال حاضر کوتاه‌تر و کمتر از آن چیزی است که زمانی مرسوم بود.
اختلال عمدتاً ادراک را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما معمولاً به مشکلات مزمن در رفتار و احساسات نیز می‌انجامد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در معرض شرایط اضافی(همراه بیماری)هستند، از جمله افسردگی اساسی و اختلال اضطراب؛ احتمال سوء مصرف مواد مخدر در طول زندگی تقریباً ۵۰٪ است. مشکلات اجتماعی از قبیل بیکاری طولانی مدت، فقر و بی‌خانمانی، شایع هستند. امید به زندگی متوسط افراد مبتلا به این اختلال به دلیل افزایش مشکلات سلامت جسمی و نرخ خودکشی بالاتر (حدود ۵٪) ۱۲ تا ۱۵ سال کمتر از کسانی که مبتلا به آن نیستند.
اسکیزوفرنی در میان سنین 16 تا 30 سالگی ،بیشترین آسیب را به خود اختصاص می دهد و علایم در مردان نیز در سن کمتری نسبت به زنان نشان داده میشود در بسیاری از موارد، اختلال به طرز آهسته ای توسعه می یابد که فرد نمیداند ، سالهاست آن را داشته است با این حال، در موارد دیگر، فرد می تواند ناگهان دچار شده و به سرعت پیشرفت کند.
1. اسکیزوفرنی حدود 1 درصد از بزرگسالان جهان را تحت تاثیر قرار می دهد کارشناسان می گویند اسکیزوفرنیا، گاهی جنبه های بیماری های مختلف را در غالب یک بیماری بروز میدهند. علائم، شامل تصورات، توهم و افکار ناخوشایند است و تشخیص اسکیزوفرنی، تنها زمانی رخ می دهد که بیماری دیگری از بین رفته باشد.(“Schizophrenia Fact sheet N°397”. WHO. September 2015 Archived from the original on 18 October 2016. Retrieved 3 February 2016).

درمان اسکیزوفرنی
با درمان مناسب، بیماران می توانند به سمت زندگی سودبخشی بروند درمان می تواند به کاهش بسیاری از علائم اسکیزوفرنی کمک کند. درمان اولیه اسکیزوفرنی دارو است ، برای درمان این بیماری داروهای زیر می تواند ثمربخش باشد.
درمان دارویی اسکیزوفرنی
فلوفنازین
فلوفنازین در درمان اسکیزوفرنی و حالات روانی دیگر، مانیا و نیز درمان کمکی کوتاه مدت هیجان شدید، تحریکات روانی- حرکتی، اضطراب و رفتارهای ناگهانی شدید به کار می رود.
عوارض جانبی فلوفنازین
فلوفنازین ممکن است سبب کابوس های شبانه ، بی خوابی و افسردگی، یا بی ثباتی خلقی گرد. آثار ضد موسکارینی مثل خشکی دهان، یبوست، احتباس ادرار، تاری دید و نیز کاهش فشار خون وضعیتی با تجویز این دارو در مقایسه با کلروپرومازین به میزان کمتری ایجاد می گردد. تاکی کاردی، آریتمی، و تغییر در ECG ممکن است بروز نماید. علائم خارج هرمی خصوصاً واکنش های دیستونیک و آکاتزی با فلوفنازین شایعتر می باشد.

داروی درمانی بیماری اسکیزوفرنی
پرفنازین
پرفنازین در اسکیزوفرنی و حالات روانی ،مانیا و درمان کمکی کوتاه مدت اضطراب شدید، تحریکات روانی حرکتی، هیجان و تحریکات رفتاری شدید و ناگهانی ، استفراغ و تهوع شدید به کار می رود.
عوارض جانبی پرفنازین
آثار خارج هرمی خصوصا دیستونی، به ویژه با مقادیر مصرف زیاد شایع تر بوده و در مصرف طولانی مدت دیسکینزی دیررس ممکن است بروز نماید. خواب آلودگی ، سستی، کابوس شبانه ، بی خوابی، بی ثباتی، افسردگی، خشکی دهان ، یبوست، احتباس ادرار ،تاری دید و احتقان بینی از عوارض شایع دارو هستند.
انواع داروی اسکیزوفرنی
تیوریدازین
این دارو در موارد اسکیزوفرنی و سایر حالات جنون،مانیا، برای درمان کوتاه مدت و کمکی تحریک پذیری روانی – حرکتی، اضطراب شدید و تحریک پذیری و بی قراری در سالمندان، مشکلات شدید رفتاری و ذهنی کودکان تجویز می شود.
داروی اسکیزوفرنی چند نوع است؟
کلرپرومازین
کلرپرومازین در اختلالات روانی نظیر اسکیزوفرنی، جنون، مانیا و نیز بصورت داروی کمکی در درمان هیجان شدید و اختلالات روانی-حرکتی و نیز به عنوان ضد تهوع و درمان سکسکه شدید و پورفیری بکار می رود.
عوارض جانبی کلرپرومازین:
علائم خارج هرمی و در مصرف طولانی مدت گاهگاهی دیسکینزی دیررس، کاهش دمای بدن (گاهی تب)، خواب آلودگی، بی ثباتی خلقی، رنگ پریدگی، کابوس شبانه ، بی خوابی و افسردگی ممکن است ایجاد گردد. آثار ضد موسکارینی نظیر خشکی دهان، احتقان بینی، یبوست، اشکال در دفع ادرار و تاری دید از عوارض شایع دارو هستند.
از کدام داروی اسکیزوفرنی باید استفاده کرد؟
تیوتکسین
تیوتیکسن برای کنترل علائم اولیه و ثانویه اختلالات پسیکوتیک مصرف می شود.

عوارض جانبی تیوتیکسین
کاهش فشارخون، ناتوانی جنسی بخصوص اختلال در انزال، عوارض خارج هرمی ، خواب آلودگی، رنگ پریدگی، دیسکینزی تأخیری، کابوس شبانه، بی خوابی، افسردگی، ندرتاً تحریک پذیری و تشنج، خشکی دهان، احتقان بینی، یبوست، اشکال در ادرار کردن، تاری دید، افزایش ضربان قلب، آریتمی از عوارض جانبی این دارو هستند.
داروی اسکیزوفرنی
تری فلوپرازین
تری فلوپرازین از داروهایی است که بر روی سیستم عصبی اثر می گذارد و در درمان برخی اختلالات اعصاب مانند شیزوفرنی، اختلالات رفتاری و… تجویز می گردد.
عوارض مهم تر فلوئوپرازین
• ‏‎افت فشار خون وضعیتی و سرگیجه ناشی از آن در زمان مصرف این دارو شایع می باشد.
‏‎برای کاهش احتمال وقوع آن، از تغییر وضعیت ناگهانی بپرهیزید. (بطور مثال از حالت دراز کش ابتدا به حالت نشسته تغییر وضعیت دهید و پس از چند ثانیه به آرامی بلند شوید.)
• ‏‎در صورت بروز علائمی مانند گلودرد، تب، خونریزی یا کبودی غیر معمول در نقاط بدن، لکه های پوستی قرمز، ضعف، لرزش، تغییر رنگ ادرار به رنگ تیره و درد و تکرر در دفع آن، زردی پوست یا چشم، اختلال در بینایی و روشن شدن مدفوع، حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.
• ‏‎در صورت گرفتگی عضلات گردن و یا بیرون زدگی زبان، حرکت غیر عادی لب ها، چشم، صورت و… حتما به پزشک خود مراجعه نمایید.
• خشکی دهان ناشی از این دارو با مصرف آدامس و آبنبات های بدون قند برطرف می شود.
• در صورت بروز یبوست یا اسهال در مدت درمان با این دارو، مایعات به مقدار کافی مصرف نمایید و در صورتی که ادامه دار شد، به پزشک خود مراجعه نمایید.
• در مدت درمان با این دارو، حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد لذا از تماس با نور مستقیم خورشید تا جای ممکن خودداری نمایید و از فرآورده های ضد آفتاب و عینک دودی استفاده کنید.
• این دارو خواب آور می باشد لذا تا زمانی که اثر دارو کاملا برطرف نشده، از رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به احتیاط دارند، خودداری نمایید. (بخش بهداشت و سلامت نمناک /ک.ک /آ)
تاثیرات مخرب داروی اسکیزوفرنی چه هستند؟
آریپی پرازول
ابیلیفای ( آریپیپرازول ) یکی از داروهای ضد روانپریشی و ضدجنون است . ابیلیفای ( آریپیپرازول ) برای درمان علائم روانپریشی مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی I مورد استفاده قرار می گیرد. عملکرد این دارو در کودکان زیر 13 سال مبتلا به اسکیزوفرنی یا کودکان زیر 10 سال مبتلا به اختلال دوقطبی هنوز تایید نشده است .
عوارض جانبی
هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.
عوارض جانبی آریپیپرازول عبارت است از:
• CBC:سردرد، آژیتاسیون، اضطراب، بی خوابی، نشانه های EPS
• GI:تهوع، سوء هاضمه، استفراغ، افزایش وزن، تشدید چاقی در بیماران با شاخص توده بدنی کمتر از 23
• CV:ادم، افزایش فشار خون، تاکیکاردی، افت فشار خون، برادیکاردی
• Derm:کبودی، خشکی پوست، زخم جلدی
• Metabolic:دهیدراتاسیون
• GU:بی اختیاری ادراری، درد لگن
• Blood:کم خونی

منابع
2. (روان‌گسیختگی)روان‌شناسی] هم‌ارزِ «اسکیزوفرنی/شیزوفرنی[(به انگلیسی: schizophrenia)؛ منبع گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر نهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۱۸-۴ )
3. بخش بهداشت و سلامت نمناک
4. “Schizophrenia Fact sheet N°397”. WHO. September 2015 Archived from the original on 18 October 2016. Retrieved 3 February 2016.

نوشته شده توسط : کیوان قهقایی