تربیت نوجوان
تربیت نوجوان یکی از چالش‌هایی است که اغلب والدین با آن مواجه هستند و هنگام مراجعه به روانشناس آن را مطرح می‌کنند. در سنین نوجوانی افراد اغلب دستخوش تغییرات جسمانی و روانی مختلفی می‌شوند که باعث می‌شود رفتارهای متفاوتی را انجام دهند. پذیرش این رفتارها برای اکثر والدین دشوار است و نمی‌توانند به راحتی با آن‌ها سازگار شوند. به همین خاطر ممکن است که ناخواسته در روش‌های تربیتی خود اشتباهاتی را مرتکب شوند. ما در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با گردآوری اطلاعات مهم در زمینه تربیت نوجوان به شما کمک کنیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
نکات مهمی برای والدین در زمینه تربیت نوجوان
هنگامی که فرزندتان به نوجوانی می‌رسد شما با تغییراتی در آن‌ها روبه‌رو می‌شوید که ممکن است برایتان خوشایند نباشند. برای مثال کودکی که تا دیروز مطیع دستورات شما بوده، امروز خواهان استقلال بیشتری است و تمایل دارد تا بیشتر وقت خود را با دوستانش بگذراند و کمتر از شما مشورت بگیرد. این رفتارها ممکن است باعث ایجاد نوعی مقاومت در شما شده و تقابل ناسازگارانه‌ای را ایجاد کند. ما در ادامه به نکاتی در مورد تربیت نوجوان اشاره کرده‌ایم که به شما کمک می‌کنند ارتباط مؤثرتری با فرزندتان برقرار کنید و تأثیرگذاری بالاتری روی نوجوان خود بگذارید.
برای آگاهی بیشتر در زمینه تربیت جنسی کودکان کلیک کنید.
1. برای تربیت نوجوان خود کمی به او فضا بدهید
با آغاز دوره نوجوانی باید این مسئله را بپذیرید که فرزندتان دیگر از کودکی خود فاصله گرفته و برای کسب یک هویت سالم نیاز به استقلال بیشتری دارد. برخی از والدین هرگز نمی‌خواهند این موضوع را بپذیرند و همواره با فرزند خود شبیه یک کودک خردسال رفتار می‌کنند. این کار می‌تواند آسیب‌های زیادی را در مسیر رشد روانی نوجوان به همراه بیاورد و باعث شود که او نوعی شخصیت وابسته را شکل دهد و یا در فرایند هویت‌یابی دچار بحران و سردرگمی شود.
برای پیشگیری از این موضوع لازم است که در این دوران فضای آزادانه بیشتری در اختیار فرزندتان قرار دهید تا او بتواند با جهان پیرامون خود ارتباط بیشتری برقرار کند. البته این موضوع به این معنا نیست که نظارت خود را به طور کامل قطع کنید. اتفاقاً در دوره نوجوانی نظارت شما بر رفتار فرزندتان از اهمیت بالاتری برخوردار است اما لازم است که این کنترل و نظارت به طور غیرمستقیم باشد و نوجوان از رفتار شما بفهمد که به توانایی‌های او اعتماد و اطمینان کافی دارید.
2. تأثیرگذاری کلام خود را افزایش دهید
برخی از پدر و مادرها دائماً در حال نصیحت فرزند نوجوان خود هستند و یا همواره از کارهای مختلف او انتقاد می‌کنند. این شیوه رفتاری باعث می‌شود که اثرگذاری کلام آن‌ها کاهش یافته و تذکرهای مهم آن‌ها در بین انبوهی از انتقادها و نصیحت‌ها گم شود. در نتیجه فرزندان این تذکرها را نیز پشت گوش می‌اندازند و بیشتر در معرض آسیب‌های مختلف قرار می‌گیرند.
در نتیجه تلاش کنید تا در این دوران صبر و تحمل خود را افزایش داده و میزان انتقادهای خود را محدودتر کنید. این کار باعث می‌شود که فرزندتان ارزش بیشتری برای توصیه‌های شما قائل شود و به احتمال بیشتری به آن‌ها عمل کند. از جمله مسائل ضروری که لازم است در مورد آن‌ها به نوجوانتان تذکر بدهید می‌توان به انجام رفتارهای پرخطر جنسی، مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی و سایر رفتارهای خود آسیب‌رسان اشاره کرد.
3. هنگام تربیت نوجوان خود ارتباط خوبی با دوستان او برقرار کنید
گروه دوستان در دوره نوجوانی از اهمیت بسزایی برای افراد برخوردار است. این مسئله برای بسیاری از والدین امری نگران کننده است چرا که احساس می‌کنند تربیت فرزندشان از دست آن‌ها خارج شده و باعث می‌شود که احتمال درگیر شدن نوجوان در آسیب‌های اجتماعی افزایش یابد.
به همین خاطر شاهد هستیم که خیلی از والدین دائماً فرزند خود را از معاشرت با گروه‌های دوستان منع کرده و به این ترتیب جنجال‌های مختلفی را در این زمینه به راه می‌اندازند. اما همان طور که انتظار می‌رود متأسفانه این رفتارها نه تنها نوجوانان را از گروه‌های دوستی دور نمی‌کند بلکه تمایل آن‌ها را برای حفظ این روابط افزایش می‌دهد. از همین رو اگر نگرانی‌های زیادی را در این باره تجربه می‌کنید تلاش کنید تا به جای محدود کردن فرزندتان با دوستان او ارتباط مثبتی برقرار کنید.
برای مثال می‌توانید گاهی آن‌ها را برای یک وعده غذایی مهمان کنید و ساعاتی را در جمع آن‌ها بگذرانید. این کار به شما کمک می‌کند تا بتوانید شناخت بیشتری از دوستان فرزندتان داشته باشید و به این ترتیب نظارت و کنترل بیشتری نیز روی رفتارهای آن‌ها داشته باشید. همچنین این رفتار به فرزندتان نشان می‌دهد که شما برای علائق او احترام قائل هستید در نتیجه می‌تواند ارتباطات میان شما را تقویت کرده و تأثیرگذاری کلامتان را افزایش دهد.
4. در مورد خطرات این دوره به فرزندتان آگاهی دهید
در دوره نوجوانی روحیه ریسک پذیری و هیجان خواهی در افراد افزایش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که احتمال درگیر شدن در رفتارهای پرخطر افزایش پیدا کند. به همین خاطر لازم است که شما به عنوان والدین در فضایی صمیمانه در مورد خطراتی همچون عوارض مصرف مواد مخدر، عوارض مصرف الکل و خطرات ناشی از داشتن روابط جنسی محافظت نشده به فرزندتان اطلاعات دهید تا او از سر ناآگاهی دچار مشکلات جبران‌ناپذیر نشود.
5- برای فرزندتان یک الگوی رفتاری مناسب باشید
اگر به دنبال این هستید که فرزندتان در زندگی معیارهای اخلاقی و رفتاری مناسبی را در پیش بگیرد لازم است که بتوانید خودتان نقش یک الگوی مناسب را برای او بازی کنید. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که میزان تأثیرگذاری رفتار شما به عنوان والدین قابل مقایسه با سخنان شما نیست. به عبارت دیگر هرچقدر راجع به ارزش‌ها و اخلاقیات برای فرزندتان صحبت کنید به اندازه عمل کردن به آن‌ها تأثیرگذار نخواهد بود.
سؤالات متداول درباره تربیت نوجوان
1. بحران هویت نوجوانی چیست؟
در دوره نوجوانی افراد در حال گذر از دوره کودکی به بزرگسالی هستند و در این میان می‌خواهند هویت دلخواه خود را بسازند. از همین رو دائماً با این پرسش مواجه می‌شوند که “من کیستم؟” به همین خاطر است که شما در این دوران می‌بینید که فرزندتان می‌خواهد موضوعات مختلفی را تجربه کند و یا ارتباطات گوناگونی را با افراد دیگر برقرار سازد. اگر والدین در این مسیر نتوانند به درستی به فرزند خود کمک کنند و دائماً او را با محدودیت‌های مختلف مواجه سازند، فرد در نهایت به نوعی سردرگمی در هویت دچار خواهد شد و حتی در زمان بزرگسالی نمی‌تواند به شناخت درستی در مورد خود برسد.
2. فرزند من در دوران نوجوانی بسیار لجباز و یک‌دنده شده در حالی که در گذشته اصلاً چنین رفتارهایی را نداشته. می‌توانید در مورد علل بروز این رفتارها به من کمک کنید؟
بروز لجبازی در دوران نوجوانی می‌تواند علل مختلفی داشته باشد از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تغییرات هورمونی بدن و نیازهای عاطفی متفاوت در این دوران اشاره کرد. در نتیجه لازم است که والدین با کسب شناخت بیشتر از ویژگی‌های دوران نوجوانی بتوانند همدلی و درک بیشتری از فرزند خود داشته باشند و ارتباط صمیمانه‌تری با او برقرار کنند. اگر احساس می‌کنید که در این زمینه دچار مشکل هستید و تعارض‌های زیادی را با فرزند نوجوان خود تجربه می‌کنید مراجعه به یک روانشناس متخصص در حیطه کودک و نوجوان می‌تواند به شما کمک کند.
