ترس از تاریکی

ترس از تاریکی ریشه بسیار طولانی در تکامل بشریت دارد. از زمان غار نشینی بشریت، انسان برای محافظت از خود در برابر حمله حیوانات وحشی یاد گرفت که باید از تاریکی و مکان‌هایی که کنترلی بر آن ندارد، بترسد. تا امروز، این ترس در نهاد بشر وجود دارد، به طوری که اغلب کودکان از تاریکی می‌ترسند.

اختلال فوبیای تاریکی مانند دیگر اختلالات اضطرابی باعث کاهش عملکرد فرد و به هم ریختن آرامش او و خانواده اش می‌شود. در واقع فوبیای تاریکی ترسی بیمارگون از تاریکی است که باعث بهم ریختن اوضاع روحی و روانی فرد می‌شود و بر عملکرد او در زندگی تأثیر می‌گذارد. اما این اختلال روش‌های درمانی بسیاری دارد.

ترس از تاریکی چیست؟

ترس از تاریکی (Nyctophobia)، ترس شدید از شب، تاریکی و نبود نور است که می‌تواند منجر به بروز علائم اضطراب (با شدت زیاد) و افسردگی شود. فوبیای تاریکی یکی انواع فوبیا است که همیشه غیر طبیعی نیست، اما زمانی که بیش از حد و غیر منطقی باشد، الگوی خواب تان را به هم بزند و زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد، تبدیل به فوبیا و یک اختلال می‌شود.

برای کسب اطلاعات در زمینه مقابله با اضطراب کلیک کنید.

فوبیای تاریکی اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود و به عنوان بخشی طبیعی از رشد، همراه کودک وجود خواهد داشت. مطالعات نشان داده‌اند که اغلب انسان‌ها به دلیل عدم وجود هرگونه محرک بصری از تاریکی می‌ترسند و این سکوت و بی تحرکی، آنها را اذیت می‌کند.

علائم و نشانه‌های ترس از تاریکی

علائم ترس از تاریکی، تقریبا شبیه علائمی است که در دیگر فوبیاها و ترس‌ها تجربه می‌شود. فرد مبتلا با قرارگیری در جاهای تاریک به شدت مضطرب می‌شوند. در موارد شدید حتی فکر کردن به تاریکی نیز منجر به بروز نشانه‌های ترس می‌شود.

نشانه‌های فیزیکی فوبیای تاریکی:

1. سرگیجه
2. عرق کردن
3. ناراحتی معده
4. مشکل تنفس
5. ضربان قلب بالا
6. سرد و داغ شدن بدن
7. لرزش بدن و احساس سوزن سوزن شدن
8. احساس فشار در قفسه سینه یا درد قفسه سینه

نشانه‌های روانی ترس از تاریکی:

1. عدم تمایل به خوابیدن
2. احساس ترس بیش از حد و دیوانگی
3. مضطرب و عصبی شدن در یک محیط تاریک
4. نیاز به خواب با یک چراغ روشن یا چراغ خواب
5. نیاز شدید به فرار از وضعیت و موقعیت آزار دهنده
6. درگیر شدن با احساسات ناراحت کننده اضطراب و وحشت

عوامل خطر و ریشه ترس از تاریکی

فوبیای تاریکی اغلب در دوران کودکی و سنین 3 – 6 سال آغاز می‌شود و می‌تواند بخش نرمال و عادی رشدی باشد. عمده‌ترین موضوعات ترس‌ها در آن سنین کودکی عبارتند از ارواح، هیولا و موجودات ماورایی، تنها خوابیدن، شنیدن صداهای ترسناک و عجیب غریب. خوابیدن همراه با یک چراغ روشن، کمک می‌کند که این ترس از تاریکی کودکان از بین برود.

زمانی که ترس در دفعات زیاد اضطراب شدیدی به وجود بیاورد، تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا می‌کند. عدم احساس امنیت و نداشتن اعتماد به نفس نیز می‌تواند باعث این ترس شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه درمان ترس از تاریکی کودکان کلیک کنید. برخی دیگر از علل ترس از تاریکی به شرح زیر می‌باشد:

1. مراقبان مضطرب

برخی از کودکان با دیدن ترس و اضطراب والدینشان در مورد مسائل خاص، ترسیدن را یاد می‌گیرند. اما همیشه ترس‌های کودک عینا والدین نیست؛ ذهن خلاق کودکان می‌تواند ترس را به شکل‌های دیگر نشان دهد.

2. والدین بیش از حد مراقب

برخی از والدین بیش از حد نگران و مراقب کودک خود هستند، این مسئله باعث بوجود آمدن یک اضطراب کلی در او شده و این وابستگی بیش از حد، باعث ناراحتی والدین و در آخر خود کودک می‌شود.

3. رویداد استرس زا

یک حادثه بد، مثل تصادف یا یک اتفاق وحشتناک ممکن است باعث شروع ترس از تاریکی شود. بی توجهی به ترس اولیه، به مشکلات اضطرابی فرد دامن زده و می‌تواند منجر به ایجاد ترس‌های دیگر نیز شود. شرطی سازی ترس در واقع در مجاورت با همین رویدادهای بیرونی صورت می‌گیرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه شرطی سازی ترس کلیک کنید.

4. ژنتیک

طبق تحقیقات در خانواده‌هایی که یکی از افراد دچار نوعی اختلال اضطرابی و یا یکی از انواع فوبیا هستند؛ به احتمال بیشتری فوبیای تاریکی در آن‌ها بروز پیدا می‌کند.

5. کابوس‌های شبانه از علل ابتلا به ترس از تاریکی

گاه افراد به دلیل کابوس‌هایی که در شب می‌بینند از تاریکی می‌ترسند به همین دلیل اغلب نمی‌توانند در تاریکی مطلق بخوابند و دچار آشفتگی می‌شوند. کابوس‌ها در بزرگسالی منشأ روانی دارند و می‌توانند نشان دهنده‌ی وجود مشکل یا اختلال در روان فرد باشند. مشغله‌های کاری، شکست‌های عشقی، حوادث تلخ و ناگوار و یا از دست دادن اعضای خانواده از علل آشفتگی‌های روانی و به دنبال آن‌ها کابوس دیدن و ترس از تاریکی هستند.

برای مقابله با ترس از تاریکی چه می‌توان انجام داد؟

ترس از تاریکی مثل دیگر فوبیاها و اختلالات شناختی، نیاز به درمان تخصصی توسط روانشناس را دارد. اما با برخی راهکارها می‌توان نشانه‌های فوبیای تاریکی را کاهش داد. اما برای درمان ریشه و حل تعارضات عمیق همچنان نیاز به روان درمانی وجود دارد. برای مقابله با فوبیای تاریکی از راهکارهای زیر استفاده نمایید:

1. آرامش قبل از خواب

برخی از افراد، با استفاده از وسایل یا فعالیت‌هایی به خود آرامش می‌دهند. برخی با در آغوش گرفتن عروسک کودکی و برخی با دعا، گذاشتن قرآن در کنار تخت، پخش موسیقی و هر کاری که باعث شود شما قبل از خواب به آرامش برسید می‌تواند به ترس شما کمک کند. در واقع این فعالیت‌ها، همان اثر تلقین در روانشناسی است که باعث کاهش ترس از تاریکی می‌شود.

2. چراغ خواب

همانطور که گفتیم، یکی از دلایل فوبیای تاریکی نداشتن کنترل و ناتوانی در دید محیط است. بنابراین، یک چراغ روشن، باعث می‌شود که شما تسلط نسبی روی محیط خواب خود داشته و ترس تان کاهش پیدا کند.

3. خود را به تاریکی عادت دهید

سعی کنید در طول روز، با نور کم و فضای تاریک انس پیدا کنید. بودن چراغ خواب، در مراحل اولیه مقابله با فوبیای تاریکی است و در مراحل بعدی به مرور باید تلاش کنید در زمان‌هایی خود را به تاریکی عادت دهید.

درمان ترس از تاریکی

درمان فوبیا، مرحله نهایی مقابله با ترس از تاریکی و شب است. هدف درمان به چالش کشیدن عقاید و باورهای منفی فرد در مورد تاریکی است تا آن‌ها را با پیام‌های مثبت جایگزین کند. پیشنهاد می‌کنیم مقاله درمان فوبیا را مطالعه کنید.

میزان موفقیت برای درمان فوبیای تاریکی حدود 90 درصد است و اغلب با تکنیک‌های شناختی درمانی انجام می‌شود. حساسیت زدایی تدریجی و غرقه سازی نیز از دیگر درمان‌ها می‌باشد، در این روش‌ها به مرور از محیط‌هایی که ترس کمتری دارد، به سمت ترس‌های شدیدتر حرکت کرده تا بتواند آن‌ها را تحمل کند. بهره‌مندی از مشاوره کنترل استرس یکی از موثرترین درمان‌های فوبیای تاریکی است.

خانواده درمانی، درمان گروهی، تکنیک‌های آرامش و در نهایت داروهای ضد اضطراب نیز می‌تواند در روند درمان ترس از تاریکی موثر باشد. با مشاوره کنترل استرس بهترین درمان را می‌توانید اتخاذ نمایید.

رفتار درمانی شناختی

در روش درمان رفتار درمانی شناختی یا سی بی تی، احساسات ناکارآمد، رفتارها، فرایندها و مضامین شناختی ناسازگارانه و مخرب مورد هدف قرار می‌گیرند؛ در این نوع درمان از روش‌های سیستماتیک، صریح و هدفمند جهت اصلاح باورها، هیجانات و افکار استفاده می‌شود. این روش ترکیبی از شناخت درمانی و رفتار درمانی است.