ذهن آگاهی
امروزه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از تکنیک و مهارت ذهن آگاهی استفاده می‌شود. در واقع ذهن آگاهی یا Mindfulness، به فرد کمک می‌کند تا ذهنی تمیز و یکدست داشته باشد تا بتواند روی یک چیز تمرکز کند، عملکرد خود را بهبود ببخشد و از آن برای کاهش و مدیریت استرس بهره مند شود.
به جز این، فرد در زمان حال قرار می‌گیرد و به هرچیزی که بخواهد دست پیدا می‌کند. از آنجایی که ذهن آگاهی فواید زیادی دارد، بهتر است همه افراد از این تکنیک برای کمک به بهداشت روانی و جسمی خود بهره ببرند.
ذهن آگاهی چیست؟
در یک جمله، ذهن آگاهی یک مهارت بنیادی است برای اینکه افراد به طور کامل در زمان حال بوده و آگاهی کامل از جایی که هستند و کاری که می‌کنند داشته باشند. تکنیک‌های توجه آگاهی بیشتر در رویکردهای موج سوم مانند درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد استفاده می‌شود.
ذهن آگاهی یا توجه آگاهی (minfulness) در یک کلمه، آگاهی از چیزهایی است که در ذهن و زمان حال اتفاق می‌افتد. دویدن، تصمیم گرفتن، فکر کردن، رانندگی و دیگر فعالیت‌هایی که به هوشیاری و آگاهی مربوط می‌شود را با استفاده از آگاهی بهبود می‌دهد. هدف اصلی ذهن آگاهی بیدار کردن ذهن، احساسات و فرآیندهای فیزیکی در افراد است.
ذهن آگاهی چگونه عمل می‌کند؟
روش فکر کردن می‌تواند به روی عمل و احساسات فرد تاثیر بگذارد. به طور مثال خاطرات تلخ گذشته فرد را غمگین و یا نگرانی از آینده احساس ترس را در فرد به وجود می‌آورد.
تئوری اصلی ذهن آگاهی، این است که با استفاده از تکنیک‌های مختلف؛ توجه شما را روی زمان حال حاضر و معمولا روی بدن و تنفس متمرکز کند. برای اینکار 3 مرحله کلی وجود دارد.
- ساختن یک فضا بین خود و افکارتان که باعث می‌شود آرامتر واکنش نشان دهید و در صورتی که به یک اختلال روانی دچار شده‌اید؛ با کاهش افکار مخرب و منفی به بهبود شما کمک می‌کند و به اصطلاح نوعی روان درمانی محسوب می‌گردد.
- توجه به اینکه افکار شما چگونه به ذهن می‌آیند. مثلا یاد بگیرید مجبور نیستید به برخی از افکار ذهن تان توجه کنید و بتوانید به راحتی به افکار آزاردهنده بی توجهی کنید.
- توجه به اینکه بدن شما به شما چه می‌گوید. مثلا با احساس اضطراب و تنش را دقیق‌تر بشناسید.
فواید و اثرات ذهن آگاهی
برای رفع مشکلات روانی عمومی و متداول مانند استرس، اضطراب و همچنین افسردگی ذهن آگاهی بسیار کمک می‌کند. برای درمان برخی مشکلات روانی عمومی می‌توان از درمان‌های مبتنی بر ذهن آگاهی استفاده کرد.
ولی برای اختلالات پیچیده‌تر روانی مثل سایکوز‌ها و اختلالات دو قطبی، هنوز تحقیقات برای اثربخشی این نوع درمان‌ها ناقص می‌باشد. اصلی‌ترین فوائد توجه آگاهی به شرح زیر است.
1. تندرستی را بهبود می‌بخشد
بالا رفتن ظرفیت یادگیری مسائل مختلف، به داشتن یک زندگی بهتر به شما کمک می‌کند. ذهن آگاهی باعث می‌شود تا از هر فعالیتی که انجام می‌دهید، نهایت لذت را ببرید. این تکنیک شما را به طور کامل درگیر فعالیت اکنون و حال می‌کند و باعث می‌شود شما برای مقابله با عواقب ناگوار ماهرتر شوید.
2. افزایش سلامت جسمانی
طبق تحقیقات به دست آمده تکنیک‌های ذهن آگاهی به بهبود سلامت جسمی بسیار مفید و تاثیرگذار است. توجه آگاهی برای کاهش استرس، درمان بیماری‌های قلبی، کاهش فشار خون، کاهش دردهای مزمن، بهبود و افزایش خواب و مشکلات گوارشی مفید است.
3. بهبود سلامت روانی
در سال‌های گذشته، روانشناسان برای درمان بیماری‌هایی مثل افسردگی، اعتیاد، اختلالات خوردن، مشکلات زوجین، اختلالات اضطرابی و اختلالات وسواس از مراقبه و ذهن آگاهی یک عنصر مهم استفاده کرده اند.
توجه داشته باشید که ذهن آگاهی می‌تواند نشخوارهای ذهنی را متوقف کند و فرد بجای تمرکز بر روی استرس خود به دنبال راهکارهایی برای رهایی از آن باشد.
برای مطالعه تمرینات مدیتیشن و ذهن آگاهی کلیک کنید.
7 نکته درباره ذهن آگاهی
در اینجا به 7 نکته درباره توجه آگاهی اشاره کرده‌ایم که به کارگیری تکنیک‌های مربوط به این رویکرد را برای هر کسی امکان پذیر می‌کند. شما می‌توانید با دریافت مشاوره روانشناسی و یا شرکت در کارگاه‌های ذهن آگاهی مهارت‌های مربوط به این رویکرد را فرابگیرید.
1. ذهن آگاهی چیزی اضافه بر کاری که می‌کنید نیست
در زمان خودآگاهی نیازی نیست که در کارتان و یا خودتان تغییر به وجود آورید. شما فقط می‌توانید با استفاده از این ویژگی و توانایی ها به نفع خود و دیگران استفاده کنید. با استفاده از این مهارت به موفقیت زیادی دست پیدا می‌کنید.
2. هر کسی می‌تواند آن را انجام دهد
تمرین‌های ذهن آگاهی و مدیتیشن ویژگی‌های انسانی را پرورش می‌دهد و نیازی به تغییر در باورهای شما ندارد. هر کس با هر عقیده و سبک شخصیتی می‌تواند از آن بهره مند شود. برای انجام تکنیک‌های ابتدایی مدیتیشن و ذهن آگاهی، می‌توانید مکانی ساکت را انتخاب کنید و به صورت صاف بر روی صندلی یا زمین بنشینید.
تمام افکار خود را از گذشته و آینده رها کرده و به زمان حال فکر کنید. اکنون باید بر روی نفس کشیدن خود تمرکز کرده و به هوایی که داخل و خارج می‌شود توجه فرمایید. سپس هر فکری که در سرتان می‌گذرد را در مقابل چشمان خود تصور کنید. نیازی نیست آنها را سرکوب کنید یا نادیده بگیرید تنها نگاهشان کنید و اگر دچار تشویش شدید بر روی تنفس خود متمرکز شوید.
باید بدانید که نباید آرامش خود را از دست بدهید و هر بار که ذهنتان درگیر افکارتان شد بدون قضاوت کردن خودتان بر روی نفس کشیدن تمرکز کنید. در آخر هنگامی که در این امر موفق شدید ابتدا یک تا دو دقیقه بنشینید و سپس به آرامی از جای خود بلند شوید.
3. ذهن آگاهی عجیب یا مبهم نیست
در حال حاضر همان چیزی که ما انجام می‌دهیم، ذهن آگاهی است. امکان دارد به هر صورت و قالبی باشد. باید تلاش کنیم تا توجه خود را به محیط پیرامون بیشتر جلب کنید و به هرآنچه که در اطراف خود می‌بینیم، می‌شنویم و حس می‌کنیم، فکر کرده و آگاهانه درباره علل و پیامدهای آن جویا شویم.
4. باعث خلاقیت و نوآوری می‌شود
ذهن آگاهی، می‌تواند شما را به پاسخ‌های موثرتر، منعطف‌تر و کم هزینه‌تر برای حل مشکلاتی که هر روز پیچیده‌تر می‌شود، برساند و با انعطاف پذیری در موقعیت‌های مختلف به شما در تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک کنند.
5. شما نیازی به تغییر ندارید
راه حل‌ها و کمک‌هایی که از شما می‌خواهند تا خود و زندگیتان را تغییر دهید، بارها شما را ناکام کرده‌اند. ذهن آگاهی شما و شخصیت منحصر به فردتان را به رسمیت می‌شناسد.
6. یک سبک زندگی است
توجه آگاهی بیش از یک تمرین ساده است. این آگاهی و مراقبت، همه چیز را برای شما به ارمغان می‌آورد و استرس شما را کاهش می‌دهد؛ این یعنی زندگی بهتر. شما با به کارگیری این تکنیک سبک زندگی خود را بهبود می‌بخشید و می‌توانید به بهداشت جسمی و روانی خود کمک کنید.
7. پایه‌های علمی دارد
در توجه آگاهی نیازی به ایمان، توکل، اعتقاد یا هیچ باوری نیست. علم و تجربه، دو بال اصلی اثبات اثرات مثبت ذهن آگاهی برای سلامتی، شادی، کار و روابط اجتماعی می‌باشند.
تاثیرات ذهن آگاهی بر مغز
ذهن آگاهی بر قشر قدامی و هیپوکامپ اثرگذار است. در واقع ذهن آگاهی با تاثیرات خود بر قشر قدامی باعث می‌شود که فرد با افزایش تمرکز همراه گردد و از گیجی و حواس پرتی در امان باشد.
همچنین افراد را به سمت انجام کارهای موثر و تصمیمات عالی سوق می‌دهد و انعطاف پذیری فرد را در شرایط مختلف بیشتر می‌کند. در کنار این مسئله ذهن آگاهی با تاثیرات بر هیپوکامپ باعث کاهش استرس می‌شود و فرد در مقابل شکست‌ها، موانع و چالش‌ها انعطاف بیشتری پیدا خواهد کرد.
