عفونت گوش در کودکان
عفونت گوش در کودکان یکی از مشکلات رایجی است که والدین با آن مواجه می‌شوند و اغلب در پی بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی بروز پیدا می‌کند. این مشکل به خصوص در سنین 3 تا 6 سال برای کودکان اتفاق می‌افتد و با نشانه‌هایی مانند افزایش دمای بدن و تب، تخلیه مایعات از گوش و مشکلاتی در خواب کودک همراه است. در بسیاری از موارد این مسئله مشکل جدی نیست و تنها به مراقبت‌های پزشکی ساده و یا درمان‌های خانگی نیاز دارد.
عفونت گوش در کودکان نوعی التهاب در قسمت گوش میانی است که معمولاً توسط باکتری‌ها ایجاد شده و پشت پرده گوش اتفاق می‌افتد. عفونت گوش چه برای بزرگسالان چه برای کودکان مشکل معمول و شایعی محسوب می‌شود. با این حال این عفونت در سنین 3 تا 6 سال بیش از هر زمان دیگری برای کودکان اتفاق می‌افتد. مطالعات نشان می‌دهند که از هر 6 کودک 5 کودک حداقل یک بار در طول عمر خود عفونت گوش میانی یا همان اوتیت مدیا را تجربه کرده‌اند.
علائم عفونت گوش در کودکان
عفونت گوش می‌تواند در 3 شکل مختلف اتفاق بیفتد که هریک از آن‌ها علائم مربوط به خود را دارند که در ادامه به هریک از آن‌ها به طور جداگانه اشاره خواهیم کرد.
عفونت گوش حاد
رایج‌ترین نوع عفونت گوش اوتیت مدیای حاد است. در این عفونت قسمت گوش میانی دچار عفونت و تورم شده و مایع گوش پشت پرده صماخ جمع می‌شود. این وضعیت منجر به احساس درد در ناحیه گوش می‌شود. ممکن است علاوه بر درد، کودک شما دچار افزایش دمای بدن به صورت تب نیز شود.
عفونت گوش افیوژن
این نوع عفونت که مشخصه اصلی آن تجمع مایع پشت پرده صماخ است ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و بعد از یک دوره عفونت حاد ایجاد شود. پزشک با استفاده از ابزارهای معاینه می‌تواند از وجود تجمع مایع گوش باخبر شود و درمان‌های دارویی مناسب با این وضعیت را تجویز نماید.
عفونت گوش مزمن
در این وضعیت مایع گوش برای مدت طولانی در گوش میانی باقی می‌ماند و حتی بدون وجود هیچ عفونتی نیز مجدداً در این ناحیه جمع می‌شود. این وضعیت مبارزه با عفونت‌های گوش در کودکان را دشوار می‌کند و حتی می‌تواند منجر به آسیب‌های شنوایی در آن‌ها نیز بشود.
چگونه از وجود عفونت گوش در کودکان باخبر شویم؟
در بسیاری ازمواقع عفونت گوش زمانی اتفاق می‌افتد که کودک هنوز قادر به صحبت کردن نیست و نمی‌تواند به وضوح به والدین خود بفهماند که دچار درد در ناحیه گوش شده است. در این شرایط توجه به برخی از نشانه‌ها و رفتارها می‌تواند به شما کمک کند تا زودتر از وقوع این مسئله آگاه شوید و برای دریافت درمان مناسب اقدام کنید.
- دست زدن زیاد به گوش یا کشیدن گوش
- لجبازی بی‌دلیل کودک و گریه‌های شدید
- بروز مشکلاتی در خواب کودک
- تخلیه مایعات از گوش
- ناتوانی کودک در حفظ تعادل خود
- بروز مشکلات شنیداری و پاسخ ندادن کودک به محرک‌های شنوایی
- افزایش دمای بدن و تب (این مورد به خصوص در نوزادان و کودکان در سنین پایین‌تر بیشتر دیده می‌شود).
علل بروز عفونت گوش
عفونت گوش می‌تواند ناشی از عوامل باکتریایی یا ویروس‌های مختلف باشد و اغلب در پی بیماری‌هایی نظیر سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی ایجاد می‌شود. در این میان لوله‌های استاش در گوش نقش مهمی در بروز انواع عفونت‌ها دارند. این لوله‌ها گوش میانی را به پشت حلق متصل می‌سازند. عفونت حلق و گلو که معمولاً در سرماخوردگی اتفاق می‌افتد می‌تواند از طریق شیپور استاش به گوش میانی منتقل شود و در نتیجه این ناحیه را نیز درگیر کند.
چه عاملی کودکان را در برابر عفونت گوش آسیب‌پذیرتر می‌کند؟
فاکتورهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند منجر به آسیب‌پذیری بیشتر برخی کودکان در برابر عفونت‌های گوش میانی شوند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن زیر 5 سال. در واقع کودکان تا قبل از 5 سالگی به دلیل اینکه لوله‌های استاش کوچک‌تری نسبت به سایر افراد دارند بیشتر در معرض انواع عفونت گوش قرار دارند.
- سابقه بروز هرگونه آلرژی در کودک
- قرار داشتن در معرض دود سیگار زیرا دود سیگار باعث بروز التهاب در لوله‌های استاش شده و به این ترتیب احتمال بروز عفونت را افزایش می‌دهد.
- تغذیه نکردن از شیر مادر زیرا شیر مادی حاوی آنتی بادی‌هایی است که از بدن در برابر انواع عفونت‌ها محافظت می‌کند. کودکانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند به دلیل محرومیت از این فاکتور بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها از جمله عفونت گوش قرار دارند.
درمان عفونت گوش در کودکان
اگر کودک با وجود عفونت گوش بی‌قراری چندانی نداشته باشد یا دچار تب نشود پزشک معمولاً به مدت 24 تا 48 صبر می‌کند تا ببیند علائم به خودی خود بهبود می‌یابند یا خیر. در صورتی که پس از این مدت عفونت گوش همچنان پایدار بماند پزشک درمان دارویی را تجویز خواهد کرد. درمان دارویی در همه موارد یکسان نیست و وابسته به علت بروز مشکل و علائم مشاهده شده در کودک متفاوت خواهد بود.
برای مثال در صورت مشاهده علائم زیر معمولاً پزشک آنتی بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند. با این حال توجه داشته باشید که هرگز برای کودکان به خصوص بچه‌های زیر 6 سال به طور سر خود دارو تجویز نکنید و حتماً ابتدا با یک پزشک مشورت نمایید.
درمان‌های خانگی برای بهبود عفونت گوش در کودکان
علاوه بر درمان‌های دارویی برخی توصیه‌های عمومی وجود دارند که به کمک آن‌ها می‌توانید به کاهش گوش درد فرزندتان کمک کنید و تسکین بیشتری به او ببخشید.
استفاده از کمپرس آب گرم
قرار دادن کمپرس آب گرم به مدت 10 تا 15 دقیقه روی گوش کودک معمولاً تا حد زیادی به تسکین درد او کمک می‌کند و می‌تواند بی‌قراری‌های فرزندتان را کاهش دهد.
استفاده از استامینوفن با مشورت پزشک
برای کودکان بالای 6 ماه استفاده از استامینوفن کودکان مجاز می‌باشد. در صورتی که کودک دچار درد و تب زیاد شد با پزشک یا یک متخصص سلامت تماس بگیرید و در صورت صلاح دید او از این دارو استفاده کنید. استامینوفن می‌تواند هم به عنوان یک مسکن اثر بگذارد و هم تب کودک را کاهش دهد.
دادن مایعات بیشتر به کودک
تلاش کنید در دورانی که کودک به عفونت گوش مبتلا شده به او مایعات بیشتری بدهید. این کار به باز شدن لوله استاش و تخلیه مایعات تجمع یافته پشت پرده گوش کمک می‌کند.
تغذیه کردن کودک با شیر مادر
اگر فرزندتان در سنین شیرخواری است و امکان شیر دادن به او به طور طبیعی برایتان وجود دارد حتی الامکان از دادن شیر خشک بپرهیزید چرا که در شیر مادر آنتی بادی‌هایی وجود دارد که مقاومت بدن فرزندتان را بالا میبرد و به مبارزه با انواع عفونت‌ها در او کمک می‌کند.
سوالاتی که ممکن است سوال شما باشد!
1. فرزند من 3 سال دارد و اخیراً دائماً به گوش خود دست می‌زند و آن را می‌کشد. آیا این مسئله می‌تواند ناشی از عفونت گوش باشد؟
عفونت گوش در این سنین 3 تا 6 سال بسیار رایج است. در بسیاری از موارد کودکان با رفتارهایی نظیر کشیدن گوش و دائماً دست زدن به آن به ما در مورد گوش درد خود خبر می‌دهند. اگر در کنار این مسئله احساس می‌کنید که فرزندتان کمی بی‌حال و مریض است، بی‌قرار شده و یا مشکلاتی در به خواب رفتن دارد حتماً با یک پزشک مشورت کنید.
2. آیا عفونت گوش قابل پیشگیری است؟
بله با اقدامات ساده‌ای نظیر تغذیه کردن کودک با شیر مادر، رعایت نکات بهداشتی عمومی و زدن واکسن‌های مرتبط با دوره سنی می‌توانید احتمال بروز عفونت‌ها را به حداقل برسانید.
برای مطالعه‌ی بیشتر در رابینیا کلیک کنید!
