علائم و درمان اعتیاد به الکل
الکل از جمله مواد اعتیادآوری است که قدرت وابستگی آن کمتر از دیگر مواد نیست. الکل به دلیل تاثیرش بر کاهش عملکردهای حیاتی بدن، جزء مواد کندکننده دسته‌بندی می‌شود. به این نتیجه میرسیم که فرد مصرف کننده عکس العمل کندی از خود نشان می‌دهد و سرعت پردازش اطلاعات کاهش پیدا می‌کند. بریده بریده صحبت کردن و سخت شدن راه رفتن از نشانه‌های اعتیاد به الکل هستند. برای کسب اطلاع بیشتر از علائم و درمان اعتیاد به الکل تا انتها با ما همراه باشید.
چه زمانی مصرف الکل اعتیاد محسوب می‌شود؟
اعتیاد به الکل با نام الکلیسم هم در بین مردم شناخته می‌شود. افراد بسیار زیادی در جهان از نوشیدنی‌های الکلی استفاده می‌کنند و تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند. اعتیاد به الکل وقتی اتفاق می‌افتد که به دلیل مصرف بیش از حد بدن دچار وابستگی روانی و جسمی شود. در پی تحمل ایجاد شده، بدن برای کسب لذت‌های قبلی به میزان بیشتری از الکل احتیاج پیدا می‌کند. افزایش مداوم در مقدار مصرف، روز به روز به شدت اعتیاد می‌افزاید.
علائم اعتیاد به الکل
برای اینکه بتوانید تشخیص دهید مصرف الکل منجر به ایجاد اعتیاد در شما یا اطرافیانتان شده است یا خیر می‌توانید علائم زیر را در او بررسی کنید. اما برای تشخیص نهایی حتماً با یک روانشناس متخصص در حوزه اعتیاد مشورت نمایید.
- پنهان کردن مصرف
- نوشیدن الکل در زمان‌های نامناسب
- افزایش میزان یا تعداد دفعات مصرف
- ایجاد تحمل بسیار بالا در برابر تاثیرات الکل
- وابستگی به مصرف الکل برای انجام عملکردهای روزانه
- افزایش میزان خواب آلودگی، افسردگی و مشکلات هیجانی
- درگیری با مشکلات قانونی و اداری نظیر دستگیری و اخراج شدن از کار
- اجتناب از رفتن به مکان‌هایی که امکان نوشیدن الکل در آن جا وجود ندارد.
- تغییر در روابط دوستانه؛ دوستی با افرادی که اهل مصرف سنگین الکل هستند.
دلایل مصرف و اعتیاد به الکل
وابستگی به الکل یک دلیل خاص ندارد؛ بلکه مجموعه‌ای از علائم دست به دست هم می‌دهند که در نهایت به اعتیاد منجر می‌شوند. از جمله دلایلی که می‌تواند باعث روی آوردن افراد به مصرف مداوم الکل شود عبارتند از:
- خود درمانی برای مشکلات هیجانی
- مشکلات و اختلالات جنسی
- عوامل وراثتی و ژنتیکی
- فرار از مشکلات زندگی
- اختلالات افسردگی
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات خواب
اثرات کوتاه مدت اعتیاد به الکل
بعد از مصرف، الکل سریعاً وارد گردش خون شده و از این طریق به مناطق مختلف بدن می‌رسد و در نتیجه به خاطر اثرات الکل اغلب مناطق بدن کارکردشان مختل می‌شود. شدت این اختلالات با توجه به میزان مصرف فرد متفاوت است که در ادامه به برخی از اثرات مصرف می‌پردازیم:
- عدم حفظ چهارچوب‌های شخصی و اجتماعی
- کند شدن واکنش‌ها به محرک‌های محیطی
- تأثیر روی مخچه و ناهماهنگی در حرکات
- عدم پیوستگی صحبت‌ها و تفکر پراکنده
- گرم شدن و افزایش دمای بدن
- ناتوانی در انجام حرکات دقیق
- زیاد شدن اسید معده
- عدم کنترل هیجانات
- اثرات روی حافظه
- تهوع و سر درد
- تاری دید
اثرات بلند مدت اعتیاد به الکل
در اثر مصرف طولانی الکل عوارض مزمنی برای فرد به وود می‌آید که فرد را تا سال‌های زیادی درگیر خود می‌کند. نوشیدن الکل طبی هم آثار بسیار مخربی را به همراه دارد.
1. مغز
مصرف الکل به روی تصمیم‌گیری فرد اثرات مخرب و جبران ناپذیری را به وجود می‌آورد. این آثار به روی نواجوانان بیشتر دیده می‌شود. الکل اثرات طولانی و مخربی روی حافظه مصرف کننده نیز می‌گذارد که متأسفانه قابل جبران نخواهند بود. همچنین اعتیاد به الکل به‌طور متوسط ۱۰ سال از عمر اشخاص را کم می‌کند. مرگ‌های ناشی از مصرف الکل بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از مواد محسوب می‌شود. از جمله دیگر بیماری‌هایی که الکل بر مغز و حافظه اثر می‌گذارد سندرم ورنیکه کورساکوف می‌باشد. قابل ذکر است مادرانی که در دوران بارداری و شیردهی الکل مصرف دارند برای کودک‌شان مشکلاتی نظیر سندرم جنین الکلی پیش خواهد آمد.
2. سرطان
اعتیاد به الکل و مصرف طولانی مدت آن احتمال ابتلا به برخی از انواع سرطان، به‌ویژه سرطان‌های مری، دهان، گلو، حنجره، روده، رکتوم و سینه را بالا میبرد.
3. هپاتیت C
افراد مبتلا به هپاتیت C در برابر عوارض مصرف الکل آسیب‌پذیرترند و در صورت ادامه مصرف، احتمال ابتلا آنان به سیروز کبدی و یا سرطان کبد در مقایسه با سایر افراد بیشتر می‌شود.
4. سیروز کبدی
از دیگر بیماری‌ها که در اثر مصرف زیاد الکل به وجود می‌آید زخم کبد و یا سیروز کبدی است. کسانی که به سیروز کبدی مبتلا هستند برای جلوگیری از خطر مرگ باید مصرف را قطع کنند. این بیماری برگشت پذیر نیست اما با توقف مصرف شانس زنده ماندن شخص بیشتر خواهد بود. تاکنون درمان‌هایی برای این بیماری عنوان شده است اما در برخی موارد پیوند کبد تنها راه امکان‌پذیر می‌باشد.
5. آسیب به قلب
اعتیاد به الکل باعث بروز اختلالاتی در کارکرد قلب نیز می‌شود و احتمال حملات قلبی، سکته و فشار خون را افزایش می‌دهد.
6. هپاتیت الکلی
بیماری‌های کبد شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با اعتیاد به الکل است. هپاتیت الکلی بیماری است که شخص در اثر مصرف زیاد الکل به آن مبتلا می‌شود. دردهای بی‌سابقه و نامعمول شکم، تب و یرقان از جمله نشانه‌های این بیماری هستند. هپاتیت الکلی در صورت مصرف طولانی مدت الکل، عواقب خیلی شدیدتری از جمله مرگ را به دنبال دارد. خوشبختانه اگر شخص پس از ابتلا به بیماری مصرف را قطع کند و به سراغ درمان برود احتمال بهبودی وجود دارد.
7. تغییرات رفتاری
تغییرات خلقی و رفتاری در زمان اعتیاد به الکل امری اجتناب ناپذیر است. افراد مصرف کننده با گذشت زمان پرخاشگر شده و تحریک پذیری زیادی از خود نشان می‌دهند. این مسئله می‌تواند زمینه ساز بروز اختلافات بین فردی شده و در نهایت به انزوای بیمار بیانجامد. به همین خاطر بسیار اهمیت دارد که در ترک اعتیاد به الکل، فرد علاوه بر پرداختن به سم زدایی بدن درمانهای روان شناختی را نیز برای اصلاح رفتار دریافت نماید.
8. التهاب لوزالمعده
لوزالمعده قند خون را با ترشح انسولین تنظیم می‌کند و در هضم غذا نیز نقش مؤثری دارد. اعتیاد به الکل می‌تواند به لوزالمعده آسیب رسانده و منجر به شکل‌گیری بیماری التهاب لوزالمعده یا پانکراتیت گردد. پانکراتیت حاد منجر به دردهای شکمی شدید کشنده می‌شود. پانکراتیت مزمن نیز با دل‌دردهای مزمن، اسهال و پایین آمدن شدید وزن شخص همراه است.
9. کاهش سیستم ایمنی
اعتیاد به الکل می‌تواند باعث ضعف سیستم ایمنی شود که در نتیجه شخص در برابر بیماری‌های گوناگون مقاومت پایین‌تری خواهد داشت.
10. بروز مشکلات مرتبط با باروری
تحقیقات انجام شده در زمینه اثرات بلند مدت الکل نشان می‌دهد که اعتیاد به این ماده می‌تواند قدرت باروری زنان و مردان را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه بارداری را با دشواری مواجه کند. البته این مسئله تنها به افرادی که به مصرف سنگین الکل می‌پردازند اختصاص ندارد. در واقع مصرف تفریحی این ماده نیز می تواند پیامدهایی را در زمینه باروری در پی داشته باشد.
درمان اعتیاد به الکل
ترک اعتیاد به الکل شامل سه مرحله می‌شود:
1- قطع مصرف
2- سم‌زدایی
3- توان‌بخشی
پیشگیری از اعتیاد به الکل؛ توصیه‌هایی برای خانواده‌ها
خانواده‌هایی که فرزند نوجوان دارند بسیار نگران این هستند که فرزندشات به سمت الکل و مواد نروند. اما در عین حال نمی‌دانند روش درست برای پیشگیری از اعتیاد به الکل چیست. در ادامه به چند توصیه مهم در این زمینه اشاره کرده‌ایم.
1. به فرزندتان آگاهی بدهید
بسیاری از نوجوانان اطلاعات کاملی از عوارض الکل ندارند. به خصوص در کشور ما که الکل به صورت غیرقانونی به دست مردم می‌رسد، در بسیاری از موارد افراد سودجو مواد غیر خوراکی را با الکل ترکیب کرده که در نهایت عوارض جبران ناپذیری نظیر کوری یا مرگ برای فرد به همراه خواهند داشت. در نتیجه لازم است اطلاعات خود را در این زمینه بالا برده و به فرزندتان نیز در این باره آگاهی بدهید.
2. اعتماد به نفس او را تقویت کنید
اعتماد به نفس فرزندتان را افزایش بدهید. اصلا به مقایسه فرزند خود با دیگران نپردازید چون ناخواسته به اعتماد به نفس او آسیب وارد می‌کنید. در نتیجه از رفتارهایی نظیر سرزنش، توهین و تحقیر فرزندان به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی بپرهیزید و احساس کارآمدی را در او تقویت کنید. لازم است بدانید افراد با اعتماد به نفس پایین زودتر در برابر پیشنهادهای گروه دوستی مبنی بر مصرف سیگار یا الکل تسلیم می‌شوند.
3. مهارت نه گفتن را به فرزندتان بیاموزید
برخورداری از مهارت جرات ورزی و توانایی کافی برای نه گفتن یکی از موارد بسیار مهمی است که در پیشگیری از اعتیاد نقش مهمی ایفا می‌کند. افرادی که هرگز در این زمینه آموزشی دریافت نکرده‌اند، بیش از دیگران در برابر مصرف مواد و الکل آسیب پذیر هستند. کمک گرفتن از یک روانشناس در آموزش موثر این مهارت‌ها تا حد زیادی مفید خواهد بود.
4. مهارت حل مسئله را به فرزندتان بیاموزید
برخورداری از مهارت حل مسئله یکی از مهم‌ترین توانایی‌هایی است که تا حد زیادی از اعتیاد به مواد و الکل پیشگیری می‌کند. چرا که در حقیقت اعتیاد از نظر متخصصین نوعی حل مسئله ناسالم برای مشکلات زندگی است. به عبارت دیگر در بسیاری از مواقع افراد زمانی که احساس می‌کنند نمی‌توانند از پس رنج‌های زندگی عبور نمایند به سمت الکل یا مواد کشیده می‌شوند. در نتیجه ایجاد حمایت کافی از فرزند و تقویت روحیه حل مسئله در او می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد تا حد زیادی موثر باشد.
5. نظارت غیر مستقیمی بر دوستان فرزندتان داشته باشید
در دوران نوجوانی افراد بیش از هر زمان دیگری به گروه‌های دوستی اهمیت می‌دهند. هم چنین آنها در این زمان حساسیت بسیار زیادی نسبت به مداخلات خانواده در زمینه انتخاب دوست نشان می‌دهند. در این شرایط اتخاذ نظارت غیر مستقیم تا حد زیادی می‌تواند به پیشگیری از رفتارهای پرخطر کمک نماید. برای مثال شما می‌توانید به گرمی از دوستان فرزندتان استقبال کرده و با خانواده‌های آنها آشنا شوید. همچنین گاهی از آنها دعوت کنید به خانه شما بیایند و زمانی را با آنها بگذرانید. این کار به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانید بر روابط دوستی فرزندتان نظارت داشته باشید.
