مدیریت کلاس
با وجود آموزش‌هایی که معلمان قبل از شروع تدریس دریافت می‌کنند، بعد از شروع کار عملی روش اداره در کلاس به یکی از مشکلات اصلی برای بیشتر آنها تبدیل میشود. از جمله موضوعاتی که معلمان را به چالش می‌کشد شامل داشتن واکنش مناسب در برابر خطاهای دانش آموزان و نحوه برخورد با ضعف‌های تحصیلی، ناتوانی در آرام نگه داشتن دانش آموزان، داشتن آموزشی با جدیت و عطوفت کافی است.
هدف ما در این مقاله این است تا بر اساس اصول جهانی در رابطه با سبک اداره در کلاس اطلاعاتی را ارائه داده و به پاسخ‌های تربیتی معلمان در این زمینه پاسخ دهیم.
برای مطالعه در رابطه با روش صحیح درس خواندن کلیک کنید.
راهبردها و سبک‌های مختلف اداره کلاس
امروزه در زمینه روانشناسی تربیتی تحقیقات زیادی انجام شده است که به ما نشان می‌دهد چگونه می‌توانیم در برخورد با دانش آموزان یابه صورت کلی کودکان و نوجوانان بهترین شیوه برخورد را اتخاذ کنیم. به همین دلیل ما در ادامه مقاله به چند راه حل مهم که در تحقیقات علمی به آنها اشاره میشود اشاره خواهیم کرد. معلمان با استفاده از این راه حل ها میتوانند به آسانی مشکلات مربوط به مدیریت کلاس را حل کنند.
برای مطالعه در رابطه با منابع و دروس پیش نیاز کنکور ارشد روانشناسی بالینی کلیک کنید.
1- مدل سازی یا الگوسازی رفتاری
یکی از شیوه های تاثیرگذار برای دانش اموزان مدل سازی است. این شیوه به شما کمک میکند تا به دانش آموزان یاد دهید چه رفتاری را در چه موقعیتی از خود نشان دهند.
یکی از شیوه های اصلی برای الگو سازی یا مدل سازی در رابطه با یک رفتار خاص این است که با یکی از دانش آموزان داوطلب، یا با دیگر همکاران مدرسه گفت و گویی را در جلوی کلاس شکل دهید. در این گفت و گو ویژگی‌های رفتار صحیح را سعی کنید به دانش آموزان نشان دهید. به این صورت آنها از طریق یادگیری مشاهده‌ای و به صورت غیر مستقیم با روش‌های رفتاری صحیح آشنا خواهند شد. باید به نکاتی توجه کنید که عبارتند از:
- ادبیات محترمانه‌ای را به کار ببرید.
- تماس چشمی کافی را با فرد مقابل برقرار کنید.
- موبایل و وسایل الکترونیکی را در دست خود نگه ندارید.
- سخن یکدیگر را قطع نکنید.
- نگرانی خود را در مورد اظهارات شخص مقابل به شیوه‌ای محترمانه ابراز کنید.
شیوه مدل سازی به ویژه در دانش آموزان دبستانی می‌تواند تاثیر زیادی در بهتر شدن رفتار های آنها سر کلاس داشته باشد. به دلیل اینکه آنها در این سن در حال همانند سازی با بزرگسالان هستند و از رفتارهای آنها الگو می‌گیرند. در نتیجه به جای اینکه به صورت مستقیم به دانش آموزان رفتارهای درست و غلط را یاد دهید با الگو سازی و تشویق رفتارهای صحیح تاثیر زیادی در شکل دهی رفتار آنها میتوانید داشته باشید.
2- مشارکت دهی دانش آموزان
زمانی که قصد دارید برای کلاس قوانینی تعیین کنید از خود دانش آموزان کمک بگیرید. زمانی که آنها خودشان در ایجاد قوانین و مقررات دخالت داشته باشند به احتمال بیشتری آنها را رعایت می‌کنند. برای این کار در شروع سال تحصیلی میتوانید زمان خاصی از کلاس را به قوانین مربوط با اداره کلاس اختصاص دهید. از خود دانش آموزان بپرسید که به نظر آنها انجام چه کار هایی در کلاس مجاز و انجام چه کارهایی مجاز نیست.
به عنوان مثال میتوانید از آنها بپرسید که چه میزان سر و صدا در کلاس باعث آسیب دیدن به یادگیری آنها میشود ؟ زمانی که در رابطه با این موضوع با دانش آموزان صحبت می‌کنید به آنها یاداوری کنید که با احترام با یکدیگر صحبت کنید و به عقاید یکدیگر احترام بگذارند.
در این حین از دانش آموزان بخواهید که خودشان را در جایگاه معلم قرار داده و برای آموزش هرچه بهتر مناسب‌ترین قوانین را پیشنهاد دهند.
3- مستند کردن قوانین
بعد از صحبت هایی که در رابطه با قوانین با دانش آموزان انجام دادید در آخر باید بتوانید به یک جمع بندی کلی برسید و قوانین نهایی را در جایی یادداشت کنید. نباید اجازه دهید این قوانین فراموش شوند. برای این کار میتوانید لیست قوانین را چاپ کرده و در بین دانش آموزانتان پخش کنید. به این صورت شما جدیت خود را در اجرای قوانینی که خود دانش آموزان متذکر آن بوده‌اند، نشان می‌دهید و با این کار به آنها این پیام را می‌رسانید که به موضوعات مطرح شده در کلاس احترام می‌گذارید.
همچنین داشتن قانون مستند در کلاس به شما کمک میکند که به راحتی زمانی که کسی قوانین را رعایت نمیکند به آنها اشاره کنید.
4- عدم مجازات کل کلاس
هیچوقت به دلیل رعایت نکردن قوانین مربوط به کلاس توسط یک نفر یا چند نفر همه کلاس را تنبیه نکنید. این کار باعث آسیب دیدن روابط بین فردی دانش آموزان میشود و سبب دلسردی و صدمه دیدن افرادی که قوانین را رعایت می‌کنند میشود. به همین دلیل در ابن شرایط فرد مقصر را به صورت جداگانه و محترمانه صدا کنید و قوانین را به او یاداوری کنید.
اگر نیاز به تنبیهی مثل محروم کردن دانش آموز از بعضی فعالیت‌ها را لازم می‌دانید به‌دور از جمع و بدون پرخاشگری آن را به دانش آموز بگویید. ولی از آنجایی که در اصول تربیتی همیشه تشویق ز تنبیه مؤثرتر است تلاش کنید بر رفتارهای مثبت دانش آموزان تمرکز کنید و با تقویت و بالا بردن آنها به طور غیر مستقیم در جهت کاهش رفتارهای مخرب بکوشید.
5- از زبان بدن کمک بگیرید
به عنوان یک معلم بسیار حائز اهمیت است که مطالب را به روشی برای دانش آموزان ارائه دهید تا برایشان جذاب باشد تا آنها بتوانند تمرکز خود را حفظ کنند و از توجه به مطالب درسی خسته نشوند. برای آنکه در این زمینه مهارت پیدا کنید توجه به زبان بدن می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
در صورتی که شما با لحنی یکنواخت در جای ثابتی از کلاس بنشینید و فقط مفاهیم درسی را ارائه دهید به احتمال زیاد دانش آموزان خسته شده و خستگی خود را با به هم ریختن نظم کلاس یا کارهایی از قبیل نشان می‌دهند. در نتیجه تلاش کنید تا در مهارت‌های ارتباطی غیر کلامی نیز پیشرفت کنید. برای این کار میتوانید در کلاس راه بروید، روی بیانات چهره‌ای خود کار کنید، افت و خیزهای صدایتان را افزایش دهید و از حرکات دست‌ها نیز برای انتقال بهتر مطالب استفاده کنید.
سوالات متداول
– چگونه می‌توان دانش آموزان را به کلاس علاقه مند کرد؟
عوامل مختلفی در این مسئله میتوانند نقش داشته باشند. یکی از مهم‌ترین عوامل در این میان روش تدریس شماست. هرچقدر روش تدریس جذاب‌تر باشد دانش آموزان به حضور در کلاس و توجه به آن بیشتر علاقمند خواهند شد. برای این کار از نکات جالب و مهیج میتوانید شروع کنید، دانش آموزان را در فعالیت‌های گروهی شرکت دهید و از ابزارهای کمک آموزشی کمک بگیرید. هم چنین در کنار تدریس لازم است که به اوقات فراغت دانش آموزان نیز اهمیت دهید و زمان‌هایی که به آنها استراحت می‌دهید را به نحوی برای آنها جذاب و هیجان‌انگیز کنید.
– برای آنکه دانش آموزان عملکرد خود را در طول زمان از دست ندهند چه باید کرد؟
بعضی دانش آموزان در طول سال تحصیلی افت و خیزهایی را تجربه می‌کنند. به عنوان مثال امکان دارد اوایل سال عملکرد خوبی داشته باشند ولی کم کم دچار افت شده و نمرات پایینی کسب کنند. برای جلوگیری از این مسئله لازم است که انگیزه را در دانش آموزان خود حفظ کنید. به این منظور لازم است که سوابق و نمرات خوب را ثبت و ضبط کنید و دانش آموزان را برای عملکرد خوبشان تشویق کنید.
ابته به این مسئله توجه داشته باشید که در عملکرد تحصیلی دانش آموزان عوامل روحی و روانی بسیار موثر است به همین دلیل به این مسائل نیز دقت داشته باشید و با حفظ تماس با خانواده‌ها و ارتباط با مشاور مدرسه همیشه به وضعیت روحی دانش آموزان خود توجه داشته باشید.
