مراحل و واکنش بدن به ویروس کرونا

مراحل و واکنش بدن به ویروس کرونا

مراحل بیماری کرونا از عواملی است که شاید برایتان جالب باشد که بدانید چگونه پیش می‌رود. ما در گروه رابینیا روند بیماری کرونا را برای شما بازگو می‌کنیم، همراه ما باشید.

SARS-CoV-2 یک ویروس بتاکرونا انولوپ دار (enveloped) است که دارای توالی ژنتیکی بسیار مشابه SARS-CoV-1 (۸۰%) و کرونا ویروس خفاش RaTG13  (۹۶.۲%) است. انولوپ ویروس توسط گلیکوپروتئین های اسپایک(S) و پروتئین های انولوپ (E) و غشا (M) پوشانده می شود. ورود و اتصال سلول میزبان به واسطه پروتئین S شده که مرحله اول در ایجاد عفونت، وصل ویروس به سلول میزبان از روش گیرنده هدف است. زیر واحد S1 پروتئین S حاوی گستره (domain) اتصال به گیرنده است که به domain پپتیدازِ آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین ۲ (ACE 2) متصل می شود. در SARS-CoV-2 زیر واحد S2 به شدت حفاظت شده و به عنوان یک هدف ضد ویروسی بالقوه در نظر گرفته می شود. ساختار ویروس و چرخه تکثیر آن در شکل زیر به صورت کامل شرح داده شده است.

• در مرحله (۱) ویروس به عنوان گیرنده سلول هدف میزبان در هم افزایی با سرین پروتئیناز ۲ (پروتئین سطح سلول) میزبان به ACE2 متصل می شود، که اصولاً در سلول های اپی تلیال مجاری تنفسی و سلول های اندوتلیال عروقی بیان می شود.
• در مرحله (۲) این کار منجر به همجوشی غشایی شده و ژنوم ویروس را در سیتوپلاسم میزبان آزاد می کند.
• مراحل (۳-۷) گام های باقی مانده تکثیر ویروس را نشان می دهد که منجر به مونتاژ (assembly)، رسیدگی کامل و انتشار ویروس می شود.

کینتیک بار ویروسی همینطور می تواند برخی از تفاوت های SARS-CoV-2 و SARS-CoV-1 را توضیح دهد. در مجاری تنفسی، صعود ویروس کرونا زمان پیدایش علائم در روزهای اول بیماری یا همان هفته اول مشخص شده و بعد از آن روند نزولی پیدا می‌کند. این علائم بالاترین پتانسیل عفونی بیماری را نشان می‌دهد و درطول پنج روز اول فورا علائم شروع می‌شود. برعکس، در SARS-CoV-1 بالاترین حجم ویروس در مجرای تنفسی فوقانی در هفته دوم بیماری مشاهده شده که پایین ترین میزان مسری بودن در هفته اول بعد از شروع علائم تشخیص داده می‌شود.

جریان ابتلا به ویروس کرونا به این شکل است که بعد از مواجهه اولیه، فرد مبتلا در 5-6 روز علائم در آن هویدا می‌‌شود. SARS-CoV-2 طیف متنوعی از تظاهرات بالینی از عفونت خفیف گرفته تا بیماری شدید با مرگ و میر بالا را ایجاد می کند. در افراد مبتلا به عفونت خفیف و کم، پاسخ اولیه ایمنی میزبان این امکان را دارد که عفونت را کنترل کند. در بیمارانی که شدت بیماری بالاست، جواب ایمنی بیش از حد منجر به آسیب به اعضای بدن شده در نهایت بستری در بخش مراقبت‌های ویژه و یا مرگ می‌شود. حجم ویروس در هفته اول به بالاترین حد خود می‌رسد و کم‌کم کاهش پیدا می‌کند. این در حالی است که آنتی بادی کم‌کم بالا رفته و تا هفته دوم قابل شناسایی و ردیابی است.

واکنش زنجیره ای پلیمراز رونویسی معکوس (qRT-PCR) می تواند RNA ویروس SARS-CoV-2 را در مجاری تنفسی فوقانی به مدت متوسط ​​۱۷ روز (حداکثر ۸۳ روز) پس از شروع علائم تشخیص دهد. با این حال، ردیابی RNA ویروس توسط qRT-PCR نشانگر عفونت نیست. در نمونه گیری PCR که نتیجه مثبت به همراه داشت، به ندرت بیشتر از نه روز بیماری بوده‌اند. این اطلاعات به دست آمده و هرآنچه در خصوص انتقال ویروس بر پایه مطالعات ردیابی تماس قبلا می‌دانستیم تطبیق دارد که بیان می‌کند که ظرفیت انتقال در 7 روز اول بیماری بسیار بوده و انتقالی پی از هفته اول ثبت نشده است.

بیمارانی که شدت بیماری آنها بیشتر بود، سیستم ایمنی بدن ضعیفی داشته و امکان دارد تا مدت بیشتری ریزش (shedding) ویروس داشته و برخی از بیماران ممکن است ریزش متناوب RNA داشته باشند. ولی ممکن است در یافته‌های سطح پایین نزدیک به حد تشخیص، ذرات ویروسی عفونی را تشکیل ندهند. با این حال افراد ناقلی که هیچگونه علائمی در همه دوران عفونت ندارند، به راحتی ویروس را منتقل می‌کنند. درجه نسبی عفونی بودن آن‌ها هم محدود است.

راه سرایت ویروس و دینامیک آن

از راه‌های انتقال این بیماری می‌توان به تماس مستقیم و غیرمستقیم قطرات تنفسی آلوده به عفونت ویروس با مخاط بینی، ملتحمه دهان و چشم اشاره کرد. ملتحمه و دستگاه گوارش هم قابلیت جذب عفونت را دارند و امکان دارد یکی از درگاه‌های انتقال باشند. گیرنده‌های هدف میزبان عمدتا در اپیتلیوم مجاری تنفسی انسان، از جمله اوروفارنکس و راه های هوایی فوقانی یافت می شوند.

بیشترین بار انتقال ویروس کرونا از راه تماس نزدیک و عدم رعایت فاصله اجتماعی رخ می‌دهدو گسترش بیماری در خانواده‌ها و اجتماعات خانوادگی و دوستانه بسیار زیاد است. خطر انتقال به عواملی مانند الگوی تماس، محیط، میزان عفونی بودن میزبان و عوامل اقتصادی اجتماعی بستگی دارد. خوابیدن در یک اتاق زمانی که یک فرد بیمار در آن مکان حضور دارد خطر ابتلا را به شدت افزایش می‌دهد ولی در مقابل اگر یکی از افراد خانواده بیمار شد با ایزوله کردن فرد بیمار به دور از خانواده امکان ابتلا به شدت کاهش پیدا می‌کند.

میزان حمله ثانویه خانوار (نسبت افراد مستعدی که طی تعدادی از تماس های مشکوک با یک مورد اولیه آلوده می شوند) از ۴٪ تا ۳۵٪ است. فعالیت ‌هایی همچون: تقسیم کردن غذا و مشارکت در فعالیت های گروهی، غذا خوردن در کنار فرد آلوده، حضور در محیط‌های با فضای بسته به عنوان رفتار پرخطر شناخته می‌شوند. انتقال آئروسل طی ماندن طولانی در محیط های شلوغ و دارای تهویه هوای ضعیف هنوز هم می تواند به عنوان یک عامل خطر باشد. این به این معنی است که تحت این شرایط انتقال می تواند در فاصله کمتر از ۲ متر نیز انجام شود.

 پاسخ ایمنی و دامنه بیماری

بعد از واردشدن بیماری به بدن، پاسخ التهابی اولیه سلول های T خاص، ویروس را به محل عفونت جذب می کند. در این زمان سلول‌های آلوده قبل از اینکه انتشار پیدا کنند از بین رفته و باعث بهبودی فرد مبتلا می‌شود. در بیمارانی که به بیماری شدیدی مبتلا می شوند، SARS-CoV-2 پاسخ ایمنی نابه جایی در میزبان ایجاد می کند. برای مثال، هیستولوژی پس از مرگ بافت ریه بیمارانی که به علت covid-19 درگذشتند، ماهیت التهابی آسیب را تأیید کرده است.ویژگی‌های آسیب دو طرفه منتشر آلوئول، تشکیل غشای هیالین، نفوذ سلول های التهابی تک هسته ای بینابینی و تخلیه سازگار با دیسترس حاد تنفسی سندرم (ARDS) شبیه پاتولوژی ریه‌ای است که در سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS) شدید و سندرم حاد تنفسی شدید (SARS) دیده می‌شود.

از ویژگی های بارز covid-19 وجود توپی های مخاطی با اگزودای فیبرینی در دستگاه تنفسی است که ممکن است شدت covid-19 را حتی در افراد بزرگسال توجیه کند. این حالت به طور بالقوه از تولید بیش از حد سیتوکین های پیش التهابی نشات می‌گیرد که در ریه ها جمع می شوند و در نهایت به پارانشیم ریه آسیب می رسانند. در بعضی افراد مبتلا همچنین دچار شوک سپتیک و اختلال در عملکرد چندین ارگان می شوند. برای مثال، سیستم قلبی عروقی اکثرا در اوایل بیماری covid-19 درگیر شده و این امر به وسیله ترشح تروپونین های بسیارحساس و پپتیدهای ناتریورتیک بسیار حساس نشان داده می شود.

بر اساس زمینه بالینی وضعیت انعقاد خون، خونریزی کانونی درون آلوئولی و وجود ترومبوزهای متشکل از پلاکت-فیبرین در عروق کوچک شریانی نیز دیده می شود. سیتوکین ها به طور معمول باعث تنظیم ایمنی، التهاب و خون سازی می شوند. با این حال تشدید واکنش ایمنی و تجمع سیتوکین ها در اندام های دیگر در بعضی از بیماران امکان دارد باعث بروز آسیب گسترده بافتی یا سندرم آزادسازی سیتوکین (طوفان سیتوکینی) شود. در نتیجه نشت مایع از طریق مویرگ، تشکیل ترومبوز و اختلال عملکرد اندام ها ایجاد می شود.

عوامل خطرناک در ابتلا به ویروس کرونا

عوامل بسیاری وجود دارند که باعث تشدید بیماری شده و سیستم ایمنی فرد بیمار را مورد حمله قرار می‌دهند. زمانی که این عوامل وجود داشته باشند، فرد بیمار به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد. درصد مرگ و میر بیشتری شامل این عوامل می‌شود.

بیماری زمینه ای

1. بیماری انسداد ریوی مزمن
2. بیماری قلبی عروقی
3. فشارخون بالا
4. بدخیمی
5. سن بالا
6. دیابت
7. چاقی

تظاهرات بالینی

1. تب بالا (≥°C 39 در هنگام پذیرش)
2. تنگی نفس در هنگام پذیرش
3. امتیاز qSOFA بالا

مارکر های آزمایشگاهی

1. افزایش لاکتات و لاکتات دهیدروژناز
2. افزایش پروتئین واکنشی C
3. D-دایمر > μg/mL 1
4. نوتروفیلی/لنفوپنی
5. افزایش فریتین
6. افزایش IL-6
7. افزایش ACE2

پاسخ ایمنی به ویروس و نقش آن در محافظت از بدن

Covid-19 منتهی به پاسخ آنتی بادی به دامنه وسیعی از پروتئین های ویروس شده، ولی پروتئین اسپایک (S) و نوکلئوکپسید از آن پروتئین هایی هستند که اکثرا در تشخیص سرولوژی استفاده می شوند. تعداد آنتی بادی‌ها در 4 روز اول بیماری قابل شناسایی است، ولی کم‌کم آنتی بادی افزایش پیدا کرده و بعد از یک ماه به یک نتیجه قابل شناسایی میرسند. دامنه‌ی وسیعی از آنتی بادی‌های خنثی کننده ویروس دریافت شده و این شواهد نشانگر این است که در ابتدا امکان دارد با شدت بیماری ارتباط مستقیم داشته باشد ولی با گذشت زمان کاهش پیدا می‌کند. مراقبت، مدت زمان و محافظت سلول‌های T و آنتی بادی هنوز مبهم بوده تا با مطالعات و پیگیری‌های طولانی به دست بیاید. به نظر می رسد پاسخ سلول های CD-4 T به کرونا ویروس‌های اندمیک انسانی دارای واکنش متقابل با SARS-CoV-2 باشد، اما نقش آنها در محافظت هنوز نامشخص است.

پرسشنامه اضطراب کرونا در اعتباریابی مقدماتی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار علمی و معتبر برای سنجش اضطراب کرونا ویروس استفاده نمود.