مشاوره زوج درمانی چیست؟
زوج‌درمانی نوعی از رواندرمانی است که در آن، یک درمانگر با تجربه بالینی با زوج‌ها کار می‌کند و کمک می‌کند تا هر دو فرد درگیر در روابط عاشقانه، در رابطه‌شان بینش کسب کنند، ناسازگاری را حل کنند و رضایت از رابطه را با استفاده از انواع مداخلات درمانی بهبود بخشند.
گرچه روند زوج‌درمانی ممکن است بسته به گرایش نظری درمانگر متفاوت باشد، اما همهٔ زوج‌درمانی‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
- تمرکز بر مشکل حاضر (مثل، مشکلات جنسی، اعتیاد به اینترنت، حسادت، خیانت و یا خشونت)
- مشارکت فعال درمانگر در درمان رابطه دو نفر، به جای درمان هر فرد به طور جداگانه
- مداخلات متمرکز بر راه حل و تغییرگرا در اوایل درمان
- ایجاد اهداف قابل دسترسی و روشن برای درمان
اهداف زوج‌درمانی
همانطور که می‌دانیم، زوج‌درمانی یک نوع رواندرمانی است که در آن یک درمانگر به دو شخصی که در رابطه عاطفی با یکدیگر قرار دارند، طبق تجربیات و دانش بالینی خود مشاوره می‌دهد. یکی از مهم‌ترین اهداف زوج‌درمانی برطرف کردن مشکلات زن و مرد به صورت ریشه‌ای با استفاده از روش‌ها و راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز است.
در طی جلسات زوج‌درمانی، زن و مرد تمرین‌های ارائه شده از سوی متخصص را انجام می‌دهند و متخصص مربوط عواملی که باعث بروز مشکلات در زندگی زن و مرد شده را شناسایی می‌کند.
یکی دیگر از این اهداف، ارتقاء و بهبود سطح کیفی روابط زناشویی است. در طی جلسات مشاوره، زوج‌ها مهارت گفتگوی موثر و روش‌های مذاکره را برای تعیین مشکلات ریشه‌ای خود یاد می‌گیرند. این موضوع باعث دستیابی زن و مرد به راه‌حل‌های مفید و موثر برای برطرف کردن مشکلاتشان می‌شود. همچنین هدف دیگر زوج‌درمانی آموزش مهارت‌های لازم برای زندگی و توانایی حل مسئله است.
یادگیری برخی مهارت‌ها در طی جلسات زوج‌درمانی، تاثیر بسزایی در درک متقابل زن و مرد و افزایش همدلی بین آن دو دارد. از دیگر اهداف زوج‌درمانی می‌توان به ایجاد صمیمیت بیشتر میان زوجین برای دستیابی به تفاهم و سازگاری اشاره کرد. جالب است بدانید تامین نیاز‌های اساسی برای رابطه جنسی بین زن و مرد و اشتراک گذاری رابطه فکری و عاطفی از دیگر اهداف زوج‌درمانی است.
در جلسات زوج‌درمانی چه اتفاقاتی می‌افتد؟ زوج‌درمانگر چه سوالاتی ممکن است بپرسد؟
زوج‌درمانی معمولا با برخی سوالات مصاحبه استاندارد در ارتباط با تاریخچه رابطه، همچنین مقداری کاوش راجع به خانواده اصلی هر کدام از طرفین، ارزش‌ها و پس‌زمینه‌های فرهنگی زوجین، آغاز خواهد شد.
درمانگر ممکن است در صورت لزوم از جلسات اولیه، برای مداخله در بحران (خیانت، خشونت و تصمیم به طلاق) استفاده کند.
زوج‌درمانگر سپس در شناسایی مسئله اصلی که تمرکز درمان بر آن خواهد بود و همچنین در ایجاد اهداف درمان و برنامه‌ریزی یک ساختار برای درمان، به زوجین کمک خواهد کرد.
در طی دوره درمان، درمانگر کمک می‌کند که هر دو طرف متوجه نقش خود در ایجاد تعاملات ناکارآمد بشوند. این موضوع به آنها کمک خواهد کرد تا در شیوه تفکرشان نسبت به رابطه و یکدیگر، تغییر ایجاد کنند.
اگرچه کسب بینش مهم است، اما یکی دیگر از جنبه‌های حیاتی زوج‌درمانی، شامل تغییر واقعی رفتارها و شیوه‌های ارتباط برقرار کردن با یکدیگر می‌شود.
زوج‌درمانگران اغلب، برای طرفین به منظور اعمال مهارت‌هایی که آنها در طی روند درمان راجع به تعاملات روزمره خود آموخته اند، تمرین و تکلیف تعیین می‌کنند.
اکثر زوج‌ها می‌توانند با کسب بینش درباره الگوهای رابطه‌ای، افزایش عواطف و کسب مهارت‌های ضروری برای برقراری ارتباط موثر و حل مشکل با شریک زندگی‌شان، از زوج‌درمانی نفع ببرند.
زوج‌درمانگر ممکن است با توجه به مشکلات زوجین، از آنها بخواهد که تحت درمان سکس‌تراپی و یا خانواده‌درمانی و یا حتی رواندرمانی فردی نیز قرار بگیرند.
چه کسانی به مشاوره زوج درمانی نیاز دارند؟
اغلب زوج‌ها می‌توانند از مشاوره برای بهبود ارتباط، غلبه بر موانع و حفظ یک رابطه سالم بهره‌مند شوند. اگر در زندگی مشترک با موانعی مانند خیانت، سوء مصرف مواد و… مواجه شده یا می‌خواهید سایر جنبه‌های رابطه از جمله صمیمیت عاطفی و فیزیکی را بهبود بخشید، میتوانید از مشاور زوج درمانی کمک بگیرید. علاوه بر این، مشاوره زوج درمانی برای کسانی که به دلایل مختلف مثل بچه‌دار شدن یا تغییر مسیر شغلی، در دوره‌های پر از استرس قرار دارند مفید است.
کاهش یا از بین رفتن اعتماد
یکی از شایع‌ترین دلایل جستجوی مشاوره زوج درمانی نیاز به کمک برای غلبه بر بی‌اعتمادی بین زوجین است! شاید مسائل مختلفی وجود داشته باشد که شما با آنها روبه‌رو شوید؛ ممکن است بی‌اعتمادی در روابط جنسی یا روابط عاطفی باشد، شاید اظهارات غلطی به شما گفته شده باشد که باعث شده اعتماد شما به طرف مقابل کاهش یابد، شاید مشکلات مالی یا برعکس رفاه زیاد باعث ایجاد بی‌اعتمادی شده باشد.
در هر صورت، شما از دلیل دقیق هیچکدام از این مسائل مطلع نیستید و بازسازی اعتماد از دست رفته مسئله‌ای است که به راحتی قابل حل نیست. بلکه نیازمند حضور و تلاش هر دو طرف و ابراز آمادگی برای بازپس گیری این اعتماد است.
زیاد شدن و شدت گرفتن بحث‌ها
آیا متوجه شده‌اید که ریتم روزانه زندگی شما در حال تغییر است؟ آیا حس می‌کنید تعارض‌های بیشتری بین رفتارهای شما وجود دارد؟ شاید همه آن تعارضات یک سری بحث‌های کم و کوچک باشد ولی ممکن است بحث‌های بزرگ و مشکل‌سازی باشد که دعواهای بیشتری را به دنبال دارد!
در هر صورت، مهم این است که الگوی افزایشی تعارضات را مدنظر قرار دهیم! به این معنا که هر چه این رابطه پیش می‌رود، بحث‌های شما نیز بیشتر می‌شود.شاید هم این بحث‌ها اشاره به مشکلات بزرگ‌تری داشته باشند که حتماً نیاز به رسیدگی دارد و باید آگاه باشید.
ضعیف شدن ارتباطات
گاهی اوقات، بحث و دعوا در رابطه پیش نمی‌آید اما یکی از زوجین یا هر دو طرف حس می‌کنند که نادیده گرفته می‌شوند یا درک نمی‌شوند، حتی ممکن است حس کنند که نمی‌توانند منظور همسر یا همسرشان را درک کنند و احساس غربت داشته باشند!
یکی از نتایج مشاوره زوج درمانی، افزایش ارتباط و پیشرفت اساسی در یک رابطه است. یک روانشناس یا مشاور ماهر می‌تواند به زوج‌ها کمک کند تا در ارتباط داشتن، گفتگو کردن، شنیدن و دیگر مهارت‌ها، رفتار مناسب‌تری داشته باشند و شریک زندگی خودشان را بهتر و بیشتر درک کنند، بنابراین سطح نارضایتی زوجین کاهش می‌یابد.
البته اگر ضعیف شدن روابط فقط بین زوجین اتفاق نیافتاده باشد و فرزندان هم از خانواده خودشان دور شده باشند، بهتر است که به مشاوره خانواده مراجعه کرده و از آن کمک بگیرید.
احساس اشتباه بودن یک وضعیت بدون دانستن دلیل
درست مانند درمان فردی، زوج درمانی هم نه تنها برای حل مشکلات بلکه در شناسایی آنها هم مفید است. فرض کنید چیزی در روند زندگی احساسی شما تغییر کرده است اما هر چه فکر می‌کنید، نمی‌توانید آن را توصیف کنید یا شاید مثل قبل با همسرتان احساس راحتی نمی‌کنید، در واقع اینها همان نشانه‌های اولیه هستند که نشان می‌دهند رابطه شما از جاده سلامت خودش خارج می‌شود و یک مشکل در رابطه دونمایی می‌کند! البته نباید کسی را مقصر بدانید. شما باید در چنین مرحله‌ای یک روان‌درمانگر مناسب را انتخاب کنید و پروسه زوج درمانی را شروع کنید تا رابطه زناشویی شما دوباره تنظیم شود.
آیا می‌خواهید همسرتان چیزی را بداند اما نمی‌توانید بیان کنید
یکی از مزایای رواندرمانی این است که شما میتوانید احساس راحتی و آرامش را از ابتدای کار در اتاق مشاوره پیدا کنید.در واقع اتاق مشاوره می‌تواند محیطی امن و راحت برای شما باشد تا هرآنچه که در دل دارید را بدون ترس، استرس و پشیمانی به زبان بیاورید.
البته این موارد برخی از آنها به حرفه‌ای بودن روانشناس برمی‌گردد که این محیط دوستانه را برای شما فراهم کند و شما بتوانید بدون هیچ ابهامی درباره به اشتراک گذاری ترس‌ها و شکست‌های خود با همسر خود صحبت کنید و یاد بگیرید که آنها را با شریک احساسی خود به اشتراک بگذارید.
ناکارآمدی یکی از زوجین یا هر دو، در حل مشکلات
جان گاتمن تحقیقاتی انجام داده است که نحوه برخورد یک زوج با مشکلات را نشان می‌دهد. این برخورد می‌تواند پیش بینی کند که آیا رابطه آن دو نفر دچار مشکل می‌شود یا خیر! ممکن است شما در برخورد با مشکلات خودخوری کنید و همه چیز را به خودتان بیاورید، پرخاشگر باشید و یا خودتان را به بی‌تفاوتی بسپارید.
اما مشکل اینجاست! این رفتارها نمی‌توانند درد شما را دوا کنند و باعث بدتر شدن وضعیت می‌شوند.ما به این رفتارها ناکارآمدی در حل مشکلات می‌گوییم که برای رفع و حل آن نیاز به کمک یک روانشناس یا مشاور حرفه‌ای دارید.
سخت شدن رابطه، به دلیل اتفاقی که پیش‌تر افتاده
بعضی اوقات، ناکامی‌هایی در زندگی رخ می‌دهد که تاثیر زیادی بر رابطه دو نفر می‌گذارد و باعث می‌شود که هرکدام راه خود را بروند و از نظر احساسی از هم جدا شوند یا به اصطلاح “طلاق عاطفی” بگیرند. مثلاً از دست دادن فرزند، بیکاری طولانی مدت، مشکلات سلامتی، آشفتگی‌های روانی و غیره.
حتی ممکن است دقیقاً پس از وقوع این اتفاقات ناگوار، حس نکنید که مشاوره زوجی برای شما لازم است. اما اگر این اتفاقات ناگوار تاثیر خود را بر رابطه شما گذاشته باشند، باید به فکر مشاوره زوجی بیفتید و تصمیم بگیرید که وضعیت را تنظیم کنید.
گیر افتادن در یک الگوی اشتباه و مخرب
هیچ محدودیتی در تعداد الگوهایی که دو نفر به وجود می‌آورند وجود ندارد. از آداب غذا خوردن و خوابیدن گرفته تا زمان‌هایی که دور از هم یا کنار هم سپری می‌کنید، نحوه رفتار با خانواده‌های یکدیگر و هزاران عادت خوب و بد دیگر. اما الگوی مخرب زمانی به وجود می‌آید که همسر شما انتظار عادات و رفتارهایی را دارد که خودش انجام نمی‌دهد.
مثلاً تقسیم کار خانه به صورت ناعادلانه، این که از شما بخواهد با خانواده اون فلان‌طور رفتار کنید ولی خودش پایبند به این نوع رفتار نباشد. انتظار همدلی و درک از شما داشته باشد اما در مقابل هیچ تلاشی برای درک و همدلی با شما انجام ندهد!
این باعث می‌شود که احساس ناامنی و نارضایتی از رابطه در شما بروز کند. بنابراین بهتر است به مشاوره زوجی توسط یک روانشناس متخصص مراجعه کرده و درباره این مسائل با هم صحبت کنید و به آنها توجه نکنید، چرا که حل کردن آنها سخت‌تر و زمان‌برتر خواهد بود
انواع رویکردهای زوج درمانی
روند درمانی زوجی دارای شیوه‌های متنوعی است؛ به عبارت دیگر، رویکردهای زوج درمانی برای هر زوجی متفاوت خواهد بود و بسته به نوع مشکلات زن و مرد در رابطه انتخاب می‌شود. رویکردهای زوج درمانی شامل چهار دسته زیر می‌شوند:
۱. درمان متمرکز بر احساسات (EFT)
درمان متمرکز بر احساسات یا رویکرد هیجانی مدار، یک نوع زوج درمانی است که بر روی روان زن و مرد کار می‌کند و با تأثیر بالا به صورت ساختارمند و کوتاه مدت اجرا می‌شود. این رویکرد بر روی هیجانات زن و مرد تأثیر می‌گذارد و در کنترل آن توسط هر فرد مؤثر است.
این روش به عنوان مهم‌ترین شیوه زوج درمانی در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا در طول آن، زوج‌ها با تمرکز بر احساسات مثبت و بازسازی هیجانات خود، معنای جدیدی برای ارتباط‌‌گیری با سایر افراد را فرا می‌گیرند. به لطف این رویکرد، یک نوع وابستگی ایمن در زن و مرد ایجاد می‌شود که با کمک آن، با اعتماد بیشتری در مسیر رابطه خود پیش می‌روند.هدف این رویکرد، بالا بردن کیفیت زندگی افراد و تمرکز بر افکار و شناخت آنها است.
۲. درمان رفتاری-شناختی (CBT)
از این روش با عنوان روش زوج درمانی CBT یاد می‌شود و در واقع این رویکرد به بررسی پریشانی‌های به وجود آمده در رابطه زن و مرد و ایجاد تغییرات در رفتار آن دو می‌پردازد. تمرکز این رویکرد بر تغییر رفتار یکی از افراد زندگی است و در موازات آن، تلاش می‌کند تا توانایی افراد را برای درک و همدردی یکدیگر افزایش دهد.
رویکرد درمانی-شناختی-رفتاری در سه مرحله ارزیابی، بازخورد و درمان انجام می‌شود. این روش به طور حیاتی در تغییر دیدگاه زن و مرد نسبت به یکدیگر و مشکلاتشان کمک می‌کند.
۳. درمان محور حل مسئله
یکی دیگر از رویکردهای زوج درمانی، روش محور حل مسئله است. در طی این رویکرد، درمانگر تلاش می‌کند بر تعاملات میان زن و مرد تمرکز کند و یک رویکرد تعاملی است که هدف آن حل گلایه‌های زوجین از یکدیگر است.
در این روش، تلاش برای ارائه راه‌حل و بررسی عواملی است که باعث بروز حس خوب در زن و مرد می‌شود. در طی این روش، آموزش نسبی‌نگری در برابر مطلق‌نگری، به افراد ارائه می‌شود.
۴. روایت درمانی
از دیگر رویکردهای زوج درمانی، رویکرد روایتی است؛ که در طی آن، تراپیست شما به زوجین کمک می‌کند مشکل خود را به شکل روایت بیان کنند و با همراهی تراپیست نقاط منفی روایت را ویرایش کنند. این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا دید جدیدی نسبت به مشکل خود داشته باشند و مشکل را از جنبه‌های متفاوت بررسی کنند.
در طی این روش، زن و مرد گذشته را کشف می‌کنند و ناهنجاری‌های پنهانی را شناسایی می‌کنند و هر کدام را به شیوه‌ای موثر حل می‌کنند. در این رویکرد، زوجین راه‌های جدیدی برای حل مشکلات خود یاد می‌گیرند و روایت خود را به شیوه‌ای مثبت ویرایش می‌کنند.
همچنین شما میتوانید از مشاوران رابینیا به صورت آنلاین وقت مشاوره دریافت نمایید.
