نتیجه‌ی تست PCR مثبت و ابتلا به کرونا

تشخیص PCR ویروس زمانی مفید واقع می‌شود که از میزان دقت آن اطمینان حاصل شود: این تست ظرفیت تشخیص RNA در مقدار بسیار کمی را در اختیار ما می‌گذارد اما این که آیا این RNA نشان دهنده‌ی ویروس مسری است یا خیر، مشخص نیست. ما با بررسی میزان مسری بودن کووید-۱۹ از طریق دهان و مدفوع دریافتیم چقدر تعداد تحقیقاتی که روی کشت ویروس زنده‌ی SARS-CoV-2 از نمونه‌های انسانی کار کردند کم است.

این مسئله تعجب برانگیز است زیرا کشت ویروس استاندارد طلایی یا تست مرجع به حساب می‌آید که هرگونه تست تشخیصی براساس آن اندازه گرفته و سنجیده می‌شود تا خواص قابل پیش‌بینی تست مشخص گردد. در روش کشت ویروس، ویروس به سلول آزمایشگاهی تزریق می‌شود تا ببینیم آیا باعث آسیب یا مرگ سلول و درنتیجه آزادسازی مجموعه ویروس‌های جدید برای آلوده کردن سایر سلول‌ها می‌شود یا خیر.

به این صورت، شواهد نشان می‌دهد که تحقیقات موجود روی کشت یا جداسازی ویروس و واکنش زنجیره‌ای پلیمر از نسخه برداری معکوس (RT-PCR) را مورد آزمایش قرار دادیم تا ببینیم نتایج تست PCR چطور میزان عفونت را نشان می‌دهد. درمجموع، ۱۴ تحقیق در امر کشت یا مشاهده‌ی تهاجم بافت توسط SARS-CoV-2 موفق عمل کرده بودند. کیفیت این تحقیقات متوسط و فاقد پروتکل، روش‌های استاندارد و گزارش‌نویسی بود.

اطلاعات در زمینه ‌ ارتباط نتایج تست PCR با نتیجه‌ی کشت ویروس بسیار کم است. بعضی شواهد حاکی از ارتباط میان زمان گرفتن نمونه خون برای آزمایش، شدت علائم و احتمال ابتلای فرد به ویروس است. یک تحقیق (Bullard et al) کشت ویروس را روی نمونه‌هایی که از افراد بیمار تهیه شده بود مورد ارزیابی قرار داد و نتایج را با اطلاعات تست PCR و زمان بروز علائم مقایسه نمود.

کامپن از پزشکان حوزه بیماری‌های مسری و همکاران او سرایت ویروس در بدن ۱۲۹ بیمار مبتلا به کووید-۱۹مورد آزمایش و ارزیابی قرار دادند. مدت زمان سرایت ویروس مسری بعد از بروز علائم بین ۰ تا ۲۰ روز متغیر بود و احتمال تشخیص ویروس بعد از گذشت ۱۵ روز از بروز علائم تا ۵% کاهش داشت. آن ها هم چنین گزارش دادند میزان ویروس با تشخیص SARS-CoV-2 مسری در ارتباط است و زمانی که آنتی بادی خنثی کننده در خون تشخیص داده شود، ویروس دیگر مسری نخواهد بود.

به این نکته دقت کنید که زمان گرفتن نمونه خون تست PCR برای کشت ویروس کرونا بسیار مهم است. در تحقیقات به عمل آمده، نتایج RT-PCR بعد از گذشت ۶۳ روز از بروز علائم هنوز ویروس را تشخیص می‌داد در حالی که ویروس فقط از نمونه‌های تنفسی قابل جداسازی بود که ظرف ۱۸ روز نخست تهیه شده بود. شواهد تحقیق روی ۵۹ بیمار نشان داد ترشحات مدفوع پس از توقف سرایت تنفسی طولانی‌تر بود. به گزارش Gupta، مدت زمان سرایت RNA ویروس از طریق مدفوع بعد از پاک شدن نمونه‌ی تنفسی بین ۱ تا ۳۳ روز است و در یک بیمار تا ۴۷ روز بعد از بروز علائم خطر سرایت ویروس از طریق مدفوع وجود داشت.

این مطلب را هم ببینید جمع‌آوری 17 میلیون سمور در دانمارک و ترس از کرونا

ارائه‌ی ارزیابی کمی دقیق از ارتباط بین نتایج تست RT-PCR و نرخ موفقیت کشت ویروس در این تحقیقات امکان‌پذیر نبود. اندازه‌ی این تحقیقات ناکافی و روش آن‌ها غیراستاندارد بود. همچنین می‌توان تا حدی این تحقیقات را جانب‌دارانه تلقی نمود.

اهمیت قطع آستانه‌ی چرخه

در این خصوص محیط نقش مهم و به‌سزایی دارد. میزان آستانه‌ی چرخه برای تعیین ویروس زنده بسته به شدت و مدت زمان علائم و کیفیت تست در محیط‌های مختلف متغیر است. به تعداد دفعاتی که تست تکرار می‌شود تا نتیجه‌ی مثبت به دست آید، آستانه‌ی چرخه می‌گویند. هرچه تجمع ویروسی بالاتر باشد، کم‌تر به تکرار چرخه نیاز داریم. تست RT-PCR برای تغییر بخش خاصی از RNA به قسمت مشابه DNA از آنزیمی به نام ترانسکریپتاز معکوس استفاده می کند. سپس PCR تعداد مولکول‌ها را دوبرابر می‌کند تا قسمت دی‌ان‌ای RNA تقویت شود. می‌توان سیگنال فلورسنت را به نسخه‌های DNA متصل نمود و زمانی که سیگنال فلورسنت به میزان کافی تقویت شده باشد تا قابل شناسایی باشد، تست مثبت تلقی می‌شود.

به تعداد دفعاتی که لازم است چرخه را تکرار کنیم تا سیگنال فلورسنت به سرحد و آستانه‌ی معین برسد، آستانه‌ی چرخه (ارزش Ct) می‌گویند. بدین ترتیب می‌توان نمونه‌های کوچک RNA را تقویت و شناسایی نمود.

این مشکل در شناسایی RNA ویروس فراگیر است. RNA ویروس SARS-CoV، MERS، آنفلونزا ابولا و زیکا تا مدت‌ها بعد از از بین رفتن ویروس مسری قابل شناسایی است. سیستم ایمنی در جهت خنثی سازی ویروس و پیشگیری از ابتلای مجدد تلاش می‌کند. در عین حال، ممکن است فرد تا یک هفته یا بیشتر ناقل باشد زیرا RNA غیر فعال به تدریج قدرت خود را از دست می‌دهد و تا چند هفته بعد از تمام شدن بیماری قابل شناسایی است.

این مطلب را هم ببینید مصونیت طولانی حتی بعد از کرونای خفیف

تست PCR تا زمانی مفید است که نقاط ضعف و محدودیت‌های آن را بشناسیم: اگرچه این تست RNA در مقدار اندک را شناسایی می‌کند، لازم است نسبت به نتیجه‌ی آن محتاط عمل کنیم زیرا اغلب ویروس مسری را مشخص نمی‌کند.

نتایج به‌دست آمده

این تحقیقات اطلاعات محدودی از کیفیت متغیر به دست می‌دهد و حاکی از این است که بعید به نظر می‌رسد نتایج تست PCR کشت ویروس از نمونه‌های انسانی را پیش‌بینی کند. ظاهرا به اندازه‌ی کافی به ارتباط نتایج PCR با بیماری توجه نشده است. نسبت با میزان سرایت مشخص نیست و در این زمینه به اطلاعات بیشتر نیاز داریم.

نتایج نشان می‌دهد باید حجم RNA ویروس را کاهش دهیم تا فرد بیماری و مدت زمان بروز علائم را تشخیص دهیم و میزان سرایت کرونا را کنترل کنیم.

اگر به این مهم نرسیم، نتایج تست PCR برای گروه بیشتری از افراد که خطر ابتلا در آن‌ها وجود ندارد محدودیت ایجاد می‌کند.

در صورت ابتلا چه کنیم؟

اکثر مواقع اینگونه نیست، و باید خدا را شکر بکنیم. اما در صورتی که آزمایش کرونا را انجام دادید، و نتایج مثبت بود، آنگاه چه اقدامی باید انجام داد؟ نتیجه کار به زمانبندی نتایج تست، و احساس واقعی شما بستگی دارد.

اگر منتظر نتایج متداول آزمایشات مولکولی (PCR) هستید (۲ هفته یا بیشتر زمان می‌برند)، و احساس مریض بودن دارید، باید بگونه ای عمل کنید که گویی کرونا دارید. همان دستورالعمل‌های قبلی را دنبال کنید.

این مطلب را هم ببینید واکنش زنجیره پلیمراز معکوس (RT-PCR)

اگر نتایج آزمایشات آنتی بادی مثبت باشند، اما حس خوبی دارید، دچار تب یا سایر علایم نیستید. باید خودتان را برای ۱۰ روز قرنطینه بکنید، که این زمان پس از مثبت شدن نتایج آزمایش اعمال می‌شود. علت این است که عامل سرایت پذیر هستید، حتی در صورتی که حس ناخوشایند و بیمارگونه نداشته باشید. اگر ۱۰ روز از زمان دریافت نتایج تست مثبت سپری شده باشد، نیازی به ایزوله سازی خود ندارید.

اگر بنا به علائمی که دارید احساس می‌کنید به کرونا مبتلا شده‌اید، باید خود را مبتلا بدانید تا نتیجه آزمایش به دستتان برسد. خود را در منزل قرنطینه کرده و با دیگران در ارتباط نباشید.

پرسشنامه اضطراب کرونا در اعتباریابی مقدماتی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان یک ابزار علمی و معتبر برای سنجش اضطراب کرونا ویروس استفاده نمود.