علائم و درمان وسواس شستشو
در وسواس شستشو فرد در کنترل رفتار یا فکری تکرار شونده بسیار ناتوان است به طوری که خودش هم از این وضعیت بسیار ناراضی و ناراحت است. اگر کارهای وسواسی را انجام ندهد دچار استرس می‌شود ولی تکرار مداوم آن هم استرس را در او کاهش نمی‌دهد ولی به مدت کوتاه، فرد آرام می‌شود. در این حین هم از شدت رفتارها کاسته نمی‌شود و فرد بالاجبار کارها را بازهم انجام می‌دهد. این چرخه وسواسی به دلیل تکرار زیاد زمان بسیار زیادی را از فرد می‌گیرد و فرد متوجه نمی‌شود که همه انرژی خود را صرف آن می‌کند. در این مقاله به طور کامل به وسواس شستشو می‌پردازیم همراه ما باشید.
وسواس شستشو
در اولین جایگاه اختلال وسواسی، وسواس شستشو قرار دارد که در بسیاری از مردم دیده می‌شود. این افراد دائما در حال شستشو خود و یا وسایل هستند. ساعات زیادی را صرف تمیزکاری و شستشو می‌کنند. طبقه اجتماعی هیچ تاثیری به روی وسواس ندارد و این اختلال در همه اقشار جامعه دیده می‌شود. اغلب وسواس‌ها ریشه‌های ارثی و ژنتیکی دارند و معمولا در خانواده‌های افراد وسواسی یک یا چند نفر از بستگان آنها با وسواس یا سایر اختلالات اضطرابی دست و پنجه نرم می‌کند.
ویژگی‌های وسواس شستشو
از نشانه‌های اختلال وسواس می‌توان به نگرانی افراطی در مورد آلودگی لباس، بدن و یا سطوح اشاره کرد. فرد با دیدن و یا مواجهه فکری به شستشو اقدام می‌کند. مثلا مادر خانواده با دست زدن به لباس همسرش حس می‌کند که دستانش آلوده شده و باید دستانش را بشوید. در اولین برخورد زن با شستشو آرامش به دست می‌آوردولی با مرور زمان کاهش اضطراب در گرو شستن بیشتر خواهد بود و فرد برای رسیدن به آرامش باید بارها و بارها شستن را تکرار کند. تا جایی که ممکن است احساس درماندگی کند، پوست دستانش از بین برود و یا در مسائل کاری و خانوادگی به مشکل بربخورد. در این حین حمام فرد نیز طولانی و طولانی‌تر می‌شود تا جایی که گاها در یکروز ۱۲ ساعت اش را در حمام می‌گذراند.
افرادی که وسواس شستشو دارند برخلاف تصور دیگران به دلیل ناتوانی در صرف انرژی به ندرت به حمام می‌روند. این وضعیت برای آنها بسیار سخت است و نگرانی‌های زیادی را در فرد به وجود می‌آورد و تنها دیگر کثیفی نیست که فرد را آزار می‌دهد بلکه احساس دلشوره او را از شروع انجام کار باز بدارد.
برای دریافت پاورپوینت اختلالات وسواسی و اجباری کلیک کنید.
درمان وسواس شستشو
اختلال وسواس را با روش‌های زیر می‌توان درمان کرد.
1. درمان رفتاری وسواس
در درمان رفتاری ظرفیت تحمل فرد و مواجه کردن آن با عمل وسواسی بالا می‌رود. درمانگران رفتاری در مورد وسواس شستشو اقدام به قرار دادن بیمار در فضایی می‌کنند که برای آنها تنش زا است. همین محیط در افراد مبتلا به وسواس باعث افزایش استرس می‌شود ولی با کمک درمانگر خود قدم به قدم با آمادگی بیشتر شروع به کاهش بیماری می‌کنند.
2. درمان روانکاوی وسواس
درمانگر در درمان روانکاوی، به روی ریشه و اساس افکار وسواسی فرد تمرکز می‌کند. او این افکار را بررسی کرده و با تحلیل کردن ریشه افکار برای مراجعه باعث می‌شود تا ساز و کار ذهنی مراجع قوی‌تر شده و در کنترل افکار و احساسات خود تواناتر شود.
3. درمان وسواس شستشو با دارو
معمولا داروهایی که برای کنترل وسواس وجود دارند، در خانواده‌های داروهای مهارکننده‌های بازجذب سروتونین هستند، از جمله می‌توان خانواده داروهای ضد افسردگی را نام برد. همزمان با این داروها روانپزشکان داروهای بنزودیازپین را برای بالابردن توان فرد برای مقابله با اضطراب تجویز می‌کنند. بنزودیازپین‌ها خاصیت رخوت زا و خواب آور دارند و اثرات جانبی آنها می تواند وابستگی به دارو باشد. معمولا دوره مصرف بنزودیازپین‌ها کوتاه بوده و پس از مدتی این دارو قطع می‌شود و تمرکز درمان دارویی بر مهار بازجذب سروتونین باقی خواهد ماند. به طور کلی اثرات جانبی داروهای مهار کننده بازجذب سروتونین کمتر و قابل تحمل‌تر است.
4. درمان شناختی رفتاری وسواس
درمان‌های شناختی رفتاری علاوه بر استفاده از تکنیک‌های رفتاری بر روی افکار وسواسی افراد کار می‌کنند. هدف اصلی این درمان‌ها حمله کردن به افکاری است که به صورت ناخودآگاه به سمت فرد حمله می‌کنند. درمانگر شناختی رفتاری تمرین‌های فکری را به این صورت به مراجع می‌دهد که مراجع به افکاری که ناخوداگاه به فرد حمله می‌کند یک بار آگاهانه فکر کند. این آگاهانه فکر کردن باعث می‌شود تا فرد در طی یک برنامه زمانی بتواند افکارش را کنترل کند. در نتیجه دیگر فکر وسواسی به ذهن مراجع نمی‌آید و در نهایت مراجع مجبور نیست به خاطر افکارش،رفتار وسواسی انجام دهد.
بررسی یک مراجع مبتلا به وسواس
برای اطلاع بیشتر در مورد اختلال وسواس شستشو نمونه‌ای واقعی را در ادامه شرح داده‌ایم. مریم یک خانم 27 ساله است. او کارمند بانک است و مبتلا به وسواس شستشو می‌باشد. او قبلا هر روز حمام می‌کرد و رفته رفته زمام حمام کردن او بیشتر شده تا جایی که هر نوبت حمام او حدود ۷۰ دقیقه طول می‌کشد. همچنین این خانم مجبور است تا هنگام مراجعه مراجع دستان خود را مدام بشوید. این شستشو دستان در روز به ۳۰ بار در ساعت می‌رسد.
مدل درمان شناختی رفتاری به این فرد کمک می‌کند تا اول افکار وسواسی را در ذهن خود خنثی کند، سپس بتواند با انجام تمریناتی که به توصیه درمانگر ارائه شده به هدف برسد. این امر با یک برنامه زمانی در درمان باعث می‌شود تا فرد بتواند کنترل وسواس را در دست بگیرد و بیماری را از میان بردارد.
