معرفی گرایش های دکتری روانشناسی

زمانی که از رشته روانشناسی صحبت میشود ناخودآگاه ذهن ما به این سو می رود که روانشناس فردی است که به تجزیه و تحلیل شخصیت مردم می پردازد. کار یک روانشناس فراتر از این است و مواردی همچون بررسی واکنش ها، رفتار، اعمال و رفتارهای افراد را شامل می شود.

گرایش های دکتری سراسری روان شناسی (مطابق طرح ادغام آزمون سراسری-آزاد)، عبارتند از:

روانشناسی بالینی: بازار کار گسترده ای دارد. زیرا فارغ التحصیلان این گرایش توانایی کار با اقشار مختلف جامعه را دارند.
روانشناسی عمومی: بر روی مباحث تخصصی و بنیادی روانشناسی تأکید دارد.
روانشناسی سلامت: به کاربرد روانشناسی در پزشکی مربوط می‌شود. این گرایش ماهیتی بین رشته‌ای دارد و روی رفتارهای مؤثر در سلامت افراد جامعه مطالعه می کند.
دکتری روانشناسی علوم اعصاب شناختی: بالاترین مقطع تحصیلی دانشگاهی در این رشته
دکتری روانشناسی تربیتی: روان شناسی تربیتی نقش کارسازی در زمینه شناخت شاگردان، تربیت معلمان، شناخت فرآیند یادگیری و… دارد.

فارغ التحصیلان چه رشته‌هایی می‌توانند در آزمون دکتری روانشناسی شرکت کنند؟

علوم تربیتی (تمامی رشته‌ها و گرایش‌ها)
روانشناسی (تمامی رشته‌ها و گرایش‌ها)
بهداشت و درمان
(روانشناسی بالینی – عمومی، پرستاری)
توانبخشی (علوم پزشكی)
مشاوره (تمامی گرایش‌ها)
سنجش و اندازه گیری

برای مطالعه گرایش‌های کارشناسی ارشد رشته روانشناسی کلیک کنید.

1. دکتری روان شناسی بالینی

روانشناسان بالینی با افراد مختلفی از نوزادان گرفته تا سالمندان کار می کنند. آنها می توانند روی خود افراد، خانواده آنها و کارکنان مدارس و هر گروه و اجتماع دیگری کار کنند.

روانشناسان بالینی اغلب درمحیط ها و مراکز بزرگی همچون دانشگاه ها، بیمارستانها، دفاتر و مراکز درمانی خصوصی یا در مراکز پزشکی گروهی فعالیت دارند.

دارندگان مدرک دکتری روانشناسی بالینی در میان دارندگان مدارک دیگر حوزه سلامت و روان و رشته های مرتبط، توانایی های بیشتری دارند.

روان شناسی بالینی بر جنبه های عقلانی، هیجانی، زیست شناختی، روان شناختی، اجتماعی و رفتاری کارکرد انسان در طول عمرش در فرهنگ های مختلف و تمامی سطوح اجتماعی اقتصادی تمرکز می کند.

PSYD در برابر PhD

دو نوع مدرک دکتری در روان شناسی بالینی، مشاوره و مدرسه وجود دارد. تمام اطلاعات قبلی درباره آموزش دکتری، درباره مدرک PhD بودند.

اما در آموزش دکتری، گزینه دیگری هم وجود دارد. مدرک PSYD (مدرک روان شناسی) یک نوع دکتری جدید است که اعطای آن از چند دهه قبل در مخالفت با مدل بولدر (یعنی دانشمند-درمانگر) شروع شد. این مدل جدید عمدتاً بر اثر تأکید بر کار بالینی شکل گرفت.

مسیر شغلی گرایش روانشناسی بالینی

تاریخچه روانشناسی بالینی به یک قرن پیش بازمی‌گردد. اما پیشرفت آن در چند سال اخیر بسیار محسوس بوده است.

از جمله وظایفی که فارغ التحصیلان این گرایش بر عهده دارند شامل مطالعه در خصوص افزایش استانداردهای بهداشت و روان افراد جامعه، تحقیق در مورد بیماری‌های روانی، مصاحبه با بیماران، تکمیل پرونده بیماران، ویزیت بیماران، تهیه متون آموزشی و غیره است.

چالش های شغلی در گرایش روانشناسی بالینی

خستگی عاطفی یکی از چالش‌های این گرایش در محیط کار است. در واقع، زمانی که این افراد در مدت زمان طولانی داستان‌های شکست و یا ضربه‌های روحی دیگران را می‌شنوند در گذر زمان خود نیز به نوعی استرس ثانویه دچار می شوند.

این مطلب را هم ببینید روشنایی هدف با مشاوره تحصیلی

انزوای حرفه‌ای نیز از جمله مشکلات افراد در این گرایش است. زیرا به دلیل گذراندن بیشتر وقت خود با بیماران اصلاً فرصت حضور در محافل علمی و صحبت با همکاران خود را پیدا نمی‌کنند.

از دیگر معایب این گرایش نیز می‌توان به عدم تعادل زندگی کاری و شخصی افراد اشاره کرد.

مهارت‌هایی که فارغ التحصیلان این گرایش باید به آن مجهز باشند نیز شامل موارد زیر است:

مهارت گرفتن تست‌های روانشناسی
مهارت تشخیص مشکلات روانی
مهارت به خاطر سپردن
مهارت حل مسائل بحرانی
مهارت مذاکره
مهارت برنامه ریزی
مهارت تهیه مقالات آموزشی

2. دکتری روانشناسی عمومی

بنیانگذار روانشناسی عمومی ویلهم وونت است. البته در این مورد به صورت قطعی نمی‌توان اظهار نظر کرد.

روانشناسی عمومی از رشته های علوم انسانی است که به بررسی و شناخت جنبه های نظری و بنیادی علوم روانشناسی مانند: حافظه، احساس، ادراک، هیجان و یاگیری بیشتر به مطالعه و پژوهش می پردازد. در ایران امکان ادامه تحصیل در مقطع دکتری رشته روانشناسی عمومی هم در دانشگاه آزاد و هم دانشگاه دولتی فراهم است.

گرایش دکتری روانشناسی عمومی در میان گرایشهای روانشناسی با استقبال زیاد دانشجویان جهت تحصیل روبرو است. روانشناسان عمومی می توانند به کار در زمینه مشکلات خانوادگی، بین فردی، تحصیلی و… در اماکن و سازمان های مختلف به فعالیت بپردازند.

مسیر شغلی گرایش روانشناسی عمومی

برای اینکه یک متخصص روانشناس عمومی باشید لازم است، مدرک دکتری خود را اخذ کرده باشید.

مزایا و معایب رشته روانشناسی عمومی چیست؟

امنیت شغلی خوب
کسب تجربه با صحبت کردن در مورد اتفاقات زندکی دیگران
احساس بهتر با کمک به دیگران و بهبود شرایط زندگی آن‌ها
شغل پر رقابت
دوره تحصیل طولانی
دچار فرسودگی بیش از حد به دلیل استرس کار
مواجه با افرادی که مشکلات روانی شدید دارند و احتمال دارد به خود و شما آسیب بزنند.

با اخذ مدرک در این گرایش می‌توانید در کلینیک‌های خصوصی، مدارس و دانشکده‌ها مشغول به کار شوید.

3. دکتری روانشناسی سلامت

رشته روانشناسی سلامت بخش های وسیع تری در بیماری های جسمی، کاربرد روانشناسی در پزشکی، کاربرد روش های روانشناختی در درمان و توانبخشی و کابرد روانشناسی در پیشگیری و کاهش رفتارهای پرخطر را بررسی می کند.

این رشته به صورت یک بخش بین رشته ای فعالیت خود را آغاز کرده و نشانگر چگونگی رفتارهای فرد است که با روش های مختلف می تواند سلامت او را تحت تاثیر قرار دهد.

رشته روانشناسی سلامت به بررسی این موضوع می پردازد که زمینه اجتماعی، رفتار و بیولوژی چگونه می تواند بر ناخوشی و سلامت افراد جامعه تأثیر بگذارد. علاوه بر این، روانشناسی سلامت می تواند در ارتقاء رابطه پزشک و بیمار، ارتقاء دسترسی به امکانات پزشکی، شناخت راه های اندازه گیری دسترسی و مدیریت درد اثرگذار باشد.

مسیر شغلی گرایش روانشناسی سلامت

تاریخچه روانشناسی سلامت، به ارتباط میان جسم و روح برمیگردد. این موضوع حتی در دوران بقراط و ابوعلی سینا نیز مورد توجه بوده و به همین دلیل تاریخچه این گرایش را می‌توان بسیار طولانی دانست.

رابطه مستقیم بین جسم و روح ثابت شده است. این گرایش نیز به صورت رسمی در سال 1973 توسط آمریکا ثبت شد.

این مطلب را هم ببینید چگونه درس بخوانیم تا خسته نشویم ؟

روانشناسان سلامت همانطور که از نام آن‌ها پیداست به سلامت روانی افراد جامعه کمک بسیاری می کنند.

البته حیطه فعالیت‌شان بستگی به زمینه تحصیلی آن‌ها دارد. برخی از فارغ التحصیلان این گرایش نیز به صورت کلی به انجام فعالیت‌های پژوهشی می‌پردازند.

از جمله حیطه‌های فعالیت این افراد را می‌توان به فعالیت بالینی، فعالیت پژوهشی، فعالیت در سیاست‌های عمومی و … اشاره کرد.

افرادی که در این رشته فارغ التحصیل می‎‌شوند از نظر شغلی می‌توانند در موارد زیر به مراجعان خود کمک نمایند:

کنترل رفتار جنسی
کمک به کاهش استرس
جلوگیری از بیماری روانی
بهبود تغذیه‌ی روزانه
افزایش کیفیت دوره‌های نقاهت
آموزش مهارت‌های برقرای ارتباط

محل کار روانشناسان سلامت نیز شامل، بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها، شرکت‌های خصوصی و حتی مراکز آموزشی می‌شود.

البته مؤسسات ترک اعتیاد نیز یکی از محل کارهای این افراد است. توجه داشته باشید پس از اتمام تحصیل در این گرایش باید دوره‌های کار آموزی را نیز بگذرانید.

مزایا و معایب رشته روانشناسی سلامت چیست؟

ارتباط با افراد خطرناک و تهاجمی
وجود رقابت بسیار در محیط کار
فشار روحی و زمانی
مسئول بودن در مقابل افراد
استقلال در محیط کار
اعتبار در کار
گرایش داشتن به نتیجه
شرایط مناسب کاری

4. دکتری روانشناسی علوم اعصاب شناختی

دکتری روانشناسی علوم اعصاب شناختی بالاترین مقطع تحصیلی دانشگاهی در این رشته است. رشد سریع علوم اعصاب در دهه های اخیر منجر به گسترش و تعمق دانش بشر از مغز و عملکردهای شناختی آن شده است. علوم شناختی دانشی جدید در زمینه ذهن و مغز است.

دانشمندان این رشته می کوشند تا در خصوص ادراک، تفکر، حافظه، فهم زبان، یادگیری و سایر فرایندهای ذهنی و پدیده های مؤثر در آگاهی و شناخت به درک عمیق تری دست پیدا کنند.

در سالهای اخیر علوم روان شناختی با حفظ هویت بین رشته ای خود، خدمات ارزشمندی نظیر درمان در حوزه هایی نظیر درمان و تشخیص اختلالات روان شناختی، آموزش و پرورش، مسائل اجتماعی و فرهنگی ارائه کرده است.

5. دکتری روانشناسی تربیتی

زمانی که به سیستم های آموزشی در کشورهای قدرتمند جهان توجه کنیم، مشاهده خواهیم کرد که چه نیروی بزرگی و با چه برنامه‌های سنجیده‌ای برای تربیت و آموزش کودکان و نوجوانان، کارگران فنی، مهندسان، حسابداران، مدیران، معلمان و بسیاری متخصصان دیگر دست‌اندرکارند.

همینطور برای تربیت مدرسان و کارشناسان هر یک از این رشته‌ها سازمانهای گوناگون دیگری با برنامه‌ها، تکنیک ها و روشهای خاص به فعالیت ادامه می‌دهند.

مؤفقیت این سازمان آموزشی، وابستگی تام به اجرای درست یافته‌ها و دستاوردهای روان شناسی تربیتی دارد. روان شناسی تربیتی با یادگیری آموزشگاهی سروکار دارد.

روان شناسی تربیتی نقش کارسازی در زمینه شناخت شاگردان، تربیت معلمان، شناخت فرآیند یادگیری، پرورش ابزارهای اندازه گیری روانی – تربیتی، ارزشیابی یادگیری بالاخص یادگیری پیشرفت به عهده دارد. بازار کار روانشناسی تربیتی روند خوبی داشته است.

بهترین گرایش‌های دکتری روانشناسی

در مقطع دکتری به صورت کلی سه گرایش وجود دارد. در میان این موارد واقعا نمی‌توان بهترین مورد را به صورت قطعی اعلام کرد. در واقع علائق هر فرد تعیین کننده اصلی برای انتخاب بهترین مسیر تحصیلی خواهد بود. با توجه به توضیحات داده شده قطعا می‌توانید به راحتی علاقه خود را تشخیص دهید.

این مطلب را هم ببینید معرفی رشته روانشناسی بالینی کودک و نوجوان (Clinical psychology of children and adolescents)

مورد دیگری که می‌تواند روی معرفی بهترین گرایش تاثیر گذار باشد، حوزه مالی و درآمدی است. در این مورد نیز به شما توضیحات لازم داده شده است. پس برای انتخاب بهترین گرایش لازم است در ابتدا علائق و سلایق خودتان را تحلیل نمایید.