زندگینامه نوآم چامسکی

نوآم چامسکی که از او بعنوان پدر زبان شناسی نوین یاد می کنند یک زبان شناس، نظریه پرداز و فیلسوف آنارشیست آمریکایی می باشد. نظریهٔ معروف وی که انقلابی در زبان شناسی معاصر در دههٔ ۶۰ میلادی ایجاد کرد، دستور زایشی- گشتاری می باشد.

نوآم چامسکی در فیلادلفیا و به سال ۱۹۲۸ چشم به جهان گشود. پدر و مادر او از پژوهشگران عبری بودند و چامسکی و برادر بزرگش در فرهنگ و سنت کاملاً یهودی رشد کرده بودند. مادر چامسکی بیش از پدر به گروه‌های چپگرا تمایل داشت و او بود که بر نگرش و علاقه آورام نوام چامسکی جوان بر مسائل اجتماعی و سیاسی تاثیر گذاشت.

نوام چامسکی در مدرسه روزانه اوک لین ایالت پنسیلوانیا مرحلهٔ مقدماتی تحصیلات خود را گذارند و از دبیرستان مرکزی فیلادلفیا فارغ‌التحصیل شد.

نوآم چامسکی برای تحصیلات عالی نیز به دانشگاه پنسیلوانیا رفت و مشتاقانه تمام وقت خود را برای تحصیل معلومات رشته‌های زبانشناسی و فلسفه گذاشت و در همانجا نیز مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را کسب کرد.

او با ادامه تحصیلات توانست مدرک دکترای خود را در ۱۹۵۵ کسب کند و در همین زمان بود که مدتی را در دانشگاه هاروارد برای تحقیقات تز دکترای خود گذارند.

چهار سالی که نوآم چامسکی به‌عنوان همکار در هاروارد فعالیت می‌کرد، منجر به تهیه یک پایان‌نامه درخشان شد که به چاپ و انتشار تحسین برانگیزترین کتاب نوآم چامسکی به نام ساخت‌های نحوی در رشته زبانشناسی شد. این کتاب که مقدمه‌ساز انقلاب علمی در زبانشناسی شد، بعدا به نظریه دستور زایشی معروف شد.

نوام چامسکی برای پذیرش مقامی در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در سال ۱۹۵۵ دانشگاه هاروارد را ترک کرد. تنها چند سال کافی بود تا او به درجه استاد کاملی برسد. نوام چامسکی همکاری طولانی مدتی را با اِم‌آی‌تی آغاز کرد که همراه با عناوین مختلفی همچون پروفسور مؤسسه بود.

نوام چامسکی هم اکنون نیز به‌عنوان استاد برجستهٔ زبانشناسی در مؤسسه به شمار می‌رود. او به‌عنوان یک زبانشناس خبره به‌طور منظم سفر می‌کند و سمینارها،‌ ورک‌شاپ‌ها و سخنرانی‌های انگیزشی مختلفی را برگزار می‌کند.

نوام چامسکی منتقد سیاسی جنجالی

نوام چامسکی در عرصه سیاست نیز بسیار فعال بود و انتشار دیدگاه‌های ضد جنگ او در چند مقاله به‌ويژه در دوران جنگ ویتنام جنجالی به پا کرد و حتی پیام‌های تهدید به مرگی را نیز از سمت طرفداران جنگ دریافت کرد.

نوام چامسکی با کارول دوریس شتس دواج کرد. دختری که او را از وقتی که ۵ ساله بود می‌شناخت و این ازدواج تا سال ۲۰۰۸ که کارول بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت ادامه داشت. اگرچه کارول چامسکی در طول زندگی با نوام صاحب دو دختر و یک پسر شدند تا آخرین سال‌های حیات همراه همیشگی نوام چامسکی به‌ويژه در اجرای برنامه و سخنرانی‌هایش بود.

نوام چامسکی چگونه به پدر زبان شناسی مدرن تبدیل شد؟

نوام چامسکی بخش بزرگی از شهرت خود را مدیون تأثیرگذاری در زبانشناسی به خصوص توسعه دستور گشتاری یا دستور زبان زاینده است. نوام معتقد بود گرامر رسمی نمایشگر توانایی شخص در فهم و تفسیر سخنان است.

هر چند چامسکی اعتقاد نداشت زبان فطری است؛ ولی اظهار کرد حیوانات و انسان‌ها در مواجهه با اطلاعات زبانی تا حدودی درک مشابهی از اطلاعات خاص زبانی دارند؛ ولی رشد و شکوفایی این استعداد مختص به انسان‌ها است. این توانایی ويژه از نظر نوام چامسکی نتیجه فرایندی بود که آن را ابزار فراگیری زبان نامید.

از دید او باوجود این توانایی است که نوزادان می‌توانند زبان و ساخت آن را بیاموزند. فرآیند یادگیری زبان در نوزادان و کودکان بسیار سریع و تنها در موارد نادری نیاز به آموزش دارد. طبق این دیدگاه، عده‌ای معتقدند باید ساختار مادرزادی به همراه نوزاد باشد که بتواند او را در کسب این مهارت یاری کند. از همین جهت این باور چامسکی ریشه در نظریه ذات‌گرایی روانشناسی دارد.

در همین رابطه نوام چامسکی اظهار کرد، بعضی از ساختارهای اساسی هر زبان ذاتی و در همه زبان‌های انسانی فراگیر است. او به‌ این حقیقت اشاره می‌کرد که کودکان مسیر درستی برای یادگیری و توسعه زبان را در پیش می‌گیرند. حتی اگر به کودکان آموزش مستقیم برای درست صحبت کردن داده نشود یا در معرض دستور زبان غلط یا ناقص قرار گیرند، تفاوتی در نتایج ایجاد نخواهد شد.

نوآم چامسکی در سخنرانی پیزا چه دیدگاهی را مطرح کرد؟

نوام چامسکی تصمیم گرفت نظریه‌‌های زبانی خود در یک سلسله سخنرانی در معرض افکار دانشمندان و عموم مردم قرار دهد. او نام این سخنرانی‌ها را دولت و پیوستگی گذاشت که چون در کنفرانس‌های جامعه زبانشناسی در پیزا ایتالیا انجام می‌شد، به سخنرانی پیزا نیز معروف شد.

سخنرانی‌های دولت و پیوستگی نوآم چامسکی به ارائه تکنیک‌های اصولی و پارامترهای چهارچوبی در زبانشناسی می‌پرداخت که در همه زبان‌ها مشترک و مشابه فرض می‌شد و قابل بهبود و تغییر بود. از این طریق این ایده شکل گرفت که برای یادگیری هر زبانی تنها نیز به درک و یادگیری مجموعه اصلی قواعد زبان است.

نظرات نوام چامسکی چگونه باعث تحول در آوا شناسی شد؟

نوام چامسکی در آواشناسی نیز باعث پیشرفت‌های شد که حتب بر نگرش و بینش دیگر متخصصان نیز تاثیر گذاشت. از این میان می‌توان به مایکل توماسلو و الیزابت بیتس اشاره کرد که دربارهٔ زبان کودکان پژوهش‌های ویژه‌ای داشتند. هرچند توماسلو منتقد دستور زبان جهانی نوام چامسکی بود و به ارائه نظریه زبان‌شناسی کارکردگرا پرداخت که در حقیقت نقطه مقابل نگرش چامسکی به‌عنوان  زبان‌شناسی صورت‌گرا بود.

الیزابت بیتس  نیز با پژوهش‌های خود نشان داد که  زبان با فرآیندهای شناختی همچون حافظه، بازشناخت الگو و فعال‌سازی گسترشی در ارتباط است که با نظرات نوام چامسکی که معتقد بود زبان تنها در مناطق خاصی از مغز پردازش می‌شود، در تضاد روشنی بود.

نوام چامسکی به تحقیق درباره سلسله مراتب زبان نیز پرداخت که نتیجه آن باعث تحولی چشمگیر در حوزه علم رایانه بود که باعث شد لقب پدر زبان‌شناسی مدرن بیشتر از قبل زیبنده او باشد.

یافته‌های ارزشمند چامسکی از جنبه‌های گوناگون در علم روانشناسی نیز موثر بود. در حقیقت زبان‌شناسی یک زیر شاخه از رشته روانشناسی شناختی است که تلاش می‌کند شیوه یادگیری و به‌کارگیری زبان توسط کودکان را درک کند.

روانشناسی شناختی به بررسی روش‌های تحلیل اطلاعات توسط حافظه، خلاقیت، استدلال و… می‌پردازد؛ با مفاهیم همین رشته میتوان به درمان اختلالات اضطرابی همچون اختلال اضطراب فراگیر یا مشکلات افسردگی پرداخت.

نوام چامسکی چگونه در فرهنگ عامه چگونه شناخته می شود؟

نوام چامسکی همان‌طور که در رویکردهای روان‌شناسی موثر بود در دنیای ادبیات نیز با انتشار بیش از ۱۰۰ کتاب به چهره برجسته‌ای تبدیل شد.

در واقع خلاصه کردن نوام چامسکی کار سختی است چرا که او یک کنشگر، فیلسوف، دانشمند و استادی با درجات و جوایز افتخاری متعدد است. او مدال بنجامین فرانکلین را در رایانه و علوم شناختی و جایزه مشارکت علمی برجسته را از انجمن روانشناسی آمریکا در چنته خود دارد.

نوام چامسکی و میشل فوکو در ۱۹۷۱ در یک مناظره تلویزیونی شرکت کردند. میشل فوکو به‌عنوان فیلسوفی فرانسوی و نظریهٔ پرداز اجتماعی به ارائه نظریه‌هایی درباره رابطهٔ قدرت و دانش و شیوه به‌کارگیری آنها برای کنترل جامعه از طریق نهادهای اجتماعی معروف بود.

نوام چامسکی نیز در این مناظره بیان کرده بود، طبیعت انسان تحت تسلط شدید زیست‌شناسی معین و مشخص می‌شود و درمقابل میشل فوکو نیز استدلال می‌کرد که ساختارهای اجتماعی، تعیین کننده ارزش‌های اجتماعی، شخصیت و پرسمان‌های اجتماعی است و مناظره داغی در آن شب پیگیری می‌‌شد.

اصولاً چامسکی به‌عنوان یک مناظره کننده جدی شناخته می‌شود و رزومه او مملو از بحث و گفتگو با طیف گسترده‌ای از نمایندگان افکار سیاسی است. نوام چامسکی با ویلیام باکلی روشنفکر عمومی، کریستوفر هیچنز منتقد فرهنگی و از رهبران خداستیزی، آلن درشویتز فیلسوف حقوق و بسیاری دیگر مناظره کرده است.

با این که دیدگاه سیاسی نوام چامسکی چالش‌ برانگیز و بحث‌ برانگیز است باز هم به عنوان یک سخنران محبوب  به‌ویژه  در بین ترقی‌خواهان و آزادی‌خوا‌هان در خاطره‌ها مانده و در فرهنگ عامه مورد احترام خاصی است.

قابل‌توجه‌ترین دیدگاه او طرفداری از مفهوم کشور فلسطین و انتقاد شدید از رفتار اسرائیل است. در هر صورت او یک یهودی است و این باعث حساسیت بیشتری می‌شود، از همین جهت بارها مورد انتقاد انجمن یهودستیزی قرار گرفته؛ ولی نوام اظهار کرده هر نقدی از اسرائیل را نباید یهودستیزی نامید.