حریم خصوصی نوجوان
احترام گذاشتن به حریم خصوصی نوجوان یکی از وظایف مهم والدین است که رعایت آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. با این حال بسیاری از پدر و مادرها در این زمینه اطلاعات چندانی ندارند و نمی‌دانند که حریم خصوصی نوجوان دقیقاً شامل چه مواردی می‌شود و چه کارهایی برای حفظ آن باید انجام داد.
در ساده‌ترین حالت باید گفت که حریم خصوصی به این معناست که شما در این دوران بتوانید به فرزندتان همانند یک بزرگسال احترام بگذارید، در همه امور مرتبط به او خود را دخیل نکنید و حد و مرزهای خود را بشناسید. اما رسیدن به این هدف با توجه به چالش هایی که در این دوران، نوجوان تجربه می کند گاه غیرممکن به نظر می رسد. پس در ادامه با ما همراه باشید تا به طور کامل با چگونگی اجرای این مهم آشنا بشید.
علت نیاز نوجوان به حریم خصوصی
تمایل به حفظ حریم خصوصی بخشی از فرایند رشد است که همه افراد آن را تجربه می‌کنند و بیش از هر زمانی در دوران نوجوانی نسبت به آن حساس می‌شوند چراکه نوجوانان با چالش‌های بسیار مهمی در این برهه از زندگی خود روبه‌رو هستند. برای مثال آن‌ها در مسیر هویت یابی خود گام برمی‌دارند و از همین رو می‌خواهند بدانند چه کسی هستند و می‌خواهند در ادامه زندگی خود چه کارهایی انجام دهند؟
علاوه بر این، آن‌ها در این دوران از نظر رشد مغزی به سرعت در حال تغییر هستند. در واقع نوجوانان در این سنین به قدرت بسیار بیشتری در تفکر دست می‌یابند و علائق اجتماعی گسترده‌تری را شکل می‌دهند. در نهایت طبیعی است که آن‌ها در این دنیای پیچیده و پیشرفته‌ای که با آن روبه‌رو هستند به فضای بیشتری احتیاج داشته باشند و بخواهند همانند یک بزرگسال با آن‌ها رفتار شود.
به عبارت دیگر آن‌ها در این مرحله از زندگی خود دیگر نمی‌توانند بپذیرند که والدین با آن‌ها مثل یک کودک رفتار کنند. آن‌ها با فاصله گرفتن از فضای خانواده و ایجاد نوعی حریم شخصی می‌خواهند به شما نشان دهند که به توانمندی‌های بیشتری دست‌یافته‌اند و هویت مستقلی کسب کرده‌اند.
از جمله دیگر مسائلی که اهمیت حفظ حریم خصوصی نوجوانان را دو چندان می‌کند مسئله رشد و رسش جنسی آن‌ها است. برای آنکه آن‌ها بتوانند این مرحله از زندگی را با سلامت بیشتری پشت سر بگذارند نیاز دارند علاوه بر فاصله روانی به افزایش فاصله فیزیکی نیز دست پیدا کنند. در نتیجه لازم است که در این دوران قبل از رفتن به اتاق فرزندتان یا قبل از ورود به حمام و مکان‌هایی از این دست حتماً از او اجازه بگیرید و با احترام به حریم شخصی او وارد شوید.
حفظ حریم خصوصی نوجوان و تقویت ارتباط والد فرزندی
وقتی فرزند شما وارد دوران نوجوانی می‌شود نیاز دارد که به او اعتماد کنید تا بتواند به شما نشان دهد که اکنون توانمندی‌های بیشتری کسب کرده است و می‌تواند بسیاری از کارهای خود را به طور مستقل انجام دهد. در واقع او نیاز دارد که به عنوان فردی بالغ و مسئولیت‌پذیر شناخته شده و به هویت مستقلی که دارد احترام گذاشته شود.
اگر شما بتوانید در این برهه زمانی اندکی فاصله میان خود و فرزندتان ایجاد کنید و همانند دوران کودکی در همه کارهای او سرک نکشید به طور ناخودآگاه این پیغام را به او می‌رسانید که رشد روانی نوجوان را مشاهده کرده‌اید و برای شخصیت مستقلی که فرزندتان برای خود ساخته است ارزش قائل هستید.
این پیام با منتقل کردن احساس احترام، می‌تواند در افزایش اعتماد به نفس نوجوان نقش بسزایی داشته باشد و به او کمک کند تا عملکرد بالاتری را در حوزه‌های مختلف به دست بیاورد. همچنین این رفتار باعث می‌شود که او رابطه صمیمانه‌تری را با شما شکل دهد و کمتر میل به سرکشی و طغیان در برابر توصیه‌های شما داشته باشد.
در حقیقت بسیاری از نوجوانانی که در دوران بلوغ دائماً دچار تنش با والدین خود هستند به این دلیل رفتارهای مخرب را از خود نشان می‌دهند که احساس می‌کنند هویت مستقل آن‌ها از جانب والدین پذیرفته نشده است و پدر و مادر همچنان شبیه دوران کودکی می‌خواهند بر فرزند خود تسلط داشته باشند.
برای آگاهی بیشتر در زمینه رفتار صحیح با نوجوان کلیک کنید
توصیه‌هایی برای حفظ حریم خصوصی نوجوان
بسیاری از والدین درک دقیقی از رعایت حریم خصوصی نوجوان ندارد. برخی از آن‌ها این مسئله را نادیده می‌گیرند و برخی دیگر در انجام آن افراط می‌کنند. در واقع برخی از پدر و مادرها حفظ حریم شخصی را با رها کردن نوجوان نادیده می‌گیرند و از همین رو نظارت و مراقبت‌های خود را در این دوره قطع می‌کنند که این مسئله نیز همانند رعایت نکردن حریم خصوصی نوجوان می‌تواند آسیب‌های بسیاری را به همراه داشته باشد. ما در ادامه از دیدگاه روانشناسی به توصیه‌هایی در این زمینه پرداخته‌ایم که می‌توانند برای شما راهگشا باشند.
حد و مرزهای خود را بشناسید
برای آنکه بتوانید در رابطه با نوجوان حریم خصوصی او را رعایت کنید باید بتوانید در این برهه زمانی حد و مرزهای مشخصی را در ارتباط با فرزندتان وضع کنید. برای آنکه بتوانید این حد ومرزها را بهتر بشناسید از خود بپرسید که به عنوان والدین و برای مراقبت از فرزندتان به چه سطحی از اطلاعات نیاز دارید. برای مثال این طبیعی است که شما بخواهید بدانید فرزندتان چه زمانی از خانه خارج می‌شود، چقدر بیرون می‌ماند یا با چه کسانی رفاقت می‌کند.
اما پرس و جوی افراطی از نوجوان در مورد اینکه با دوستان خود چه می‌گوید و دقیقاً چه کارهایی انجام می‌دهد می‌تواند نوعی شکستن مرزها محسوب شود و به نیاز نوجوان برای استقلال و کسب هویت جداگانه آسیب می‌رساند. اگر احساس می‌کنید که نگرانی‌های افراطی در مورد فرزندتان در دوران بلوغ دارید و نمی‌توانید حد و مرزهای مشخصی را برای خود تعیین کنید کمک گرفتن از یک روانشناس متخصص در حیطه کودک و نوجوان تا حد زیادی می‌تواند شما را راهنمایی کند و آموزش شیوه‌های مناسب تربیتی را در اختیارتان قرار دهد.
عادات رفتاری جدید را تمرین کنید
گاهی اوقات والدین تصویر بسیار گنگ و پیچیده‌ای از حفظ حریم خصوصی فرزندشان در ذهن خود می‌سازند که همین امر باعث می‌شود آن‌ها سردرگم شده و ندانند دقیقاً باید چه کارهایی انجام دهند. در حالی که تمرین برخی عادات رفتاری ساده می‌تواند در این زمینه تا حد زیادی به شما کمک کند و به فرزندتان نشان دهد که برای استقلال او ارزش و احترام قائل هستید. از جمله این عادات رفتاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- گوشی همراه او را بدون اجازه چک نکنید.
- قبل از اینکه وارد اتاق او شوید ابتدا در بزنید.
- به دست نوشته‌ها و خاطرات فرزندتان سرک نکشید.
- قبل از اینکه به وسایلی نظیر کیف پول او دست بزنید ابتدا از نوجوان اجازه بگیرید.
- بگذارید فرزندتان برای ساعاتی در روز تنها باشد و در این زمان تلاش کنید تا سراغ او نروید.
- به فرزندتان اجازه دهید فضایی برای ارتباط خصوصی با دوستان یا خواهر و برادرهای خود داشته باشد و در مورد محتوای گفت‌وگوهای او دائماً کنجکاوی نکنید.
بر مبنای میزان مسئولیت‌پذیری نوجوان عمل کنید
گاهی اوقات پدر و مادرها اظهار می‌کنند که نمی‌دانند تا چه حد می‌توانند به فرزندان خود آزادی بدهند. در واقع آن‌ها برای حفظ حریم خصوصی نمی‌دانند که تا چه حد می‌توانند پیش بروند. اگر شما نیز در این مورد دچار سردرگمی و ابهام شده‌اید باید بدانید که بهترین راهنمای شما در این مورد میزان مسئولیت‌پذیری نوجوان است.
اگر فرزندتان می‌تواند کارهای مدرسه را به تنهایی انجام دهد، به موقع سر کلاس‌ها حاضر باشد و به طور کل برای وظایف روزمره خود ارزش قائل است شما نیز می‌توانید آزادی‌های بیشتری را برای او در نظر بگیرید. در این زمینه لازم است که با فرزندتان گفت‌وگو کرده و اگر محدودیت‌هایی اعمال می‌کنید و وارد حریم شخصی فرزندتان می‌شوید علت ماجرا را در فضایی دوستانه برای او توضیح دهید.
سؤالات متداول درباره حریم خصوصی نوجوان
چگونه می‌توان در عین حال که به حریم خصوصی نوجوان احترام می‌گذاریم او را از دوست‌های ناباب دور نگه داریم؟
اولین قدم برای این کار این است که ارتباط میان خود و فرزندتان را بهبود ببخشید. هرچقدر فضای خانه برای نوجوان امن‌تر باشد او کمتر به سمت فضاها و گروه‌های دوستی نامناسب کشیده می‌شود. همچنین آموزش مهارت‌هایی نظیر مهارت “نه” گفتن به فرزندتان به او کمک می‌کند که حتی اگر در شرایط نامناسبی قرار بگیرد بتواند تا حد زیادی از خود مراقبت نماید. انجام کارهای دیگری نظیر دعوت کردن دوستان فرزندتان به منزل و آشنایی با خانواده‌های آن‌ها نیز می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
