کارگاه آموزشی روانشناسی تاب آوری

تاب آوری و روش‌های تقویت آن

تاب آوری به چه معناست؟ آیا در زمان توفان، دیده‌اید که درختان زیر و بالا می‌پیچند و سنگینی برف‌ها باعث می‌شود شاخه‌ها به سمت زمین خم شوند، اما به ندرت شکسته و پس از فروکش کردن توفان و آب‌شدن برف‌ها، به تدریج مستقرتر از گذشته بلند می‌شوند؟

آیا کسی به ذهنتان خطور کرده که در محیط نامساعدی رشد کند؟ به عنوان مثال، در خانواده‌های پررفت‌وآمد، مدارس پرهیاهو و کمبود امکانات، یا در جوامع با بیکاری زیاد و امکانات شغلی محدود؟

یا به زعم، افرادی که در محیط مناسبی زندگی می‌کنند و از شرایط ایده‌آل برخوردارند، چرا توفیق‌های کمی در زندگی‌شان تجربه کرده‌اند؟

احتمالاً این سؤال به ذهن شما رسیده که چرا برخی از افراد در مواجه با عوامل استرس‌زا انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و خم به ابرو نمی‌آورند، در حالی‌که برخی دیگر برای مقابله با چنین عواملی دچار مشکل هستند؟

توجه : این پکیج به صورت کارگاه ضبط شده میباشد.

آموزش روش‌های افزایش تاب آوری

تاب آوری چیست؟

تاب آوری (Resilience) به معنای توانایی بازگشت از دشواری‌ها و ادامه مسیر در مواجهه با چالش‌هاست. این به معنای این است که فرد توانایی حفظ قوام و سلامت روانی خود را در برابر مواجهه با سختی‌ها دارد. این توانایی می‌تواند فرد را قادر به پیروزی در برابر رخدادهای ناخوشایند کند و با وجود فشارهای زندگی، شایستگی‌های اجتماعی، تحصیلی و شغلی او را بهبود بخشد. تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف‌پذیر به فشارهای زندگی است.

تاب آوری یک ویژگی فردی است که از شخص به شخص متفاوت است و ممکن است با گذر زمان افزایش یا کاهش یابد. این ویژگی توسط تغییرات در اندیشه و رفتار فرد، در طی زندگی و به وسیله یادگیری، تمرین و تجربه شکل می‌گیرد. تاب آوری به عنوان یک مفهوم از روانشناسی مثبت‌گرا به مفاهیم روانشناسی اضافه شده است.

ویژگی‌های افراد تاب‌آور چیستند؟

عواملی مانند عدم برآورده شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانه‌های گروهی از بزرگترین تأثیرگذارها بر بهداشت روانی افراد هستند. افراد تاب‌آور در مواجهه با موانع با آگاهی و هوشیاری عمل می‌کنند. آنها خودآگاه هستند، به احساسات و هیجانات خود آگاه‌اند، علت این احساسات را می‌فهمند و هیجانات خود را به شیوه‌ای سالم مدیریت می‌کنند.

از سوی دیگر، همدل هستند و احساسات و رفتارهای اطرافیان خود را درک می‌کنند. به خود، محیط و اطرافیان خود تأثیر مثبت می‌گذارند و می‌پذیرند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است و زندگی پر از چالش است.

از دیگر ویژگی‌های فردی می‌توان به اعتماد به نفس، حمایت اجتماعی و خانوادگی، توانایی در حل مسائل، برقراری روابط موثر و توانایی در صحبت کردن درباره مشکلات سخت، درخواست کمک به موقع و صحیح و کمک به دیگران اشاره کرد. اگر افراد از این ویژگی‌ها برخوردار باشند، می‌توانند با موفقیت از وضعیت‌های استرسی خارج شده و حتی در شرایط دشوار به دستاوردهای مثبتی دست پیدا کنند.

تاب آوری از جمله ویژگی‌های بسیار مهم است که می‌تواند بر سلامت روانی افراد تأثیر گذار باشد. افراد تاب‌آور دارای کنترل داخلی هستند و خود را مسئول شرایط خود می‌دانند، برای مشکلات و شکست‌ها، منابع خارجی را سرزنش نمی‌کنند. آنها باور دارند که هر اقدامی که انجام می‌دهند، تأثیری بر زندگی‌شان خواهد داشت.

چگونه تاب‌آور شویم؟

افراد تاب‌آور، در مواجهه با شرایط ناخوشایند، به طرز متفاوتی عمل می‌کنند و به جای تلخ‌نمایی و نگرانی از مشکل، به توانایی‌ها و قدرت‌هایشان توجه می‌کنند. برای مثال، ممکن است یک فرد تاب‌آور یک موقعیت پرخطر را به عنوان یک فرصت ببیند، نه یک تهدید و در برابر مشکلات، به جای اضطراب، موفقیت را تجربه کند. بنابراین، تاب آوری موجب سازگاری مناسب در مواجهه با مشکلات می‌شود و این چیزی بیشتر از جلوگیری از پیامدهای منفی است.

عزت نفس نقش مهمی در مواجهه با استرس‌های زندگی دارد. اگر فرد به توانایی‌های خود اعتماد داشته باشد، می‌تواند در برابر مشکلات بهتر عمل کند. داشتن هدف و معنا در زندگی نیز موثر است. افرادی که هدف مشخصی ندارند و معنایی برای زندگی‌شان پیدا نکرده‌اند، در مواجهه با مشکلات و استرس‌ها، ممکن است انگیزه خود را از دست دهند.

رابطه‌های خود را توسعه دهید. داشتن روابط عاطفی و اجتماعی قوی برای سلامت روان بسیار حائز اهمیت است و در زمانهای بحرانی، پشتوانه محکمی محسوب می‌شود. بنابراین، روابط دوستانه و خانوادگی را تقویت کنید. انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات نیز مهم است. زندگی یعنی تغییر و اگر شما در برابر تغییرات انعطاف نداشته باشید، همیشه در بیم و هراس باقی خواهید ماند و توانایی مقابله با آن را از دست خواهید داد. باید مهارت‌های سالم برای مواجهه با مشکلات را یاد بگیریم و تمرین کنیم. در تربیت فرزندان، آموزش تحمل شکست نیز بسیار حائز اهمیت است.

بیایید سبک زندگی سالم رو در اولویت قرار بدیم. بیاموزیم چگونه با مسائل به شکل مدرن و احساسات سالم برخورد کنیم. امیدوار باشیم و با دید واقع‌گرایانه و اندیشه مثبت، بهتر مسائل رو درک کنیم و راه‌های موثری برای برخورد باشون پیدا کنیم. انرژی‌های مثبت به وجود بیاریم. تلاش برای حفظ روحیه، کمک می‌کنه تا سلامت روانی حفظ بشه و لذت از زندگی رو بیشتر کنیم.

عواملی که به انعطاف‌پذیری کمک می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

ارتباطات نزدیک با خانواده و دوستان
ایمان به خود و قدرت‌ها و نقاط قوت شخصیت
مهارت در مدیریت احساسات و واکنش‌های آنها
بهترین رویارویی با مسائل و ارتباطات بهتر
حس کنترل بر زندگی
تصویر کردن خود به عنوان یک انسان انعطاف‌پذیر، نه قربانی
مقابله با استرس از طریق راهکارهای سالم و اجتناب از راهکارهای مخرب مثل وابستگی به مواد
کمک به دیگران
پیدا کردن معنای مثبت در زندگی، حتی در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات

روانشناسی تاب آوری: تقویت تاب آوری ذهنی شما

روانشناسی تاب آوری یکی از مفاهیم مهم و جذاب در روانشناسی است که به شدت به زندگی روزمره ما ارتباط دارد. این مفهوم مرتبط با توانایی ما برای مقابله با فشارها، استرس‌ها و چالش‌های زندگی است. در این مقاله، به بررسی اجزاء تاب آوری، عوامل مؤثر بر آن، راه‌های تقویت آن و فواید آن می‌پردازیم.

اجزاء تاب آوری

تاب آوری عاطفی

روانشناسان معتقدند که تاب آوری عاطفی نشات می‌گیرد از توانایی مدیریت احساسات و واکنش‌های ما نسبت به موقعیت‌های دشوار. این نوع از تاب آوری مرتبط با قدرت تحمل و کنترل هیجانات در مواجهه با مشکلات است.

تاب آوری ذهنی

تاب آوری ذهنی مرتبط با انعطاف‌پذیری ذهنی و توانایی پردازش مثبت از تجربیات منفی است. افرادی که دارای این نوع تاب آوری هستند، معمولاً بهترین استفاده را از موقعیت‌های دشوار می‌کنند و از آن‌ها یاد می‌گیرند.

تاب آوری فیزیکی

این نوع از تاب آوری مرتبط با سلامت فیزیکی است. توانایی بدن در مقاومت در برابر بیماری‌ها، استرس‌های فیزیکی و توانایی بازیابی سریع بعد از صدمات جسمی را تقویت می‌کند.

عوامل مؤثر بر تاب آوری

عوامل محیطی

محیط اطراف ما نقش مهمی در توسعه تاب آوری دارد. حمایت اجتماعی، منابع موجود و امکانات در دسترس می‌توانند توانایی ما در مقابله با چالش‌ها را تقویت کنند.

ویژگی‌ها و خصوصیات شخصی

صفات فردی مانند انعطاف‌پذیری، اراده، ایمان به خود و قدرت تفکر مثبت نیز نقش مهمی در تقویت تاب آوری دارند.

تقویت تاب آوری

استراتژی‌ها برای تقویت تاب آوری

برخی از راهکارهای تقویت تاب آوری شامل تمرین روزانه، پذیرش تغییر و توسعه شبکهٔ حمایتی می‌باشد.

توسعهٔ دیدگاه تاب‌آور

رشد فردی و یادگیری از تجربیات منفی باعث تقویت تاب آوری ذهنی می‌شود.

نتیجه‌گیری

روانشناسی تاب آوری به عنوان یک مفهوم کلیدی در بهبود کیفیت زندگی ما اهمیت دارد. این مفهوم، با ارائهٔ راهکارها و استراتژی‌های تقویت تاب آوری، می‌تواند به ما کمک کند تا بهترین نسخهٔ خود را در مواجهه با چالش‌های زندگی بروز دهیم.

همچنین شما میتوانید از پروتکل برنامه آموزش مؤلفه های تاب آوری هندرسون و ميلستسن، کروتز (1997) استفاده نمایید.