کارگاه آموزشی بهداشت روانی و روش های افزایش بهداشت روانی

بهداشت روانی و ریشه‌های ناکامی‌ها

• آیا مفهوم بهداشت روانی برای شما معروف است؟
• چگونه بهداشت روانی با اختلالات روانی مرتبط است؟
• چگونه می‌توانیم بهداشت روانی خود را حفظ کرده یا بهبود بخشیم؟

مفهوم بهداشت و سلامتی همواره در طول تاریخ مردم را مشغول به خود کرده است. اقداماتی نظیر تدوین برنامه‌های آموزشی بهداشتی برای حفظ سلامتی و تحقیق در زمینه پیشگیری و درمان بیماری‌ها نمونه‌هایی از این اقدامات انسانی هستند. بهداشت به طور کلی به دو دسته “بهداشت جسمی” و “بهداشت روانی” تقسیم می‌شود، اما آنها با یکدیگر تداخل دارند و بر هم تاثیر می‌گذارند.

توجه : این پکیج به صورت کارگاه ضبط شده میباشد.

بهداشت روانی به دلیل تأثیر مستقیمی که بر “کارکرد فردی-اجتماعی” و “آسیب‌های روانی-اجتماعی” دارد، اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل برنامه‌های متعددی در سه زمینه “پیشگیری، درمان و توانبخشی” در حوزه بهداشت روانی تدوین و اجرا می‌شوند. این سه زمینه همه اهداف و فعالیت‌های بهداشت روانی را در بر می‌گیرند.

تعاریف بهداشت روانی

تعریف سازمان بهداشت جهانی

سازمان بهداشت جهانی بهداشت روانی را به این شکل تعریف می‌کند: “بهداشت روانی به عنوان یک جزء از بهداشت کلی تلقی می‌شود و بهداشت به معنای داشتن توانایی کامل برای انجام نقش‌های روانی و جسمی است؛ بهداشت به معنای عدم بروز بیماری یا عقب‌ماندگی نیست.”

تعریف انجمن بهداشت روانی کانادا

انجمن بهداشت روانی کانادا بهداشت روانی را به سه بخش “نگرش‌های مربوط به خود، نگرش‌های مربوط به دیگران و نگرش‌های مربوط به زندگی” تعریف می‌کند. بر اساس این انجمن، بهداشت روانی به معنای “توانایی سازگاری با دیدگاه‌های شخصی، دیگران و مواجهه با مشکلات روزمره زندگی” است.

عوامل موثر بر بهداشت روانی

بهداشت روانی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد، اگرچه این عوامل به صورت جداگانه بررسی می‌شوند، اما در واقعیت این عوامل به تعداد زیادی با یکدیگر ارتباط دارند. افراد به علت شرایط محیطی یا عوامل فردی تغییرات در تعادل و آرامش روانی خود را تجربه می‌کنند و هر چه شدت این عوامل بیشتر باشد، تأثیر و تهدید آنها بیشتر خواهد بود. عواملی چون عدم برآورده‌شدن نیازهای اولیه، ناکامی، استرس، یادگیری، مسائل اجتماعی و رسانه‌های جمعی و … از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر بهداشت روانی هستند.

ابعاد بهداشت روانی

پیشگیری نوع اول (پیشگیری اصلی)

هدف از این نوع پیشگیری در بهداشت روانی، جلوگیری از شروع بیماری یا اختلال است. این هدف با کاهش عوامل خطرساز و تقویت مقاومت افراد و دخالت در فرآیند اختلال به‌دست می‌آید. برنامه‌های آموزش بهداشت روانی، برنامه‌های تقویتی برای افراد، و ایجاد سیستم‌های حمایت اجتماعی نمونه‌های پیشگیری اصلی هستند.

پیشگیری نوع دوم (پیشگیری ثانویه)

هدف از این نوع پیشگیری شناخت به‌موقع و درمان مناسب اختلال یا بیماری است. تمام نظریه‌ها و اقدامات درمانی مانند درمان دارویی، رفتار درمانی، شناخت درمانی، گروه درمانی و روان‌کاوی در اغلب در این نوع پیشگیری قرار دارند.

پیشگیری نوع سوم

هدف از این نوع پیشگیری بازگرداندن و حفظ توانایی‌های از دست‌رفته به‌دلیل اختلال یا بیماری است. این نوع پیشگیری توانبخشی افراد و جلوگیری از بازگشت مجدد اختلال یا بیماری در افراد را در پی دارد و به حفظ و پیشبرد سلامت ایجاد شده توسط درمان می‌پردازد.

چشم‌انداز بهداشت روانی

موضوع بهداشت روانی و تضمین آن برای مردم، سازمان‌ها و دولت‌ها بسیار مهم است؛ زیرا این موضوع با کارایی افراد و اجتماعی آنان، همچنین با پیشرفت‌های علمی و صنعتی جامعه در ارتباط است. امروزه اکثر کشورها منابع زیادی را برای بهبود بهداشت روانی جامعه اختصاص می‌دهند و از منابع محلی و اجتماعی نیز برای تدوین برنامه‌های جامع بهره می‌برند. متأسفانه در ایران، این حرکت اجتماعی را دنبال نمی‌کنیم.

به‌طوری که افراد و بیماران مبتلا به مشکلات روحی از حق ابتدایی خود، یعنی داشتن بیمه خدمات درمانی بهداشتی محروم هستند و تاکنون هیچ نشانه و حرکت مؤثری از سوی دولت به نمایانی اهمیت بهداشت و سلامتی این افراد نشان داده نشده است. به طور واقعی، افراد و بیماران دچار “مشکلات روحی-روانی” در ایران به عنوان “فراموش شده” تلقی می‌شوند.

بهداشت روانی و روش‌های افزایش بهداشت روانی

مفهوم بهداشت روانی

روانی به عنوان یکی از جنبه‌های مهم سلامت ما محسوب می‌شود. اندازه‌گیری و تقویت بهداشت روانی اهمیت زیادی دارد. در این فصل، به تبیین مفهوم بهداشت روانی می‌پردازیم.

تعریف بهداشت روانی

بهداشت روانی به معنای مراقبت از روان و عقل انسان است. این اصطلاح شامل اقداماتی می‌شود که به حفظ و ارتقاء سلامت روانی فرد کمک می‌کند.

اهمیت بهداشت روانی

مراقبت از بهداشت روانی اهمیت زیادی دارد. روانی سالم به افراد کمک می‌کند تا با استرس‌ها و فشارهای روزمره بهتر کنار بیایند و عملکرد بهتری داشته باشند.

عوامل تأثیرگذار بر بهداشت روانی

در این فصل، به بررسی عوامل مختلفی که بر بهداشت روانی تأثیر می‌گذارند می‌پردازیم.

عوامل فیزیکی

شرایط فیزیکی محیط زندگی ما می‌توانند به بهداشت روانی ما تأثیر بگذارند. آلودگی هوا، نور و تأثیرات صدا می‌توانند بر سلامت روانی اثر گذار باشند.

عوامل روانی

عوامل روانی شامل استرس، اضطراب و افکار منفی می‌شوند. این عوامل می‌توانند به بهداشت روانی آسیب بزنند و باید به آنها توجه ویژه داشت.

راهکارهای افزایش بهداشت روانی

در این فصل، به بررسی راهکارهایی برای افزایش بهداشت روانی پرداخته می‌شود.

ورزش و تندرستی

ورزش و فعالیت‌های تندرستی به بهداشت روانی کمک می‌کنند. این فعالیت‌ها به افزایش هورمون‌های خوش‌خیم و کاهش استرس کمک می‌کنند.

مدیتیشن و آرامش

مدیتیشن و تمرین‌های آرامشی به تمرکز و آرامش روحی کمک می‌کنند. این روش‌ها به بهبود بهداشت روانی کمک می‌کنند.

بهداشت روانی مسئله‌ای مهم است

بهداشت روانی برای سلامت کلی انسان بسیار اهمیت دارد. از آنجا که عوامل مختلفی بر روی روانی ما تأثیر می‌گذارند، به حفظ آن توجه ویژه داشته باشیم.

همچنین شما میتوانید از تست سلامت روان (GHQ) استفاده نمایید.