کارگاه آموزشی بیماری هیستری و بررسی آن با رویکرد روانکاوی

تاریخچه بیماری هیستری

هیستری به حالتی اشاره دارد که افراد اضطراب خود را از طریق نشانه‌های بیماری به نمایش می‌گذارند، که این نمایش‌ها در ادامه به عنوان بخشی از شخصیت هیستریک افراد ظاهر می‌شوند. به عنوان مثال، سربازی که اضطراب ناشی از جنگ را نمی‌تواند تحمل کند، ممکن است ناگهان بینایی خود را از دست دهد. آزمایش‌ها هیچ نقص فیزیکی در چشمان او را نشان نمی‌دهد؛ اما سرباز هیستریک اصرار دارد که نابینا است و تا زمانی که او را از خط مقدم جبهه دور نکرده‌اند، بینایی او بهبود نمی‌یابد.

توجه : این پکیج به صورت کارگاه ضبط شده میباشد.

در هیستری، افراد میل به اجتناب از انجام برخی از اعمال یا تجربه کردن موقعیت‌ها را دارند و همچنین به شدت به مراقبت وابسته می‌شوند. این تمایل به وابستگی باعث قرار گرفتن شخصیت هیستریک در معرض تلقین‌پذیری می‌شود.

این بیماری توسط جوزف برویر و زیگموند فروید گسترده بررسی شده و کتاب مطالعاتی در زمینه هیستری توسط این دو شخص نوشته شده است.

در اصطلاح عام، هیستری به معنای حالتی از برانگیختی‌های شدید هیجانی اشاره دارد.

اساساً هیستری یک اختلال نسبتاً شایع در حوزه روانشناسی است که از تعارضات ناخودآگاه انسانی نشأت می‌گیرد.

حدود یک سوم افراد در طول عمر با برخی از علایم این اختلال مواجه می‌شوند، اما لزوماً به عنوان بیمار هیستریک شناخته نمی‌شوند.

در زمینه طبابت روانی، هیستری به حالتی اشاره دارد که افراد اضطراب خود را به عنوان نشانه‌های بیماری بیان می‌کنند، که این نشانه‌ها به مرور زمان بیشتر از شخصیت فرد هیستریک بروز می‌کنند. به عنوان مثال، سربازی که اضطراب جنگ را تحمل نمی‌کند، ممکن است ناگهان بینایی خود را از دست دهد. آزمایش‌ها نقصی از نظر فیزیکی در چشمان او را نشان نمی‌دهند؛ با این حال، سرباز هیستریک اصرار دارد که نابینا است و تا زمانی که از او به خط مقدم جبهه دور نکرده‌اند، بینایی او بهبود نمی‌یابد.

در هیستری، افراد میل به اجتناب از انجام برخی از اعمال یا تجربه کردن موقعیت‌ها دارند و همچنین به شدت به مراقبت وابسته می‌شوند. این تمایل به وابستگی باعث قرار گرفتن شخصیت هیستریک در معرض تلقین‌پذیری می‌شود.

البته، در دهه‌های اخیر، از واژه “هیستری” به میزان زیادی استفاده نمی‌شود و به جای آن اختلالات مختلف تحت عنوانهایی مانند “اختلالات شبه جسمی Somatoform Disorders”، “اختلالات ساختگی Factitious Disorder”، “اختلالات تجزیه ای Dissociative Disorders” و “اختلال شخصیت هیستریک Histrionic Personality Disorder” طبقه‌بندی شده‌اند.

شخصیت هیستریک (Histrionic Personality): نیاز بیش از حد به ستایش، خودگرا بودن، خودبین بودن، نمایش‌پردازی، متظاهر بودن و عواطف سطحی از ویژگی‌های شخصیت‌های هیستریک است. این افراد ظاهراً دراماتیک هستند و گفتار پرآب و تاب دارند، توانایی تقلید و بازی کردن نقش دیگران را دارند و از زبان اندام در ارتباط با دیگران استفاده می‌کنند. همچنین انتظار بیش از حد برای توجه و تلقین‌پذیری دارند.

این علایم در اکثر شخصیت‌های هیستریک مشاهده می‌شوند:

• اغواگری (Seduction): در چهره، ژست و طرز ادای کلمات.
• هیجانی بودن (Emotional): چنین تصور می‌شود که به جای ابراز عواطف طبیعی، نقش بازی می‌کنند. وقتی تمایلات توجه‌طلبانه‌شان ارضاء می‌شود، خوشحالی آنها بی‌حد و مرز است و در مواقعی که توجه کافی به آنها نشود، احساس کسالت و ملالت (Dysphoria) می‌کنند.
• خودشیفتگی (Narcissism): به منافع و ارضای خواسته‌های خود بسیار فکر می‌کنند و امتیازی را برای دیگران قائل نمی‌شوند.
• دراماتیک (Dramatic): زبان و حرکاتشان بسیار رنگین و هیجان‌انگیز است و با آب و تاب فراوان صحبت می‌کنند.
• مریضی ساختگی (Manipulative): مهارت فوق‌العاده‌ای در مانورهای مختلف دارند تا آنچه را که می‌خواهند از دیگران بگیرند یا منظورشان را اعمال کنند. اغلب با صدمه‌ساختگی یا خودکشی ساختگی با چند تابلت (قرص) صحنه‌سازی می‌کنند.
• نمایشگری (Exhibitionistic): بیش از حد خودآرایی می‌کنند حتی در مواردی که نیازی به این کار نیست.
• انتظار بیش از حد (Expectancy): در مقایسه با افراد عادی، انتظارات و توقعات بیشتری دارند.
• وابسته (Dependent): وابستگی بیش از حد به منظور گرفتن توجه.

تاریخچه بیماری هیستری

تعریف: هیستری به عنوان یک بیماری روانی شناخته می‌شود که با از دست رفتن یا تغییرات غیرارادی در اعمال حسی، حرکتی یا تغییر در آگاهی از محیط همراه است. این تغییرات ناشی از تعارض‌های روانی هستند و علت عضوی برای آنها پیدا نمی‌شود. (مهم است توجه داشت که این اصطلاح دیگر در کتابهای مطرح تشخیصی مانند DSM به کار نمی‌رود – اسماعیل درمان)

هیستری تبدیلی Hysterical Conversion Type

در این نوع هیستری، اختلالات حرکتی مانند حرکات غیرعادی، ضعف یا فلج در دست، پا، اندام، لرزه‌های شدید و متناوب در سر دست و پاها، اختلال راه رفتن، تشنج هیستریک، و اختلالات حسی مانند بی‌حسی، کاهش حس، حس غیرطبیعی، واکنش اغراق‌آمیز ذهنی به محرک دردناک، بی‌حسی در نیمه بدن را مشاهده می‌کنیم.

درد: درد در صورت، شکم، لگن خاصره، قفسه سینه، و کمر

اختلالات در عصب مرکزی مثل اختلالات بینایی و کوری، کوری یک چشم، کری، اختلال تکلم، اختلال بویایی، اختلال چشایی، سرچرخی، اختلال بلع، و اختلالات دیگر نیز قابل ذکر هستند.

هیستری تجزیه‌ای Hysteria Dissociative Type

این نوع هیستری شامل فراموشی هیستریک، فرار هیستریک، تعدد شخصیت (اختلال چندگانه شخصیت)، مسخ شخصیت (احساس عدم واقعیت خود)، حالات شفقی، سندرم گانسر، بیداری در خواب، بهت روانزا و اختلالات دیگر می‌شود.

اصطلاحات مرتبط با هیستری، اختلالات شبهجسمی، علایم تبدیلی، علایم تجزیه‌ای، همه به یک مفهوم مشابه اشاره دارند و در طبقه‌بندی‌های جدید، هیستری تحت عناوین اختلالات شبهجسمی، اختلالات ساختگی، اختلالات تجزیه‌ای و اختلال شخصیت هیستریک طبقه‌بندی شده است.

دستنامه آماری و تشخیصی اختلالات روانی DSM-IV TR اختلال شخصیت هیستریک را به صورت الگوی نافذ هیجان زدگی و توجه‌طلبی توصیف کرده است. این الگو در اوایل بزرگسالی شروع شده و با پنج یا بیشتر از علایمی که در زیر آمده، تظاهر می‌کند:

۱- در موقعیت‌هایی که توجه به خود جلب نشده است، احساس ناراحتی می‌کند.

۲- تعامل با دیگران معمولاً با رفتار اغواگرانه و جنسی برانگیزاننده همراه است.

۳- هیجانات را بطور سطحی و با تغییرات سریع بروز می‌دهد.

۴- مستمراً از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه استفاده می‌کند.

۵- سبک گفتار او برداشت‌گرایانه و فاقد جزئیات است.

۶- بیان و هیجاناتش مبالغه‌آمیز، نمایشی و با خودنمایی است.

۷- تلقین‌پذیر است.

۸- روابط را صمیمانه‌تر از واقعیت تلقی می‌کند.

علل هیستری چیست؟

تئوری‌های روانکاوی علل هیستری را با تثبیت در مرحله Fixation سومین مرحله رشد روانی جنسی یا ادیپال توضیح می‌دهد. فروید مفهوم تبدیل ناخودآگاه انرژی روحی به علایم جسمی را به عنوان مکانیزم پیدایش هیستری توصیف کرده است. امروزه بیشتر روانشناسان هیستری را به عنوان واکنشی در برابر موقعیت‌های اضطراب‌آور می‌پندارند که در آن شخصیت فرد نقش مهمی در شکل‌گیری واکنش دارد.

در هیستری، دو نوع نفع مطرح است: نفع اولیه (primary gain) و نفع ثانویه (secondary gain). نفع اولیه به عنوان وسیله دفاعی در مقابل اضطراب وارد می‌شود. به عنوان مثال، سربازی که از جنگ ترسیده و ناگهان کور می‌شود یا عروسی که می‌خواهد ازدواج ناخواسته را به مادر شوهرش اعلام کند، ناگهان ساکت می‌شود. این ویژگی برای شخص مبتلا به هیستری، خصوصیتی ضد اضطراب دارد و با ایجاد علائم، نفع ثانویه را برای بیمار فراهم می‌کند. به عنوان مثال، فرد که از جنگ کور شده، از توجه اطرافیان بهره‌مند می‌شود و از انجام برخی وظایف معاف می‌شود.

تداوی هیستری از دو جنبه ترکیب می‌شود؛ یکی درمان علایم به منظور حذف آنها و بازگشت به رفتارهای طبیعی است، و دیگری درمانی که هدفش ترمیم کل شخصیت بیمار است و باید به صورت یکپارچه انجام شود. در روان‌درمانی بیماران هیستریک، توضیح منطقی و صبورانه علل و نحوه پیدایش علایم، گام اول در تداوی بیماری است. مهمترین بخش درمان، قبول و پذیرفتن بیمار و بیماری اوست. درمانگر باید از برخورد تعصب‌آمیز و عدم همدردی خود پرهیز کند، زیرا اتهام به ایجاد عمدی علائم برای فرار از مسئولیت، بدترین تأثیر را بر بیمار خواهد داشت.

در جلسات روان‌درمانی، برقراری رابطه با تفاهم، یک کار دیگر است که می‌تواند برای این بیماران انجام شود. در این رابطه، روان‌درمانگر با همدلی و علاقه، به گوش دادن به سخنان بیمار مشغول است و به او کمک می‌کند تا تعارض‌هایی که منجر به اضطراب او می‌شوند را شناسایی کند. در تداوی بیمار هیستری، روان‌درمانگر با ایجاد اطمینان قاطع به بیمار درباره بهبود و درمان شدن، به خاطر خصوصیت تلقین‌پذیری بیمار، به ضرر نمی‌افتد. همچنین اطلاع‌رسانی به افراد خانواده در جلسات خانواده‌درمانی نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد، زیرا آنها را با ماهیت بیماری آشنا می‌کند و در ایجاد ارتباط بهتر با بیمار کمک می‌کند، همراه با حمایت و تقویت روحی بیمار.

بیماری هیستری و بررسی آن با رویکرد روانکاوی

مقدمه

در جهان پیچیده‌ی سلامت روان، یکی از اصطلاحاتی که از زمان به زمان عبور کرده و اثری غیرقابل پاک شدن گذاشته است، “هیستری” یا بیماری هیستری است. این مقاله هدف دارد تا در این علم اسرارآمیز، به بررسی عمیق این شرایط بپردازد و آن را از دیدگاه روان‌کاوی مورد بررسی قرار دهد، نوری بیاندازد بر تاریخچه، علائم و دیدگاه‌های معاصر.

بررسی تاریخی

ریشه‌های هیستری به تاریخ باز می‌گردد و قرون گذشته تا به امروز، دیدگاه‌های جامعه را شکل داده است. از ثبت اولیه آن در تمدن‌های باستانی تا ظهور روانشناسی مدرن، درک زمینه تاریخی این بیماری حیاتی است.

رویکرد فرویدی

زیگموند فروید تأثیر قابل توجهی در درک هیستری گذاشته است. نظریه‌های نوآورانه او، به بررسی ذهن ناخودآگاه و احساسات سرکوب‌شده پرداخته و راهی را برای رویکردهای روان‌کاوی به وجود آورده است. رمزگشایی از اسرار هیستری نیازمند مسیری پیچیده است.

تفسیرات مدرن

همچون‌چه زمینه روان‌شناسی تکامل می‌یابد، فهم ما از هیستری نیز تغییر می‌کند. این بخش به بررسی تغییرات در معیارهای تشخیصی می‌پردازد و نگاه‌های معاصر را که یک طیف گسترده از عوامل موثر بر سلامت روحی را در نظر می‌گیرند، ارائه می‌دهد.

علائم مشترک

هیستری خود را با شیوه‌های مختلفی نشان می‌دهد، از طریق علائم فیزیکی گرفته تا نشانگان هیجانی. گشودن این پرده از رموز هیستری شامل نکات مهمی است که برای تشخیص و درمان این بیماری ضروری است.

تحلیل روان‌پویایی

در این بخش، سعی داریم به انکاش مسائل مخفی و سرکوب شده درون فرد هیستری‌زده بپردازیم. این تحلیل به ما کمک می‌کند تا علت اصلی بروز این بیماری را درک کنیم و برای درمان آن بهترین راهکارها را پیشنهاد دهیم.

تأثیرات فرهنگی

هیستری، تأثیرات فرهنگی را نیز تجربه می‌کند. تغییرات در روند هیستری در افق فرهنگ‌ها، باعث تفاوت‌ها در تشخیص و پذیرش این بیماری در اقوام مختلف می‌شود. ترس از این بیماری و دیدگاه‌های فرهنگی نقش مهمی در شکل‌گیری تجربیات افراد با هیستری دارد.

نتیجه‌گیری

از زمان نخستین ثبت‌نام‌ها در دستنویس‌های باستانی گرفته تا تحولات فراگیر در دیدگاه‌های روانشناسی مدرن، هیستری نشان‌دهنده ارتباط پیچیده انسان با خود و محیط اطراف است.پرسش‌ها و چالش‌های مرتبط با تشخیص و درمان هیستری نشان می‌دهد که همواره این حوزه پژوهشی و درمانی در حال تکامل است.

رویکردهای مختلف در تحلیل علائم، درمان و پیشگیری از هیستری نشانگر گستردگی و تنوع در درک این بیماری می‌باشند.

همچنین شما میتوانید از پکیج آموزشی روانپزشکی کاپلان و سادوک استفاده نمایید.