کارگاه آموزشی تخصصی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اکت

مقدمه ای کوتاه درباره درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش (ACT) یکی از رویکردهای رفتاری مبتنی بر توجه آگاهی است که اثربخشی آن برای درمان مجموعه وسیعی از وضعیت‌های بالینی اثبات شده است. ACT، به عنوان یک نظریه متفاوت از روانشناسی غرب، به تصدیق “بهنجار بودن سالم” مخالفت می‌کند و باور دارد که فرآیندهای روان‌شناختی اغلب می‌توانند منجر به رنج و مشکلات روانی شوند. در ACT، کاهش علائم مهم نیست؛ بلکه تأکید بر این است که تلاش مداوم برای خلاصی از علائم ممکن است به اختلال‌های بیشتری منجر شود.

توجه : این پکیج به صورت کارگاه ضبط شده میباشد.

در این متن، راسل هریس به‌طور خلاصه ACT را معرفی می‌کند و نحوه مقابله با رنج، که از تجنب تجربه و کنترل هیجانی ناشی می‌شود، را توضیح می‌دهد. او شش اصل بنیادین انعطاف‌پذیری روان‌شناختی را مطرح کرده که شامل:

• گسلش شناختی
• پذیرش
• تماس با لحظه اکنون
• خود مشاهده‌گر
• ارزش‌ها
• اقدام متعهدانه

در این درمان، تلاشی برای کاهش علائم وجود ندارد، بلکه کاهش علائم به‌عنوان نتیجه جانبی این تلاش است. ACT بر خلاف رویکردهای سنتی، بر پایه اصول علمی تجربی ایستاده و همچنین بر ارزش‌ها، بخشش، پذیرش، شفقت، زندگی در حال حاضر و دستیابی به حالت متعالی از خودتان تأکید می‌کند.

ACT با عنوان “درمان رفتاری شناختی انسان‌گرای وجودی” شناخته می‌شود و از ترکیب استعاره، جملات متناقض، مهارت‌های توجه آگاهی و تمرین‌های تجربه‌گرایانه بهره می‌برد. این رویکرد در درمان افسردگی، اختلال وسواسی، استرس محیط شغلی، استرس سرطان در مراحل پایانی، اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه، کم‌اشتهایی روانی، مصرف هروئین و حتی اسکیزوفرنی مؤثر بوده است.

هدف ACT ایجاد یک زندگی غنی و پرمعناست، در حالی‌که افراد را به پذیرش رنج ناگزیر در آن تشویق می‌کند. این رویکرد به ما آموزش می‌دهد که با قبول کردن آنچه خارج از کنترل ماست و تعهد به ارزش‌هایی که زندگی را پربار می‌کنند، می‌توانیم به‌طور هوشمندانه اقدام کنیم. به کمک مهارت‌های روان‌شناختی، ما می‌توانیم افکار و احساسات دردآور را به‌طور مؤثر تحمل کنیم و ارزش‌های زندگی خود را شناسایی و دنبال کنیم.

توجه آگاهی یعنی هشیارانه و با علاقه به تجربه‌های حال حاضر مراقبت کردن. این مهارت به ما کمک می‌کند تا با پذیرش تجربیات درونی، حتی اگر دردآور باشند، بهترین راه برای مقابله با آنها را پیدا کنیم. ACT با تأکید بر این اصول، با سایر رویکردهای معروف مانند رفتاردرمانی دیالکتیکی و درمان مبتنی بر توجه آگاهی هماهنگی دارد، اما با تأکید بر تعهد به ارزش‌ها و اقدامات متعهدانه، تفاوت‌های خود را دارد.

ACT با DBT، MBCT و MBSR تفاوت‌های زیادی دارد

تفاوت اولین این است که MBCT و MBSR دارای راهنمایی‌های درمانی مشخصی هستند که برای گروه‌هایی که با افسردگی و استرس مواجه هستند، طراحی شده‌اند. اما DBT در ابتدا برای گروه‌هایی با اختلال شخصیت مرزی طراحی شده و به طور عمومی ترکیبی از درمان فردی و مهارت‌های گروهی است.

ACT در مقابل رویکردهای گفته شده، قابل استفاده است برای درمان فردی، زوجی، گروهی، درمان‌های کوتاه و بلندمدت و در مواجهه با وضعیت‌های بالینی گوناگون.

علاوه بر این، ACT به جای تأکید بر پیروی از یک روش راهنمایی، به درمانگر اجازه می‌دهد که فنون توجه آگاهی خودش را تولید یا حتی با مراجعینش به اشتراک بگذارد.

یکی از تفاوت‌های اصلی ACT این است که مراقبه توجه آگاهانه را به عنوان یکی از مهارت‌های توجه آگاهی می‌پذیرد که شامل پذیرش، گسلش شناختی، تمرکز بر لحظه حاضر و خودشناسی است.

ACT از مداخلات متنوعی برای تدوین و توسعه این مهارت‌ها استفاده می‌کند، از مراقبه سنتی روی تنفس تا فنون گسلش شناختی.

یک ویژگی منحصربه‌فرد ACT این است که این رویکرد بر پایه برنامه پژوهشی نظریه چهارچوب‌های ارتباطی {Relational Frame Theory RFT} بنا شده است و تنها روان‌درمانی غربی است که به این تئوری متصل است.

ACT بر خلاف بسیاری از روش‌های روان‌درمانی غربی، هدفش کاهش علایم نیست. به جای آن، تلاش برای خلاص شدن از شر علائم اختلال بالینی را بیشتر می‌بیند و بر این باور است که تلاش مداوم برای رهایی از علائم ممکن است آن‌ها را تشدید کند.

ACT به جای تغییر علائم، تمرکز خود را بر تغییر رابطه با افکار و احساسات دشوار می‌گذارد تا فرد بتواند آن‌ها را به عنوان بخشی از تجربه خود بپذیرد و آن‌ها را به صورت یک آسیب معمولی و غیرخطرناک مشاهده کند.

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد دیگر ACT، عدم تکیه بر «فرضیه بهنجار بودن سالم» در روانشناسی غربی است.

ACT اعتقادی به این ندارد که انسان‌ها به‌طور طبیعی در یک حالت روانی سالم هستند و به جای آن، به دنبال تغییر و توسعه در رابطه با رنج‌های روانی است.

در پایان، اگر به آمارها نگاه کنیم، می‌بینیم که تعداد زیادی از افراد در سراسر جهان با مشکلات روانی مواجه هستند و این نشان می‌دهد که فهم روان‌شناختی ما هنوز کامل نیست. از افسردگی و اضطراب تا مسائلی که حتی با تشخیص اختلال بالینی برخورد نشده‌اند، ما با چالش‌های بسیاری در این زمینه مواجه هستیم.

تاثیر مخرب باورها

رهبری درمانی فعال (ACT) باور دارد که ذهن هر انسان معمولاً فرایندهایی دارد که می‌توانند در نهایت به رنج روحی منجر شوند.

ACT فرضیه‌ای را مطرح می‌کند که این رنج از زبان و کلماتی که استفاده می‌کنیم، ناشی می‌شود. زبان، مجموعه‌ای پیچیده از نشانه‌هایی است که ما برای ارتباط برقرار کردن از آن استفاده می‌کنیم. ما این زبان را به دو صورت ظاهری و درونی تجربه می‌کنیم. استفاده ظاهری از زبان شامل گفتگو، صحبت کردن، نوشتن، نقاشی کردن و حتی حالت و رفتار بدنی ماست. اما استفاده درونی از زبان به معنای استفاده از “شناخت” است.

حالا مشخص است که ذهن مانند یک «چیز» یا «شیء» معمولی نیست، بلکه مجموعه‌ای پیچیده از فرآیندهای شناختی مانند تحلیل، مقایسه، ارزیابی و یادآوری است. بنابراین، در ACT، واژه “ذهن” به‌عنوان نماینده‌ای از زبان انسان به کار می‌رود.

اجتناب تجربه‌ای

ACT این را فرض می‌کند که زبان آدمی به طور طبیعی می‌تواند منجر به رنج روحی شود. به‌عنوان مثال، استفاده از زبان می‌تواند ما را به نبرد با افکار و احساسات خود وادار کند، این روند به نام “اجتناب از تجربه” شناخته می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مزایای تکامل زبان، احتمالاً توانایی پیش‌بینی و حل مشکلات است. این مهارت نه‌تنها به ما اجازه می‌دهد تا به محیط خود تغییراتی دهیم، بلکه ما را به دوران‌های دیگری هم رهنمود کرده است. اصل مسئله مشکل‌گشایی این است:

مشکل = چیزی که ما نمی‌خواهیم.
راه‌حل: کشف اینکه چگونه از دست مشکل خلاص شویم، از آن اجتناب کنیم، یا آن را تغییر دهیم.

این رویکرد واضح در دنیای مادی بسیار مؤثر است. اگر گرگی بیرون از در است، آن را محاصره کن یا از آن فرار کن. راهبردهای مشکل‌گشایی در دنیای خارجی اثربخش هستند، اما زمانی که برای مواجهه با مشکلات دنیای ذهن استفاده شوند، اغلب منجر به رنج بیشتری می‌شوند. برای مثال، بیشتر اعتیادها به دنبال اجتناب یا فرار از افکار و احساسات ناراحت‌کننده مانند تنهایی، خستگی و ناراحتی هستند. رفتار اعتیادی پایدار است زیرا راهی سریع و آسان برای فرار از این احساسات فراهم می‌کند.

هر چه بیشتر انرژی برای اجتناب یا خلاص شدن از تجربیات درونی صرف کنیم، احتمالاً در طولانی‌مدت رنج بیشتری خواهیم کشید. به‌عنوان مثال، اختلالات اضطرابی گاهی به علت تلاش برای اجتناب یا فرار از اضطراب بروز می‌کنند. OCD نیز مثال دیگری است که مبتلایان به آن به دنبال فرار از افکار و تصاویر ناراحت‌کننده هستند.

متأسفانه، هر چه بیشتر از اجتناب از اضطراب بگریم، همانند دور موشکافی در مرکز هر اختلال اضطرابی، بیشتر نگران اضطراب خود می‌شویم! این الگوی درگیری، عمدتاً در پسوند هر اختلال اضطرابی دیده می‌شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که اجتناب زیاد از تجربه، با اختلالات اضطرابی، افسردگی، کارایی کمتر در شغل، مصرف بیشتر مواد، کیفیت زندگی پایین‌تر، رفتار جنسی خطرناک، اختلالات شخصیت مرزی، شدت بیشتر PTSD، ناتوانی بلندمدت و مشکلات زمانی همراه است.

با این حال، همه اجتناب‌ها به‌طور یکسان غیرسالم نیستند. به‌عنوان مثال، یک قرص ضد اضطراب در شرایط خاص می‌تواند مفید باشد، اما مصرف بیش از حد و به صورت مداوم ممکن است مضر باشد. ACT تنها زمانی روی راهبردهای اجتناب تجربیات تأکید می‌کند که به‌شدت آسیب‌زا یا زندگی را مختل کنند. این راهبردهای کنترل هیجانی نامیده می‌شوند و هدف آنها کنترل مستقیم احساسات است، که در طولانی‌مدت اغلب مضر و زیان‌بار هستند.

ACT در اینجا نشان می‌دهد که راهبردهای کنترل هیجانی، که برای رسیدن به حالت خوب (دوری از حالت بد) استفاده می‌شوند، ممکن است در کوتاه‌مدت مفید باشند، اما در طولانی‌مدت ممکن است مشکلات جدی‌تری ایجاد کنند. برای مثال، افراد افسرده اغلب از مواقع اجتماعی فرار می‌کنند تا از احساسات ناراحت‌کننده و اضطرابی فرار کنند، که این رفتار در طولانی‌مدت می‌تواند به انزوای اجتماعی و افسردگی عمیق‌تر منجر شود.

اصول اصلی شش گام ACT

برای رسیدن به انعطاف‌پذیری روان‌شناختی، ACT از شش اصل زیر بهره می‌برد:

• گسلش شناختی
• پذیرش
• تمرکز بر لحظه حال
• خودمشاهده
• ارزش‌ها
• اعتقاد و اعمال متعهدانه

هر اصل روشی خاص برای تمرین و تعامل با آن دارد. به‌عنوان‌مثال، در گسلش شناختی، ما با رویکردهای مختلف برای مواجهه با افکار مواجه می‌شویم. این ممکن است شامل ساده مشاهده یا تکرار مفهومی بی‌معنی از آن فکر باشد.

این اصول ACT، روش‌های متعددی برای مشاهده و تعامل با افکار ناخواسته ارائه می‌دهند. این رویکردها اغلب با تمرکز بر تجربه حال و آگاهی از ارزش‌ها و باورهای مهم در زندگی، ارتباط دارند.

ACT نه تنها به افراد کمک می‌کند که با تجربه هیجانات قوی کنار بیایند، بلکه به درمانگران نیز می‌آموزد که با استفاده از زبان و رویکردهای مناسب، در ارتباط با مراجعین خود بوده و ارتباط بیشتری برقرار کنند. این نشان می‌دهد که درمانگران همانند مراجعینشان انسانی هستند و ممکن است در کمک به دیگران، موانعی را هم مشاهده کرده و راهنمایی کنند.

اگر سرچ کنید، متوجه خواهید شد که روش‌های مختلفی برای گسلش شناختی وجود دارد، هرکدام با رویکردهای خاص خود به افکار ناخواسته می‌پردازند.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اکت

مقدمه

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) یک رویکرد درمانی نسبتاً جدید است که به تدریج مورد توجه بسیاری از متخصصان روان‌درمانی قرار گرفته است. این رویکرد درمانی با تمرکز بر پذیرش و تعهد به ایجاد تغییرات مثبت در زندگی فرد کار می‌کند و به وسیله توجه به ارزش‌ها و هدف‌گذاری در زندگی، فرد را در جهت بهبود روانی و روان‌شناختی خود هدایت می‌کند.

مفهوم پذیرش در درمان ACT

یکی از مفاهیم اساسی در ACT، پذیرش است. پذیرش به معنای پذیرش واقعیت‌ها و احساسات بدون دخالت ناپذیری در آن‌هاست. این اصل به فرد کمک می‌کند تا با چالش‌های زندگی خود به صورت سالمتری برخورد کند. این رویکرد به فرد کمک می‌کند تا از دغدغه‌های ذهنی فرار نکند و با آن‌ها درگیر شده و به دنبال ایجاد تغییرات مثبت در زندگی‌اش باشد.

اصول و مراحل درمان ACT

درمان ACT بر اصولی مبتنی است که فرد باید از هدف‌گذاری و تعیین اولویت‌های زندگی‌اش شروع کند. سپس با استفاده از تکنیک‌های مختلفی که این روش درمانی دارد، می‌تواند به تدریج به سوی ارتقاء روانی و احساس رضایت بیشتر در زندگی خود برسد.

تعهد و ارتباط آن با درمان ACT

تعهد یکی دیگر از مفاهیم اساسی در درمان ACT است. تعهد به معنای ارتباط فعال و پیوسته با ارزش‌ها و هدف‌های زندگی است که فرد باید در جهت بهبود روانی خود دنبال کند. این اصل کمک می‌کند تا فرد در مسیری پایدار به سمت بهبود و تغییرات مثبت در زندگی‌اش حرکت کند.

نتیجه‌گیری

به عنوان یک رویکرد نوظهور، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) توانسته است به عنوان یک گزینه موثر در حوزه روان‌درمانی شناخته شود. با تمرکز بر پذیرش و تعهد به ارزش‌ها و هدف‌های زندگی، این رویکرد به فرد کمک می‌کند تا بهبودی مثبت در زندگی‌اش تجربه کند.

همچنین شما میتوانید از پکیج آموزشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اکت استفاده نمایید.