کارگاه آموزشی روانشناسی مرضی
مقدمه به مفاهیم اساسی
آیا می‌دانید چه معنایی دارد که یک رفتار را نابهنجار بنامیم؟
چگونه می‌توان تشخیص داد که یک رفتار بهنجار است یا نابهنجار؟
واقعاً خط میان نابهنجاری و بهنجاری کجا قرار دارد؟
امروزه، همه ما می‌دانیم که فشارهای زندگی نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده است. به عنوان مثال، مشاهده می‌شود که افراد به طور فزاینده‌ای از داروهای آرامبخش استفاده می‌کنند یا برای خواب بهتر از قرص‌های خواب‌آور بهره می‌برند.
توجه : این پکیج به صورت کارگاه ضبط شده میباشد.
از طرف دیگر، زمانی که افراد به سمت مصرف مواد مخدر، رفتارهای خشونت‌آمیز یا استفاده از درمان‌های غیرعلمی روی می‌دهند، با یک وضعیت نگران‌کننده مواجه می‌شویم که ممکن است به اختلالات روانی منجر شود. اما نکته مهم اینجاست که برخی افراد، به رغم این فشارها، به مشکلات روانی دچار نمی‌شوند و به آسانی با مشکلات موجود کنار می‌آیند و زندگی خود را ادامه می‌دهند.
در مقابل، افرادی هم هستند که در مواجهه با مشکلات، دچار ناتوانی می‌شوند و نمی‌توانند توانایی مدیریت آنها را داشته باشند. به همین دلیل، عملکرد آنها تحت تأثیر ویران‌گر قرار می‌گیرد و کیفیت زندگی‌شان هم دچار آسیب می‌شود.
بطور عملی، افرادی که با این مشکلات روبرو می‌شوند، به عنوان نابهنجار یا Abnormal شناخته می‌شوند و می‌توان آنها را از افراد بهنجار یا Normal تمیز داد. اما مسئله‌ای که برجسته است، تعیین یک مرز دقیق بین رفتار بهنجار و نابهنجار است؛ زیرا وارد حوزه درمان روانی می‌شویم و باید بین شرایطی که بسیار به یکدیگر شبیه هستند، تمایز قائل شویم که برای آن نیاز به تجربه و شناخت بسیاری داریم.
آشنایی با نابهنجاری و بهنجاری
در کلمه “نابهنجار”، ایده دوری از حالت طبیعی است. با توجه به این تعریف، می‌توان گفت که هنگامی که از معیارهای خاصی فاصله می‌گیریم، به یک رفتار نابهنجار وارد می‌شویم. در علم پزشکی، به لطف معیارها و ابزارهای موجود، می‌توان مرزهای بین بیماری‌ها را به راحتی تشخیص داد. اما در روانشناسی، این کار بسیار پیچیده است؛ زیرا ابزارهای کافی برای تشخیص دقیق وجود ندارند و اغلب معیارها نسبی هستند.
بطور ساده‌تر در روانشناسی، یک انحراف ممکن است برای یک معیار کم اهمیت باشد اما برای یک معیار دیگر بسیار اساسی و نشان‌دهنده مرضیت باشد.
با توجه به این نکته، در روانشناسی مرضی یا آسیب مرضی، مرز مشخصی بین رفتار بهنجار و نابهنجار وجود ندارد و باید هر اختلال را بر اساس معیارهایی که ذکر شده، تشخیص دهیم.
انواع اختلالات روانشناختی
همه اختلالات روانشناختی شامل نشانه‌های رفتاری هستند که بخش‌های مختلف زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این اختلالات باعث می‌شوند فرد دچار آسیب و دشواری شود. کتاب DSM-5 که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده، توضیحات و نشانه‌های هر نوع اختلال را در اختیار قرار داده است، که شامل دسته‌بندی‌های زیر می‌شود:
- اختلالات خلقی
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات روانپریشی
- اختلالات شبه‌جسمی
- اختلالات ناشی از مصرف مواد
- اختلالات خوردن
- اختلالات خواب
- اختلالات شخصیت
- اختلالات انطباقی
- اختلالات روان‌تنی
- اختلالات عصبی شناختی
- کنترل تکانه
- اختلالات جنسی
- اختلالات شناختی
- خودنگارپنداری
- اختلالات رشد عصبی
چگونه می‌توان بهنجاری و نابهنجاری را تشخیص داد؟
تا الآن درباره رفتارهای بهنجار و نابهنجار صحبت کردیم. حالا نیاز است تا بدانیم اگر بخواهیم این دو را تشخیص دهیم، باید به چه نکاتی توجه کنیم.
معیارهای هنجار اجتماعی
همه ما می‌دانیم که در هر جامعه‌ای، استانداردهای خاصی برای رفتارهای قابل قبول وجود دارد. بنابراین، هر چیزی که با این استانداردها مغایرت داشته باشد و از ردیف معیارهای مشخص شده خارج شود، به عنوان یک رفتار نامطلوب شناخته می‌شود. هر چیزی که جامعه به آن پذیرش کند، به عنوان رفتار هنجاری تلقی می‌شود.
اما نکته‌ای وجود دارد که این معیارها در جوامع مختلف نسبی هستند و ممکن است در جوامع دیگر متفاوت باشند.
معیارهای هنجار آماری
هنگامی که از رفتار هنجاری صحبت می‌کنیم، منظور از آن رفتارهایی است که از لحاظ آماری بسیار رایج هستند. به عبارت دیگر، رفتار نامطلوب کمترین فراوانی آماری را دارد. اما سوالی که پیش می‌آید این است که اگر فردی بسیار باهوش و یا خوشحال و زرنگ باشد، در کدام دسته قرار می‌گیرد؟ زیرا این افراد از نظر آماری تعدادشان کم است و بر اساس این تعریف، رفتارشان نامطلوب به حساب می‌آید.
معیار آسیب‌شناختی
در این معیار، یک رفتار به عنوان بیمارانه شناخته می‌شود زمانی که دارای نشانه‌های بالینی باشد. اما این معیار دارای محدودیت‌هایی است، زیرا اگر فردی بیمار باشد اما هیچ نشانه‌ای نداشته باشد، به عنوان شخص سالم تلقی می‌شود. همچنین، اگر نشانه‌های بیماری وجود داشته باشد، تعداد افرادی که نشانه‌های بالینی نداشته باشند کم است و این باعث می‌شود که تمام افراد و رفتارها به عنوان هنجاری در نظر گرفته شوند.
معیار پریشانی شخص
در این معیار، تنها حضور درد و رنج در فرد تعیین‌کننده است، بدون در نظر گرفتن رفتار یا نشانه‌ها. بسیاری افرادی وجود دارند که اختلالات روانی دارند، اما زیرا خودشان با آنها تطابق دارند و رنجی را تجربه نمی‌کنند، به عنوان افراد سالم در نظر گرفته می‌شوند. افرادی که دچار اختلالات روانی هستند و با محیط خود سازگار نیستند، در این معیار به عنوان نامطلوب شناخته می‌شوند.
معیار حقوقی
از نظر حقوقی، اگر فرد نتواند بین رفتارهای درست و نادرست تمایز قائل شود، به عنوان دارای اختلال شناخته می‌شود و رفتارش به عنوان نامطلوب تشخیص داده می‌شود. اگر فرد نتواند رفتار خود را کنترل کند، ممکن است برچسب دیوانه‌ای بر وی تعلق بگیرد.
ارتباط روانشناسی مرضی با دیگر علوم
روانشناسی مرضی برای طبقه‌بندی رفتارهای نامطلوب از سایر شاخه‌های روانشناسی استفاده می‌کند، از جمله: روانشناسی رشد، روانشناسی احساس و ادراک، روانشناسی یادگیری، روانشناسی شخصیت و اندازه‌گیری روانی.
کاربردهای روانشناسی مرضی
یکی از کاربردهای اصلی این شاخه، کمک به روانشناسان و روانپزشکان در تشخیص اختلالات روانی و طبقه‌بندی آنها است.
اصناف روانشناسی نامطلوبی
در زمینه آسیب‌شناسی روانی یا روانشناسی نامطلوب، رویکردهای مختلفی وجود دارد و ممکن است برخی از روانشناسان یا روانپزشکان فقط به یک دیدگاه تمرکز کنند. اما برخی از درمانگران دیگر برای تشخیص بهتر از روش‌های متنوعی استفاده می‌کنند.
رویکرد روانکاوی
این رویکرد از نظریات زیگموند فروید الهام گرفته است و بیان می‌کند که علت تمامی رفتارهای غیرطبیعی در ناخودآگاه ما قرار دارد. به عبارت دیگر، فرد از این احساسات آگاه نیست اما رفتارش تحت تاثیر آن‌هاست.
رویکرد رفتاری
این رویکرد در روانشناسی مرضی یا روانشناسی نابهنجاری از طریق تشخیص رفتار بیماران می‌تواند مشکلاتشان را تشخیص دهد. در رویکرد درمانی نیز هدف تغییر یا از بین بردن رفتارهای غیرطبیعی فرد نیست؛ بلکه سعی می‌کند تا رفتارهای مثبت در فرد تقویت شده و فراوانی آنها افزایش یابد.
این نظریه تنها بر روی رفتار تأکید دارد و به دلایل ایجاد رفتارهای غیرعادی در انسان توجه ندارد. زمانی که یک رفتار درمانگر با یک بیمار مواجه می‌شود و اختلالی را مشاهده می‌کند، سعی می‌کند با استفاده از روش‌هایی مانند شرطی‌سازی کلاسیک یا شرطی‌سازی عملی به درمان بیمار بپردازد تا رفتارهای نابهنجار را در او کاهش دهد.
رویکرد پزشکی
این رویکرد بیان می‌کند که دلیل اصلی تمام اختلالات و مشکلات روانی انسان‌ها به دلیل وراثت، عفونت‌ها، بیماری‌های جسمی و بیولوژیک است. بنابراین برای درمان این مشکلات از دارو استفاده می‌کنند.
رویکرد شناختی
درمان شناختی در روانشناسی مرضی بر روی افکار، شناخت، ادراک، باورها و استدلال‌های فرد تأکید دارد. این رویکرد معتقد است که افراد به دلیل مشکلات در شناخت دچار اختلال می‌شوند و با تغییر افکار و باورها، رفتارهایشان نیز تغییر خواهد کرد. یکی از روش‌های کاربردی و موثر در این رویکرد، درمان شناختی-رفتاری یا CBT است که برای درمان بسیاری از اختلالات مفید است.
روانشناسی مرضی کودک و نوجوان
تمام مسائلی که در رابطه با روانشناسی مرضی ذکر شد، در سطح مرضی کودکان نیز کاربرد دارد، اما باید توجه داشت که در برخی موارد، روانشناسی مرضی بزرگ‌ترین‌ها و کودکان و نوجوانان تفاوت‌هایی دارند. این اصول باید با در نظر گرفتن تناسب سنی و پیش‌بینی آینده اجرا شوند.
اصل شایستگی سنی
طبق این اصل، باید توجه داشت که رفتار کودک با سن او متناسب است یا نه؟ این اصل کمک می‌کند تا اختلالات را در کودکان و نوجوانان به درستی تشخیص دهیم.
اصل پیش‌بینی آینده
این اصل نشان می‌دهد که کدام رفتارهای نابهنجار در آینده ادامه خواهند یافت و کدامیک از آنها برطرف می‌شوند.
فراوانی رفتار
این اصل به تعداد و میزان انجام یک رفتار اشاره دارد. برای مثال، یک کودک ممکن است در سن خاصی چندین بار لباسش را خیس کند که با سن او متناسب است و اختلال محسوب نمی‌شود. در مقابل، کودکی با اختلال بی‌اختیاری در ادرار ممکن است بیشتر از کودک سالم هم‌سن خود این عمل را انجام دهد.
شدت یک رفتار
این اصل به قدرت و شدت یک رفتار اشاره دارد. برخی رفتارها ممکن است شدت کمی داشته باشند، در حالی که دیگران دارای شدت بیشتری باشند. برای مثال، هر کودک و نوجوانی در مواقعی پرخاشگر می‌شود، اما فردی با اختلال سلوک ممکن است با شدت بیشتری این رفتار را انجام دهد که با یک فرد نرمال تفاوت دارد و باعث تخریب عملکرد او می‌شود.
مداومت رفتار
این اصل نشان می‌دهد که برخی نشانه‌ها در طول زمان ناپدید می‌شوند و برخی دیگر مداومت دارند. باید توانایی تشخیص صحیح آنها را داشته باشیم. به عنوان مثال، کودکان سن سه سالگی هنگام خوردن غذا ممکن است آن را بالا بیاورند و سپس بلع کنند. اگر این رفتار به مدت طولانی‌تری ادامه یابد، ممکن است اختلال نشخوار تشخیص داده شود.
اگر تمایل دارید به صورت تخصصی در حوزه روانشناسی مرضی کودکان، نوجوانان و بزرگسالان تخصص پیدا کنید، میتوانید پکیج آموزشی روانشناسی مرضی را به صورت کامل دانلود کنید و با استفاده از آن تخصصی در تمامی مباحث روانشناسی نابهنجاری به دست آورید.
روانشناسی مرضی
مقدمه
درک ژرف روانشناسی مرضی به معنای وارد شدن به حوزه پیچیده‌ای از سلامت روان است. این حوزه بازتاب گوناگونی از اختلالات در افکار، رفتارها و احساسات از الگوهای معمول جامعه را بررسی می‌کند و درکی عمیق از ذهن انسان ارائه می‌دهد.
چیستی روانشناسی مرضی؟
روانشناسی مرضی جنبه‌های ناهنجار رفتار انسان را بررسی می‌کند و اختلالاتی که از الگوهای معمول جامعه منحرف می‌شوند را بررسی می‌کند. این حوزه شامل طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها است، از اضطراب و افسردگی تا اختلالات پیچیده‌تر مانند اسکیزوفرنی.
اهمیت
قدردانی از روانشناسی مرضی برای ارتقای آگاهی از سلامت روان حیاتی است. این به ما امکان می‌دهد تا یک درک جامع از بیماری‌های روانی پیدا کنیم، تصورات غلط را شکست داده و همدردی با کسانی که با این اختلالات دست و پنجه نرم می‌کنند را ترویج کنیم.
درک سلامت روان
با ورود به پیچیدگی‌های روانشناسی مرضی، افراد یک درک بهتر از پیچیدگی‌های اطراف سلامت روان کسب می‌کنند. این بیان می‌کند که سلامت روان نه تنها عدم وجود اختلالات است بلکه شامل یک وضعیت توازن عاطفی و روانی جامع است.
زمینه تاریخی
تاریخچه روانشناسی مرضی از قرون گذشته عبور می‌کند و تحولات درک جامعه از سلامت روان را شاهد است. از باورهای باستانی که اختلالات را به علل فراطبیعی نسبت می‌دهند تا درک علمی مدرن، مسیر آن نشان‌دهنده فهم تکاملی انسان از ذهن است.
تکامل روانشناسی مرضی
از تئوری هومورال در یونان باستان تا دیدگاه روان‌آنالیتیک فروید، هر دوره مفاهیم ارزشمندی را ارائه داده است که راه را برای روش‌های معاصر در تشخیص و درمان بیماری‌های روانی می‌بخشد.
اختلالات اصلی
روانشناسی مرضی یک طیف گسترده از اختلالات را در بر می‌گیرد، هر کدام با ویژگی‌ها و تأثیرات خود منحصر به فرد هستند.
انواع و ویژگی‌ها
از اختلالات خلقی مانند افسردگی تا اختلالات روانپریشی مانند اسکیزوفرنی، بررسی ویژگی‌های تعریف‌کننده و نمایانی‌ها در درک بهتر و درک بهتر این اختلالات کمک می‌کند.
تشخیص و ارزیابی
شناسایی مسائل سلامت روان نیازمند یک فرآیند ارزیابی جامع است که مشاهدات بالینی، ارزیابی‌های روانشناختی و معیارهای تشخیصی را ترکیب می‌کند.
شناسایی مسائل سلامت روان
روانشناسان از ابزارها و روش‌های مختلفی برای ارزیابی و تشخیص اختلالات استفاده می‌کنند تا شناسایی دقیق و مداخلات سفارشی برای افراد را فراهم کنند.
روش‌های درمان
مقابله با ناهنجاری‌های سلامت روان شامل مداخلات و روش‌های درمانی متنوعی است که هدف آنها کاهش علائم و ترویج بهبود است.
مداخلات درمانی
از روان‌درمانی و داروگردانی تا روش‌های درمانی نوآورانه مانند بازخورد عصبی و درمان هنری، رویکردهای چندجانبه به نیازهای گوناگون افراد مبتلا به اختلالات سلامت روانی پاسخ می‌دهند.
نقش روانشناسان
روانشناسان نقش کلیدی در درک، تشخیص و درمان مسائل سلامت روانی دارند و به طور قابل توجهی به پیشرفت‌های این حوزه کمک کرده‌اند.
سهم در سلامت روان
تخصص آنها از انجام تحقیقات و توسعه مداخلات تا ارائه مشاوره و پشتیبانی، انعکاسی از تلاش‌هایی است که در ارتقای سرزندگی و کمک به بازسازی افراد دارد.
تبعیض و آگاهی
روانشناسی مرضی تلاش می‌کند تا تبعیض‌های جامعه درباره سلامت روان را برداشت کند و برای آگاهی و پذیرش تبلور دهد.
شکستن تابوها
با تشویق گفتگو، روانشناسی مرضی تلاش می‌کند تا زنجیره تابوها را بشکند، گفت‌وگوهای آزاد را ترویج کرده و محیطی حمایتی برای کسانی که با چالش‌های سلامت روان دست و پنجه نرم می‌کنند، فراهم آورد.
تأثیر بر جامعه
تبعات اختلالات سلامت روان فراتر از افراد می‌رود و بر دینامیک‌های جامعه تأثیر می‌گذارد و چالش‌هایی را برای جامعه به وجود می‌آورد که نیازمند تلاش‌های گروهی است.
تأثیرات و چالش‌ها
از تأثیرات اقتصادی تا فشار بر سیستم‌های بهداشتی، درک تأثیرات گسترده جامعه نیاز به فشردگی در روش‌های مقابله با مسائل سلامت روان دارد.
تحقیقات و نوآوری‌ها
حوزه روانشناسی مرضی به مداومت تحقیقات و پیشرفت‌های نوآورانه‌ای که محرک آنها است، ادامه می‌دهد.
پیشرفت‌های این حوزه
از پیشرفت‌های علمی مغزشناسی تا تکنیک‌های درمانی نوآورانه، تعقیب بی‌وقفه درک و درمان اختلالات سلامت روانی مسیرهای امیدبخشی را برای آینده نشان می‌دهد.
پیش‌بینی آینده
آینده روانشناسی مرضی امیدوارکننده است و تأکید بر جامعیت، دسترسی و پیشرفت‌های بیشتر در بهبود حمایت سلامت روان برای افراد و جامعه است.
پیشرفت و انتظارات
با آگاهی بیشتر و تحقیقات مداوم، مسیر حرکت به سمت مداخلات بهتر، کاهش تبعیض و بهبود نتایج سلامت روانی برای افراد و جامعه را نشان می‌دهد.
نتیجه‌گیری
سفر از طریق روانشناسی مرضی پرده بر پیچیدگی‌ها و جزئیات اطراف سلامت روان را برمی‌دارد و نیاز به همدردی، درک و حمایت جامعه را برای کسانی که با این چالش‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، تأکید می‌کند.
همچنین شما میتوانید از پکیج آموزشی اختلالات خلقی استفاده نمایید.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.